Brief regering : Verzamelbrief SDE++

Nr. 364
BRIEF VAN DE MINISTER VOOR KLIMAAT EN ENERGIE

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 1 juli 2022

Met deze brief informeer ik uw Kamer over de stand van zaken van de SDE++ en de Subsidieregeling
Coöperatieve Energieopwekking (hierna: SCE). Conform het Coalitieakkoord richt het
kabinet zich bij de uitwerking van beleidsmaatregelen op een emissiereductie van 60%
in 2030. De SDE++ en de SCE leveren een belangrijke bijdrage aan het kosteneffectief
realiseren hiervan. Ik sta in deze brief achtereenvolgens stil bij de resultaten van
de SDE++ 2021, ik kijk vooruit naar de openstellingen van de SDE++ en de SCE in 2023
en behandel vervolgens de motie Grinwis/Erkens, de laatste ontwikkelingen rond de
openstelling van de SDE++ in 2022 en enkele toezeggingen.

1. Resultaten SDE++ 2021

Van 5 oktober tot 11 november vond de tweede openstelling van de SDE++ plaats, waarbij
naast hernieuwbare energie ook andere CO2-reducerende technieken kunnen deelnemen. Op 2 december 2021 en 18 maart 2022 is uw
Kamer geïnformeerd over het verloop van deze openstelling (Kamerstuk 31 239, nr. 340 en 342). Er was een verplichtingenbudget beschikbaar van € 5 miljard. Inmiddels zijn alle
aanvragen beoordeeld en zijn de beschikkingen afgegeven door de Rijksdienst voor Ondernemend
Nederland (hierna: RVO).

Er zijn in totaal 4.129 subsidieaanvragen ingediend met een gezamenlijk budgetclaim
van € 12.1 miljard. Van het totaal aantal aanvragen zijn 3.853 projecten positief
beschikt met een bijbehorend verplichtingenbudget van bijna € 4,1 miljard. Dit is
de maximale subsidie die aan alle projecten gezamenlijk over hun gehele looptijd kan
worden uitgekeerd. De werkelijke kasuitgaven aan de SDE++ voor de komende jaren die
voortvloeien uit deze beschikkingen zullen waarschijnlijk lager zijn. Deze hangen
af van de marktwaarde van energie en CO2, de daadwerkelijke realisatie van beschikte projecten en de energie die geproduceerd
wordt of de CO2 die gereduceerd wordt. Van het totaal aantal ingediende aanvragen zijn er 276 projecten
om verscheidene redenen na beoordeling van RVO afgewezen of ingetrokken door de indiener.
Als alle projecten volledig worden gerealiseerd, leveren zij gezamenlijk 1,67 Mton
CO2-reductie per jaar op.

Tabel 1 geeft een overzicht van de projecten die tot nu toe een positieve beschikking
hebben ontvangen. Hierin is te zien dat het overgrote deel van de beschikkingen is
afgegeven voor zon-PV projecten (3.716), met een bijbehorend verplichtingenbudget
van € 2,1 miljard. 96% van deze projecten wordt gerealiseerd op dak. Het overige verplichtingenbudget
wordt met name gereserveerd voor de technieken die een bijdrage leveren aan de warmtetransitie,
zoals elektrische boilers, warmtepompen en biomassa. Daarnaast valt op dat er voor
een flink aantal relatief nieuwe categorieën, zoals waterstofproductie door elektrolyse,
geavanceerde hernieuwbare brandstoffen, compostering en CO2-afvang en -gebruik voor het eerst een beschikking is afgegeven. De eindstand wordt
gepubliceerd op de website van RVO.

Tabel 1: Beschikte projecten SDE++ 2021

Categorie

Aantal

Budget

Vermogen¹

CO2-reductie per jaar

Gemiddelde subsidie-intensiteit²

 
 

[€ mln.]

