Brief regering : Informatie over een aantal onderwerpen aangaande het visserijbeleid

Nr. 1451
BRIEF VAN DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN VOEDSELKWALITEIT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 1 juli 2022

Hierbij informeer ik de Tweede Kamer over een aantal onderwerpen aangaande het visserijbeleid,
waaronder de stand van zaken met betrekking tot door de Kamer aangenomen moties (Kamerstuk
21 501-32, nr. 1314, Kamerstuk 29 675, nr. 205 en Kamerstuk 35 925 XIV, nr. 51) en aan de Kamer gedane toezeggingen.

Controleverordening Visserij

Met het verslag van de Landbouw- en Visserijraad van juni 2021 (Kamerstuk 21 501-32, nr. 1330) is de Kamer geïnformeerd over de instemming van de Raad met een algemene oriëntatie
op de wijziging van de controleverordening voor visserij. De Nederlandse inzet heb
ik ook met de Kamer gedeeld, middels het BNC-fiche van 20 juli 2018 (Kamerstuk 22 112, nr. 2679). In het Coreper I van 17 juni jl. heeft een gekwalificeerde meerderheid van de lidstaten,
inclusief Nederland, ingestemd met een gewijzigd mandaat voor een deel van de controleverordening
voor de besprekingen in triloog met de Europese Commissie en het Europees Parlement.
Dit mandaat vormt de inzet van de Raad in de onderhandelingen met het Europees Parlement.
Deze onderhandelingen worden in het komende half jaar onder het Tsjechische EU-Voorzitterschap
voortgezet. Onduidelijk is nog welke aanpak het VZ-schap hierbij precies voor ogen
heeft. Hieronder schets ik op hoofdlijnen op welke onderwerpen het mandaat is gewijzigd.
Ik wil hierbij benadrukken dat over deze inzet nog geen overeenstemming met het Europees
Parlement is bereikt.

Toezicht op de aanlandplicht

In het gewijzigde mandaat wordt verduidelijkt dat CCTV (closed circuit television)
of een ander instrument, dat even effectief is, een verplicht onderdeel is van het
Remote Electroning Monitoring (REM)-systeem waarmee toezicht moet worden gehouden op de aanlandplicht. Daarnaast
wordt voorgesteld om de lengtegrens van vaartuigen die onder de verplichting tot REM/CCTV
vallen, te verlagen.

Zoals eerder met de Kamer is gedeeld, is het kabinet niet tegen cameratoezicht, maar
zou eerst de effectiviteit van cameratoezicht vastgesteld moeten worden middels een
pilotstudie, alvorens een verplichting in te voeren. Hoewel er nog onduidelijkheden
zijn met betrekking tot cameratoezicht in de gemengde visserij, is vastgesteld dat
een controlesysteem zonder CCTV niet effectief is. In reactie op de ingebrekestelling
voor het toezicht op de aanlandplicht heeft Nederland onder andere aangegeven dat
verschillende lidstaten in 2017, in reactie op een oproep van de toenmalige Eurocommissaris
om cameratoezicht in te voeren, hebben aangegeven dat cameratoezicht Uniebreed ingevoerd
zou moeten worden met een gedegen juridische basis. Deze juridische basis wordt hiermee
gecreëerd.

In Nederland lopen de voorbereidingen voor een pilotproject met CCTV, waarbij verschillende
lidstaten met elkaar samenwerken onder coördinatie van European Fisheries Control
Agency (EFCA). Ik streef ernaar deze pilot in oktober 2022 te starten. De verplichting
tot cameratoezicht zal uiteindelijk twee jaar na publicatie van de wijziging op de
controleverordening in werking treden.

Nederland heeft altijd aangegeven een lengtegrens voor vaartuigen die onder verplicht
REM/cameratoezicht vallen, arbitrair te vinden. Het risico op niet-naleving van de
aanlandplicht wordt immers niet bepaald door de grootte van het vaartuig. Een verlaging
van de lengtegrens blijft nog steeds arbitrair, maar verbetert wel het gelijke speelveld
tussen vlootsegmenten. Daarmee is dit in relatie tot het Nederlandse standpunt een
stap in de goede richting.

Logboekverplichtingen en VMS

In grote lijnen wordt in het gewijzigde mandaat ten aanzien van de aanscherpingen
op de logboekverplichtingen en het vaartuig monitoring systeem (VMS) de tekst van
de Algemene Oriëntatie van de Raad gevolgd. De logboekverplichtingen en verplichte
VMS worden daarin uitgebreid naar ook de vaartuigen kleiner dan 12 meter. Voor vaartuigen
kleiner dan 12 meter mogen lidstaten een nationaal logboeksysteem toestaan en mogen
VMS systemen mobiel zijn. In het gewijzigde mandaat wordt verduidelijkt waar een nationaal
systeem aan moet voldoen. Nederland is, vanwege een betere monitoring van de gehele
vloot, voorstander van een uitbreiding van de VMS-verplichting naar de kleinschalige
vloot.

