Brief regering : Stand van zaken apenpokken

Nr. 1932
BRIEF VAN DE MINISTER VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 21 juli 2022

Op 7 juli jl. heb ik uw Kamer geïnformeerd over mijn besluit om het advies van het
Deskundigenberaad (DB) en de nadere uitwerking door het RIVM over te nemen en te gaan
vaccineren tegen apenpokken1. De vaccinaties richten zich op de hoogrisicodoelgroepen van mannen, die seks hebben
met mannen (MSM). Met deze brief informeer ik uw Kamer dat komende maandag de eerste
prikken worden gezet. Ik ga daarnaast in op de actuele situatie betreffende apenpokken
en de stand van zaken betreffende de uitvoering van mijn besluit.

Actuele epidemiologische situatie

Op dit moment zijn er wereldwijd ruim 15.000 besmettingen gemeld en in Nederland zijn
tot nu toe (d.d. 21 juli 2022) 712 bevestigde gevallen. Het RIVM monitort de situatie
voortdurend, ook internationaal. Nog steeds komen bijna alle gevallen voor bij mannen,
die seks, ofwel intiem contact hebben, met mannen. Over het algemeen verloopt de ziekte
niet ernstig, alhoewel een besmetting soms wel veel pijn en ongemak geeft. In Nederland
heeft de uitbraak van apenpokken niet tot ziekenhuisopnamen geleid. In Europa zijn
er ruim 200 ziekenhuisopnames en is er 1 persoon met apenpokken opgenomen op de IC.

Het aantal bevestigde gevallen in Nederland blijft toenemen, dit is ook internationaal
het geval. Het is niet uit te sluiten dat bij toenemende verspreiding het virus zich
ook verder buiten de groep van mannen, die seks hebben met mannen, gaat verspreiden.
Dit is nu incidenteel het geval. Inmiddels is in Nederland bij één kind in de basisschoolleeftijd
het virus vastgesteld en ook bij vijf vrouwen. In heel Europa gaat dit om enkele kinderen
en bijna 50 vrouwen op ruim 9.000 gerapporteerde meldingen. Verdere verspreiding onder
kinderen en zwangere vrouwen zou gepaard kunnen gaan met een hoger risico op een ernstiger
ziekteverloop.

De WHO heeft op 25 juni jl. verklaard dat voor apenpokken nog geen Public Health Emergency
of International Concern (PHEIC) aan de orde is. Zoals ik u in mijn vorige brief aankondigde
komt op donderdag 21 juli het Emergency Committee van de WHO opnieuw bijeen, dan wordt
een nieuw advies gegeven, op basis waarvan de WHO de dagen daarna een nieuwe afweging
maakt. Als de WHO oordeelt dat voor apenpokken nu wel een PHEIC aan de orde is, is
dit vooral een signaal dat de situatie wereldwijd zorgelijk is. Voor het beleid in
Nederland heeft dit geen directe gevolgen.

Uitwerking besluit

Start vaccinatiecampagne

Vandaag worden de eerste uitnodigingen in de GGD regio’s Amsterdam en Haaglanden verstuurd
om mensen uit de hiv-prep doelgroep te vaccineren. Komende maandag zullen de eerste
prikken worden gezet. Intussen werken de GGD‘en parallel aan de bredere uitrol, waarbij
ook aandacht is voor de registratie van de vaccinatie. Er is ruimte voor maatwerk
per regio voor de manier waarop de uitnodiging geregeld wordt. Zoals geadviseerd door
de deskundigen komen alleen personen uit de genoemde hoogrisicodoelgroepen, die bekend
zijn bij de behandelaren, in aanmerking voor vaccinatie. Zij krijgen in de komende
periode een uitnodiging.

In mijn brief van 7 juli jl. heb ik aangegeven dat de volgende hoogrisicodoelgroepen
preventief gevaccineerd gaat worden:

– MSM en transgenders die hiv-PrEP gebruiken of hiervoor op de wachtlijst staan.

– MSM en transgenders die hiv-positief zijn met een hoog risico op soa of bekend zijn
bij de soa-poli met een hoog risico op soa, inclusief MSM-sekswerkers.

Het gaat hierbij om ca. 32.000 personen te vaccineren personen, die voor het grootste
deel twee doses krijgen aangeboden met een vaccinatie-interval van vier weken. Personen
die al eerder een vaccinatie tegen pokken hebben ontvangen hebben genoeg aan één dosis.
Ik heb aangegeven, in overleg met de uitvoerders, zo spoedig mogelijk wordt begonnen
met het vaccineren van een groep van ongeveer 2000 personen uit de hiv-PrEP-doelgroep
in Amsterdam en dat parallel de vaccinatie van de bredere doelgroep wordt voorbereid.
Er is sprake van fasering van doelgroepen. Voor de genoemde hoogrisicodoelgroepen
zijn voldoende vaccins in Nederland aanwezig.