[MW]

[Mton CO2/jr]

[€/ton CO2]

Hernieuwbare elektriciteit

3.725

2.210

3.917

0,84

82

Zon-PV op dak

3.562

1.190

2.006

0,39

70

Zon-PV op veld of water

154

868

1.784

0,37

94

Windenergie

9

153

127

0,08

80

Hernieuwbare warmte (WKK)

36

151

48

0,05

209

Biomassa warmte en WKK

25

54

16

0,03

135

Zonthermie

9

2

5

0,00

120

Geothermie

1

93

26

0,02

300

Compostering

1

2

1

0,00

68

Hernieuwbaar gas

50

589

122

0,18

234

Biomassa gas

50

589

122

0,18

234

CO2-arme warmte

29

430

303

0,25

84

Industriële warmtepomp

13

55

34

0,04

72

Elektrische boiler

10

259

193

0,13

102

Restwarmte

4

98

69

0,08

50

Zon-PVT met warmtepomp

1

3

4

0,00

43

Aquathermie

1

15

3

0,00

291

CO2-arme productie

13

695

19

0,35

112

CO2-afvang en -gebruik

11

626

 

0,32

110

Geavanceerde hernieuwbare brandstoffen

1

67

18

0,03

140

Waterstofproductie door elektrolyse

1

1

1

0,00

80

Eindtotaal

3.853

4.075

4.409

1,67

105

Opvallend is dat, ondanks de hoge aanvankelijke budgetclaim, niet het gehele verplichtingenbudget
is beschikt. De belangrijkste reden hiervoor is dat alle aanvragen voor CO2-afvang en -opslag voor in totaal € 6,1 miljard zijn ingetrokken of afgewezen. Deze
projecten zijn gelinkt aan het Aramis-project, waarvoor meer tijd nodig is voor de
realisatie. Naar verwachting zullen deze projecten in de komende openstellingsronde
in 2022 opnieuw indienen. Dat in deze ronde niet het gehele verplichtingenbudget is
beschikt, betekent dat elke aanvraag die aan de inhoudelijke vereisten voldoet een
positieve beschikking heeft ontvangen.

Daarnaast blijkt dat sommige partijen voor andere technieken ook zelf hun aanvraag
hebben teruggetrokken. Doordat relatief veel budget op een laat moment in de beoordeling
vrijviel en de beoordeling langer duurde, ontstond de situatie dat de voorwaarden
van de SDE++ in 2022 reeds bekend waren op het moment dat partijen van RVO een beschikking
kregen. In sommige gevallen zijn de voorwaarden in 2022 aantrekkelijker voor marktpartijen,
bijvoorbeeld doordat er meer vollasturen zijn toegestaan of doordat er een ruimere
realisatietermijn is. Dit speelt met name bij elektrische boilers en geothermie. Voor
sommige projecten weegt dit zwaarder dan de zekerheid van de beschikking en hebben
partijen ervoor gekozen om in 2022 opnieuw in te dienen. Ik streef ernaar om in de
toekomst de samenloop van de beoordeling met de voorbereiding op een nieuwe ronde
zoveel mogelijk te voorkomen.

2. Vooruitkijken

SDE++ 2023

Ik heb in mijn brief van 18 maart jl. en in het debat van 24 maart jl. toegelicht
dat ik in de SDE++ vanaf 2023 zogenaamde hekjes plaats voor één of meer energiedomeinen
(Kamerstuk 31 239, nrs. 342 en 360). Een hekje zorgt ervoor dat technieken met een hogere subsidie-intensiteit eerder
aan bod komen, doordat voor hen binnen het hekje budget wordt gereserveerd. Dit zijn
technieken die weliswaar op de korte termijn minder kosteneffectief zijn, maar die
op de langere termijn noodzakelijk zijn voor de energietransitie en waarvan de kosten
kunnen dalen naarmate ze meer worden ingezet. Hekjes kennen een hogere kosteneffectiviteit
dan schotten, omdat budget dat binnen de hekjes niet wordt benut in dezelfde ronde
kan worden ingezet voor andere projecten.

