Brief regering : Reactie op verzoek commissie inzake nieuwsartikel F-35 over een mogelijke tekortkoming aan schietstoelen

Nr. 471
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN DEFENSIE

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 26 augustus 2022

Op 29 juli is er een nieuwsartikel1 verschenen over een geconstateerde technische tekortkoming aan de schietstoel van
de F-35. Hierbij ontvangt u op verzoek van de vaste commissie voor Defensie een schriftelijke
reactie op dit nieuwsartikel.

Het artikel gaat in op een geconstateerde technische tekortkoming op een deel van
de zogenoemde ejection seat initiator
cartridges van de schietstoelen van de fabrikant Martin Baker. Deze schietstoelen zijn ingebouwd
in diverse militaire toestellen waaronder de F-35's die de Amerikaanse krijgsmacht
en de Nederlandse luchtmacht gebruiken.

Na de initiële melding medio april van een ondeugdelijke cartridge binnen de Amerikaanse Luchtmacht, is deze melding door de fabrikant en het F-35 Joint
Program Office (JPO) verder onderzocht. Nederland is vertegenwoordigd in het JPO en
heeft deelgenomen aan overleg over de implicaties voor de veiligheid van de F-35.
Na een eerste risicoanalyse heeft het JPO in overleg met de fabrikant vastgesteld
dat de kans gering is dat de schietstoelen niet goed functioneren. Om zo snel als
mogelijk extra data te genereren over aantallen en percentages van mogelijke tekortkomingen,
heeft de Amerikaanse overheid desondanks wel besloten om zoveel mogelijk toestellen
te inspecteren voor de eerstvolgende vlucht. Inmiddels is nagenoeg de gehele Amerikaanse
vloot geïnspecteerd en zijn er tot op heden geen nieuwe ondeugdelijke cartridges gevonden. Tegelijkertijd is op grond van een nadere analyse van alle gegevens door
het JPO een technisch advies afgegeven om binnen 90 dagen na 2 augustus 2022 bij alle
toestellen een inspectie van het desbetreffende onderdeel van de schietstoelen uit
te voeren. In deze analyse is het verantwoord om in de tussenliggende 90 dagen de
inspectie uit te voeren en tegelijkertijd de inzetbaarheid met het vliegprogramma
te blijven garanderen. In Nederland heeft een crisis managementteam (CMT) met vertegenwoordigers
van CLSK, DMO en de Militaire Luchtvaartautoriteit deze analyses beoordeeld en vastgesteld
dat er geen reden was voor een afwijkend besluit voor Nederland. De Nederlandse F-35A toestellen
kunnen dus wel blijven vliegen als de inspectie later plaatsvindt.

Inmiddels zijn zeven van de acht Nederlandse toestellen in de VS geïnspecteerd, daarbij
is één verdachte cartridge aangetroffen. Deze is vervangen en het verdachte exemplaar is voor verder onderzoek
aangeboden. In Nederland zijn inmiddels vier toestellen onderzocht en op deze toestellen
zijn geen ondeugdelijke cartridges gevonden. De overige toestellen worden binnen de termijn van 90 dagen gecontroleerd,
uiterlijk voor 31 oktober 2022.

In de Voortgangsrapportage project Verwerving F-35 informeer ik u verder over het
programma.

De Staatssecretaris van Defensie,
C.A. van der Maat