Ik heb het RIVM opdracht gegeven om preventieve vaccinatie van genoemde risicogroepen
in gang te zetten en de regie op de uitvoering ervan te voeren. Het RIVM heeft een
uitvoeringsrichtlijn, met bijbehorende documenten, ontwikkeld, die 20 juli jl. is
gepubliceerd (https://lci.rivm.nl/richtlijnen/monkeypoxvaccinatie). In deze richtlijn is onder andere informatie opgenomen over hoe het vaccin aan
te vragen, instructies voor het uitnodigen van de juiste doelgroepen, het toedienen
van het vaccin en de registratie van de vaccinatie. Over de richtlijn heeft afstemming
plaatsgevonden met artsen Maatschappij en Gezondheid – Infectieziektebestrijding werkzaam
bij de GDD’en en/of Centra Seksuele Gezondheid (CSG), dermatoloog/veneroloog en gemandateerden
vanuit de Nederlandse Vereniging van Internist-Infectiologen. Op basis van de uitvoeringsrichtlijn
operationaliseren de GGD’en – met de benodigde voorbereidingstijd – de daadwerkelijke
uitvoeringscampagne. Daarbij hoort, naast het regelen van locaties, ook maatwerk voor
het selecteren van de doelgroepen, hoe deze uit te nodigen, het instrueren van het
prikken zelf, en extra aandacht voor goede voorlichting over de vaccinatie bij, omdat
gewerkt wordt met een niet voor dit doel geregistreerd vaccin. Ook de registratie
van de vaccinatie, met aandacht voor de regels rond de omgang met persoonsgegevens,
vergt een goede voorbereiding. De GGD-en zetten hierbij – mede op mijn verzoek – ook
expertise en capaciteit in van de Landelijk Coördinatie Covid-19 Bestrijding (LCCB),
onderdeel van GGD-GHORNL.

Stand van zaken onderzoek

Het DB-advies bevatte ook een aantal onderzoeksaanbevelingen. De onderzoeksvoorstellen
daarvoor worden uitgewerkt. Er vindt internationaal ook veel onderzoek plaats, Het
RIVM verzorgt de landelijke monitoring van het aantal gevaccineerden en de vaccineffectiviteit
en inventariseert welke initiatieven ten aanzien van onderzoek van effecten van vaccinatie
elders worden ontplooid.

Antiviraal middel

In Europees verband worden momenteel nadere voorbereidingen getroffen in verband met
de aankoop van een beperkte hoeveelheid behandelingen van een antiviraal middel tegen
apenpokken.

Communicatie

Er wordt een landelijke informatielijn ingericht, deze is eind deze maand beschikbaar.
Hier kan iedereen met vragen over apenpokkenvaccinatie terecht. Daarnaast is informatie
te vinden op de website van het RIVM (https://www.rivm.nl/monkeypox-apenpokken) en van SOA Aids NL. De informatie van het RIVM is meer algemeen, de informatie van
SOA Aids NL is gericht op de hoog risicogroep. Belangrijk onderdeel van de communicatie
is dat vaccinatie een aanvulling betreft op de bestaande maatregelen en adviezen.
Het volledige effect van vaccinatie treedt pas op na ongeveer 5 weken, ongeveer een
week na de tweede dosis. Daarnaast is er nog veel onbekend over de effectiviteit van
vaccinatie.

De oproep blijft daarom om bij klachten te testen en om bij een besmetting in isolatie
te gaan. Ook blijft het dringende advies van kracht je te onthouden van intiem contact
als je risicocontact bent, ook als je gevaccineerd bent.

Tot slot

Ik ben het RIVM en de GGD’en zeer erkentelijk voor hun inspanningen om deze vaccinatiecampagne
in deze zomerperiode te organiseren. Dit vergt veel van de mensen, die vaak ook al
betrokken zijn bij de Covid-bestrijding. Komende weken vindt regulier tripartite overleg
plaats tussen het Ministerie van VWS, het RIVM als regisseur van de uitvoering van
de vaccinatie en de GGD als uitvoerder.

Na de zomer zal ik uw Kamer weer informeren over de situatie omtrent apenpokken en
de voortgang van de vaccinatiecampagne, tenzij er zich tussentijds ontwikkelingen
voordoen die een eerdere berichtgeving verlangen.

De Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport,
E.J. Kuipers