Op basis van gesprekken met belanghebbenden en analyses van de kosteneffectiviteit
(in €/ton CO2) en hoeveelheid projecten in verschillende scenario’s stel ik voor om middels het
plaatsen van hekjes voor elk van de domeinen Lagetemperatuurwarmte, Hogetemperatuurwarmte
en Moleculen een budget te reserveren van € 750 miljoen (bij een referentiebudget
van € 5 miljard). Dit zijn de domeinen die nu het minst aan bod komen in de SDE++.
Met hekjes van € 750 miljoen wordt aanzienlijk meer ruimte gecreëerd voor projecten
in deze domeinen. De hekjes voor CCS/CCU en Elektriciteit zullen op nul worden gezet;
hiervoor wordt geen budget gereserveerd. Door de hoogte van de hekjes uniform te houden,
blijft de SDE++ een generiek instrument dat de verschillende domeinen ook op een generieke
manier benadert. Dit betekent dat het grootste deel van het budget beschikbaar blijft
buiten de hekjes, waar technieken uit alle domeinen met elkaar blijven concurreren.
Hierdoor blijft de huidige werking van de SDE++, waarbij alle projecten worden gerangschikt
op basis van kosteneffectiviteit, goeddeels in stand en wordt de kosteneffectiviteit
in beperkte mate beïnvloed.

Het is van belang dat het budget binnen de SDE++ op concurrerende wijze wordt verdeeld,
zowel buiten als binnen de hekjes. Dat is vereist vanuit de Europese staatssteunregels,
maar is ook van belang om de CO2-reductie tegen zo laag mogelijke kosten te behalen. Ook binnen de hekjes zullen projecten
daarom worden gerangschikt op basis van kosteneffectiviteit. In het geval er in een
of meer domeinen te weinig aanvragen verwacht worden voor een concurrerende verdeling,
moet het gereserveerde budget voor die domeinen worden verlaagd. Anderzijds kan het
gereserveerde budget binnen de hekjes worden verhoogd indien het openstellingsbudget
van de SDE++ hoger is dan € 5 miljard en er wordt verwacht dat er voldoende aanvragen
zijn voor een concurrerende verdeling binnen de domeinen.

Naast het plaatsen van hekjes stel ik voor om de maximale subsidie-intensiteit binnen
de hekjes te verhogen. Momenteel geldt als maximale subsidie-intensiteit € 300/ton
CO2. Deze grens is ingesteld om de kosteneffectiviteit van de SDE++ te waarborgen. Door
deze grens binnen de hekjes te verhogen naar € 400/ton CO2 kan binnen de hekjes nog meer ruimte worden gecreëerd voor technieken die een lagere
kortetermijn-kosteneffectiviteit hebben, zoals aquathermie, zonthermie en restwarmte.
De verhoging zorgt ervoor dat projectontwikkelaars voor deze technieken een groter
deel van de onrendabele top vergoed kunnen krijgen. Evenals het plaatsen van hekjes
beperkt de verhoging van de maximale subsidie-intensiteit wel de kortetermijn-kosteneffectiviteit
van de SDE++.

De voorgestelde aanpassingen leiden tot een lagere kosteneffectiviteit van de SDE++,
terwijl sturing op kosteneffectieve CO2-reductie een belangrijk uitgangspunt van de SDE++ is. Ik zal de hoogte van de hekjes
en de verhoging van de maximale subsidie-intensiteit binnen de hekjes na de openstellingsronde
van 2023 daarom evalueren om inzicht te krijgen in het effect van deze aanpassingen
op de kosteneffectiviteit en om overlap met het opschalingsinstrumentarium dat na
2023 beschikbaar komt zo veel mogelijk te voorkomen. Deze evaluatie zal tijdig worden
afgerond, zodat ik, geïnformeerd door deze evaluatie, een nieuw besluit zal nemen
over de hoogte van de hekjes en de subsidie-intensiteit in de ronde van 2024 en daarna.
Daarnaast zal ik het effect van de hekjes na elke openstellingsronde monitoren en
iedere twee jaar het besluit omtrent de hoogte, de hoeveelheid hekjes en de maximale
subsidie-intensiteit opnieuw bezien. De komende periode zijn de praktische uitwerking
van de hekjes en de verhoging van de subsidie-intensiteit en het verkrijgen van staatssteungoedkeuring
van de Europese Commissie belangrijke aandachtspunten. De uiteindelijke invulling
van de hekjes is onder voorbehoud van deze goedkeuring. Parallel hieraan zullen de
benodigde aanpassingen in de regelingen worden uitgewerkt.

SCE 2023: Vervroeging openstelling

Van 1 maart tot 1 december 2022 staat de ronde voor 2022 open van de SCE. Het aantal
aanvragen en de totale budgetclaim blijken in 2022 tot nu toe fors lager dan vorig
jaar het geval was. RVO heeft tot en met eind mei 2022 178 aanvragen geregistreerd
met een totale budgetclaim van € 22,1 miljoen. Het totaal beschikbare budget is dit
jaar naar aanleiding van amendement van het lid Boucke c.s. vastgesteld op € 150 miljoen
(Kamerstuk 35 925 XIII, nr. 16). RVO geeft aan dat het aantal aanvragen op dit moment per maand niet meer met grote
aantallen toeneemt.

In goed overleg met de koepelorganisatie Energie Samen heb ik daarom besloten de volgende
subsidieronde van de SCE, die gepland was in het voorjaar van 2023, naar voren te
halen. Ik streef ernaar de volgende ronde open te stellen in januari 2023. Over de
exacte openstellingsdatum zal ik uw Kamer op een later moment informeren. De huidige
SCE-ronde zal conform planning tot 1 december openstaan voor projecten die dit jaar
een aanvraag willen indienen. Voor de subsidiecategorieën en -tarieven zal het Planbureau
voor de Leefomgeving (hierna: het PBL) dit najaar opnieuw met een advies over de subsidiebedragen
komen.

Ik zal u op een later moment informeren over het openstellingsbudget van de ronde
in 2023.

3. Motie Grinwis/Erkens over bestaande geothermieprojecten

Voor elk project met een SDE++-beschikking bestaat een uiterste datum waarop het project
moet worden gerealiseerd: de realisatietermijn. Per techniek in de SDE++ wordt vastgesteld
wat deze termijn is. De realisatietermijn stimuleert aanvragers om de installatie
binnen een redelijke termijn te realiseren en voorkomt dat er onnodig budget op de
begrotingsreserve wordt vastgehouden welke ook voor andere projecten kan worden gebruikt.
RVO kan één jaar ontheffing op de realisatietermijn geven. RVO kijkt dan wel of het
realistisch is of het project binnen dat extra jaar wordt gerealiseerd. Wanneer het
project niet binnen het extra jaar ontheffing is gerealiseerd, maakt RVO een belangenafweging
tussen de belangen van de Staat en de belangen van het project. Zowel bij ontheffing
op de realisatietermijn als wanneer het project het voordeel in de belangenafweging
krijgt, gaat de resterende periode tot realisatie wel ten koste van de subsidieduur.
Voor de meeste SDE++-projecten (waaronder geothermie) is dit 15 jaar.1

Op 12 april jl. is de motie van de leden Grinwis en Erkens aangenomen, die in feite
oproept om het aantal subsidiejaren voor geothermieprojecten in stand te houden (Kamerstuk
31 239, nr. 357). Het lid Grinwis heeft op 12 april jl. gevraagd om een brief over de uitvoering
van deze motie.

De huidige regelgeving voorziet niet in een verlenging van de subsidieduur bij vertraging
in de realisatie van een project. De SDE++ heeft een generiek karakter en de wijziging
van de regels van uitstel enkel en alleen voor geothermieprojecten heeft meerdere
bezwaren. De problemen waar de geothermiesector tegenaan loopt zijn niet uniek en
is er daarom risico op precedentwerking. Als precedent zou een uitzondering voor geothermie
kunnen leiden tot een generieke uitbreiding van de mogelijkheden tot uitstel. Dit
leidt tot overstimulering, omdat er wordt gerekend met steeds oudere subsidiebedragen.
Dit kan oplopen tot enkele honderden miljoenen euro’s per openstellingsronde van de
SDE++.2

Wél kunnen initiatiefnemers van geothermieprojecten die met hun realisatietermijn
in de knel komen hun beschikking inleveren en opnieuw een aanvraag voor SDE++-subsidie
indienen tegen de nieuwe voorwaarden. Zij kunnen dan ook gebruik maken van de verbeteringen
die voor geothermie in de SDE++ in 2022 zijn doorgevoerd: 1) de verlenging van de
realisatietermijn van geothermie is verlengd van vier naar vijf of zes jaar, 2) een
langere berekende economische levensduur van 30 jaar, waardoor geothermie in de rangschikking
van technieken eerder aan bod komt, 3) verdere differentiatie in het aantal geothermie-technieken
in de gebouwde omgeving, waardoor meer soorten projecten een passend subsidiebedrag
kunnen krijgen en (4) het hogere openstellingsbudget van € 13 miljard (voor alle technieken).

Kansen geothermie in SDE++ beter dan aanvankelijk gedacht

Naast het vraagstuk van de bestaande geothermiebeschikkingen zijn er in uw Kamer ook
zorgen geuit over de kansen van geothermie in de SDE++. Zo was er in 2021 er aanvankelijk
voor € 12 miljard aan projecten aangevraagd bij een budget van € 5 miljard. Hierdoor
ontstond ten tijde van de motie mogelijk het beeld dat geothermie nauwelijks kans
heeft in de SDE++. Nu blijkt echter dat door het afvallen van andere projecten elk
project dat voldoet aan de eisen een beschikking heeft gekregen. Er zijn tot nu toe
twee openstellingsrondes van de SDE++ geweest. In totaal zijn er 14 aanvragen voor
geothermie ingediend. 12 aanvragen vielen binnen het budget en zijn beoordeeld. Hiervan
is er maar 1 beschikt. De andere aanvragen zijn afgevallen, omdat de indieners hun
aanvraag zelf hebben teruggetrokken of omdat de aanvragen zijn afgewezen op basis
van de economische, technologische of geologische haalbaarheid.

4. Ontwikkelingen rond openstellingsronde SDE++ 2022

CCS SDE++ 2022

CCS («carbon capture and storage») is de afvang en opslag van CO2. Partijen die CCS willen toepassen zullen een tarief moeten betalen voor het transport
en de opslag van de CO2 door een derde partij. Zoals ik in mijn brief van 18 maart jl. heb aangekondigd,
heb ik een extern onderzoek laten uitvoeren naar wat een passend tarief is om van
uit te gaan voor de subsidie bij CCS. Het PBL heeft in zijn advies geadviseerd om
dit tarief voor publicatie onafhankelijk te laten toetsen. Het rapport van deze toetsing
heb ik als bijlage toegevoegd. Uit dit onderzoek blijkt een hoger tarief noodzakelijk
dan waar door het PBL van is uitgegaan bij het advies over de basisbedragen voor de
openstellingsronde in 2022. Dit komt met name doordat het referentieproject voor de
nieuwe opslag van CO2 het Aramis-project is en niet Porthos. Belangrijkste redenen voor deze verhoging
zijn: (1) de hogere investeringskosten voor het transport en de opslag van CO2 door een veel langere buisleiding («trunkline») bij het Aramis-project (dan bij Porthos),
(2) hogere stroomprijzen voor compressie, (3) het gedeeltelijk gebruik van externe
infrastructuur (Porthos) en (4) de grotere onzekerheden doordat het Aramis-project
minder ver ontwikkeld is dan Porthos destijds was. Het door het externe onderzoek
berekende tarief sluit aan bij de door Aramis aangegeven tarieven. Het hogere transport-
en opslagtarief is verwerkt in de basisbedragen voor de komende openstellingsronde,
die hierdoor hoger uitvallen.Hierdoor kan de budgetclaim voor CCS toenemen en kunnen
er minder middelen voor andere technieken beschikbaar zijn dan was beoogd. Daarom
wordt het CCS-plafond voor de industrie in de SDE++ 2022 minder verhoogd, niet met
1,5 Mton maar met 0,6 Mton. Vanwege de introductie van de hekjes, is geborgd dat overige
technieken aan bod kunnen komen. Het CCS-plafond vervalt daarom in 2023 tegelijk met
de introductie van de hekjes. Voor de openstelling van de SDE++ 2023 wordt bezien
of de overige technieken naar verwachting op deze wijze voldoende aan bod kunnen komen.
Het CCS-plafond zal tevens onderdeel zijn van de evaluatie van de hekjes.

Staatssteun en voorkoming overstimulering

Zoals gemeld in mijn brief van 18 maart jl. geldt voor technieken die helemaal nieuw
in de SDE++ 2022 zijn dat toestemming van de Europese Commissie nodig is in het kader
van staatssteun. Hierover is reeds overleg met de Europese Commissie. Het openstellen
van deze nieuwe technieken is daarmee onder voorbehoud van deze goedkeuring. Daarnaast
heb ik onlangs een geactualiseerde beleidsregel gepubliceerd over de toets op overstimulering
die RVO uitvoert bij beschikte projecten. Hierin zijn de wijzigingen verwerkt die
op 24 november 2020 met uw Kamer zijn gedeeld (Kamerstuk 31 239, nr. 327).

5. Toezeggingen

Mijn ambtsvoorganger heeft in het Commissiedebat Klimaat en Energie van 17 november
2021 twee toezeggingen aan uw Kamer gedaan (Kamerstuk 32 813, nr. 955), welke ik middels deze brief nakom.

Effect hoge energieprijzen op energiecoöperaties

De eerste toezegging betreft het effect van de huidige hoge energieprijzen op energiecoöperaties
in het algemeen. Nederland telt volgens de Lokale Energiemonitor 2021 van Stichting
HIER Opgewekt in 2021 in totaal 676 energiecoöperaties met in totaal 112.000 deelnemers
of leden. De hoge prijzen voor energie op de groothandelsmarkt als gevolg van de hoge
gasprijzen leiden ertoe dat producenten van energie, zoals energiecoöperaties, als
hun contract dat toelaat meer inkomsten kunnen genereren met de verkoop van hun zelf
opgewekte duurzame energie (warmte of elektriciteit).

Volgens de Lokale Energiemonitor telt Nederland in 2021 78 coöperaties die warmte
opwekken. Hiervan werken de meeste aan plannen voor een collectief warmtenet gevoed
met warmte uit oppervlakte- of afvalwater en warmtewinning uit zonne-energie. Coöperaties
die deelnemen in een warmtenet ondervinden dat de maximumprijzen voor door hen geleverde
warmte gekoppeld zijn aan de gasprijs, waardoor zij met dezelfde hoeveelheid verkochte
warmte meer inkomsten kunnen genereren. Omdat zij de warmte ook aan hun eigen leden
kunnen leveren, kiezen zij er echter niet altijd voor de maximumprijs te vragen.

Energiecoöperaties die duurzame elektriciteit opwekken zijn te verdelen in oudere
projecten die gebruik maken van de Regeling Verlaagd Tarief Energiebelasting bij collectieve
opwek (de zogeheten postcoderoosregeling) en nieuwere projecten die gebruik maken
van de SCE.

Deelnemers aan postcoderoosprojecten behalen een hoger rendement, doordat zij de verplichte
Energiebelasting (EB) over hun elektriciteitsverbruik in de eerste schijf tot 10.000
kWh terug kunnen vragen. De EB is een vast bedrag per kWh, dus er is geen direct verband
tussen de gestegen energieprijzen en de hoeveelheid EB die deelnemers terugkrijgen.
Postcoderoosprojecten, die duurzaam opgewekte elektriciteit verkopen, kunnen (afhankelijk
van de overeenkomst met een energiebedrijf) voordeel hebben van de huidige hoge prijzen.
Het project kan namelijk een hogere prijs voor de opgewekte elektriciteit (de terugleververgoeding)
ontvangen als de overeenkomst met het energiebedrijf dat toelaat. Fluctuaties in het
EB-tarief in de eerste schijf hebben wel invloed op de business case. Daar kom ik
hierna op terug. Voor beide geldt dat de effecten niet in zijn algemeenheid zijn vast
te stellen omdat ze per project kunnen verschillen.

Energiecoöperaties die gebruik maken van de SCE ondervinden volgens de systematiek
van die regeling netto geen effect van de gestegen energieprijzen. De SCE is namelijk
zo vormgegeven dat de uitbetaalde subsidie gecorrigeerd wordt voor de opbrengsten
van de opgewekte elektriciteit, of nul wordt als de marktprijs boven de vastgestelde
kostprijs komt.

Samenvattend zie ik geen tot mogelijk zelfs positieve effecten van de hoge energieprijzen
op energiecoöperaties in het algemeen. Hoewel er in de praktijk verschillen kunnen
optreden per individuele coöperatie leiden de hoge energieprijzen er dus niet toe
dat ik mij zorgen maak over deze enthousiaste sector.

Effect energieprijsmaatregelen op postcoderoosprojecten

De tweede toezegging is dat ik stil sta bij het mogelijke negatieve neveneffect van
de genomen koopkrachtmaatregelen via de Energiebelasting op de specifieke sector Postcoderoosprojecten
(die gebruik maken van de Regeling Verlaagd Tarief). Zoals aangegeven, hebben de stijgende
energieprijzen geen negatieve uitwerking op de postcoderoosprojecten zelf. Dit ligt
echter anders voor de maatregelen die het kabinet heeft genomen ten aanzien van de
EB op elektriciteit om de impact van de hoge energierekening van huishoudens te dempen.
Deze kunnen namelijk wel een negatief neveneffect hebben op de deelnemers in postcoderoosprojecten.

Naar aanleiding van de fors stijgende energieprijzen heeft het kabinet eind vorig
jaar en begin dit jaar verschillende maatregelen getroffen. Het kabinet heeft onder
andere de EB op elektriciteit in de eerste schijf verlaagd met 5,436 cent per kWh.
Daarnaast verlaagt het kabinet tijdelijk voor een half jaar per 1 juli de btw op energie
naar 9%. Dit leidt ertoe dat het EB-tarief inclusief btw, gecorrigeerd voor de tijdelijke
btw-verlaging, gemiddeld over heel 2022 6,25 cent per kWh lager is.

Hierdoor kunnen deelnemers in een postcoderoosproject minder EB terugvragen over hun
verbruiksperiode. Afhankelijk van de wijze waarop binnen het project de teruggave
en de verrekening is afgesproken, kan dit betekenen dat de terugverdientijd toeneemt
van de investering in de zonnepanelen die het project heeft geïnstalleerd en kan dit
gevolgen hebben voor de hoogte van de inkomsten die deelnemers in het postcoderoosproject
krijgen. De deelnemers hebben als huishouden wel voordeel van de genomen energieprijsmaatregelen,
zoals de € 265 verhoogde belastingvermindering, het lagere EB-tarief op hun eigen
verbruik en de lagere btw op energie. Dus hoewel hun deelname aan het postcoderoosproject
via de EB minder rendabel is, wordt de totale energierekening van de deelnemer door
meer factoren bepaald. Het is niet algemeen te zeggen of de lagere vergoeding uit
het postcoderoosproject hoger of lager is dan de verhoogde belastingvermindering en
het effect van de lagere EB op het eigen verbruik. Daarbij komt dat de energieprijsmaatregelen
tijdelijk van aard zijn en de rentabiliteit van de deelnemingen in projecten over
de gehele levensduur daardoor naar verwachting beperkt aangetast zal worden. Overigens
kan een coöperatie besluiten de lagere EB op elektriciteit voor deelnemers te compenseren
vanuit de hogere opbrengsten uit de verkoop van de elektriciteit.

Concluderend is het uiteindelijke effect van de energieprijsmaatregelen op individueel
niveau moeilijk te duiden. Ik volg de situatie nauwlettend en blijf hierover in gesprek
met de koepelorganisatie Energie Samen. Hierbij kijk ik enerzijds naar de effecten
voor deelnemers en houd ik anderzijds de uitvoerbaarheid van de Regeling Verlaagd
Tarief gedurende de resterende looptijd van de regeling in het oog.

Geen boetes bij opwek van te veel stroom bij zonnedaken

Op 20 mei jl. heb ik uw Kamer geïnformeerd over de rol van zonne-energie in de energietransitie
(Kamerstukken 32 813 en 31 239, nr. 1046). In aanvulling hierop kom ik terug op een vraag van het lid Van der Plas (BBB) tijdens
het debat van 23 februari jl. over boetes of schade die betaald zouden moeten worden
bij het opwekken van te veel stroom met zonnedaken.

Hierover kan ik melden dat er van boetes of schadevergoedingen geen sprake is, maar
dat het wel zo is dat apparatuur van boeren – en anderen die aan het net leveren –
zich afschakelt als er sprake is van spanningsproblemen op het net. Op die manier
is er af en toe sprake van een (beperkte) inkomstenderving, die niet gecompenseerd
wordt.

De Minister voor Klimaat en Energie, R.A.A. Jetten