In de Algemene Oriëntatie van de Raad was opgenomen dat vaartuigen kleiner dan 9 meter
onder strikte voorwaarden (alleen passieve tuigen, binnen 6 mijl uit de kust en de
duur van de visreizen mag maximaal 24 uur zijn), uitgezonderd kunnen worden van de
VMS verplichting. In het gewijzigde mandaat wordt flexibiliteit gevraagd de lengtegrens
voor de uitgezonderde vaartuigen verder te verlagen en toe te voegen dat lidstaten
jaarlijks rapporteren over de uitgezonderde vaartuigen.

Tolerantiemarge afwijkingen logboekregistratie en vastgesteld vangstgewicht na wegen

Tijdens het Commissiedebat van 8 juni jl. (Kamerstuk 21 501-32, nr. 1450) heb ik met de Kamer gesproken over de uitbreiding van de tolerantiemarge voor afwijkingen
tussen het geschatte vangstgewicht aan boord en het daadwerkelijke vangstgewicht na
aanlanding. Dit is nog geen onderdeel geweest van de besprekingen in de triloog tussen
de Commissie, de Raad en het Europees Parlement. Wanneer op dit punt een gewijzigd
mandaat wordt voorgelegd zal ik mij, zoals ook toegezegd tijdens het debat, ervoor
inzetten de tolerantiemarge niet verder uit te breiden dan eerder overeengekomen in
de Algemene Oriëntatie van de Raad.

Overige

Op de overige onderwerpen, zoals wegen aan boord, vissen zonder vaartuig, inleveren
van oude vistuigen en de controleprogramma’s, wordt grotendeels het mandaat van de
Raad gevolgd, met enkele verduidelijkingen in de tekst. Nederland heeft op deze punten
enkele technische juridische suggestie aangedragen, maar kon inhoudelijk instemmen
met het mandaat.

Praktijktoets cameratoezicht

Naar aanleiding van twee moties van de leden Boswijk en Bisschop (Kamerstuk 21 501-32, nr. 1314 en Kamerstuk 29 675, nr. 205) is een zogenaamde «praktijktoets» uitgevoerd op de invoering van cameratoezicht
in de visserij voor het toezicht op de aanlandplicht.

Bij de uitvoering van de praktijktoets is gebruik gemaakt van de handreiking MKB-toets.
De praktijktoets, oftewel raadpleging van een ondernemerspanel, heeft plaatsgevonden
in twee digitale sessies met in totaal 12 ondernemers onder leiding van een onafhankelijk
voorzitter. Uit de praktijktoets blijkt dat visserijondernemers vooral zorgen hebben
over de uitvoerbaarheid van de aanlandplicht zelf en het behoud van de uitzonderingen.
Over de praktische implicaties van cameratoezicht aan boord werd door vissers aangegeven
dat er veel van hen gevraagd wordt met betrekking tot het schoonhouden van camera’s.
Ook zijn er zorgen over visverlet als gevolg van veelvuldige reparaties aan systemen
die nog niet goed zijn doorontwikkeld voor de visserijpraktijk. Als gevolg van al
van bovenstaande is de grootste zorg van de ondernemers dat er geen bemanning meer
te vinden zal zijn. Tenslotte hebben vissers zorgen over privacy en het vrije vissersgevoel
geuit.

De uitkomsten van de praktijktoets worden meegenomen bij de opzet van de pilot cameratoezicht
en bij de Europese besprekingen over de implementatie van het cameratoezicht, wanneer
hierover politieke besluitvorming heeft plaatsgevonden. In elk geval zal de implementatie
van cameratoezicht moeten voldoen aan de Europese privacyregelgeving.

Motie betreffende de grootste knelpunten voor de palingmigratie in Nederlandse wateren

In de motie van de leden Grinwis en De Groot van 2 december 2021 (Kamerstuk 35 925 XIV, nr. 51) verzoeken de leden om in Europees verband aan te dringen om migratieknelpunten voor
aal aan te pakken en daarnaast om in nationaal verband knelpunten voor aalmigratie
in beeld te brengen en met waterbeheerders in overleg te treden over de aanpak hiervan.

Eerder heb ik de Kamer met het verslag Landbouw- en Visserijraad 12 en 13 december
2021 (Kamerstuk 21 501-32, nr. 1365) geïnformeerd over de wijze waarop ik in Europees verband aandacht heb gevraagd voor
de noodzaak van structurele maatregelen om waterwegen beter passeerbaar te maken voor
de aal. Met betrekking tot de nationale knelpunten voor migrerende (uittrekkende)
schieraal ben ik voornemens om de knelpuntenkaart voor uittrek van schieraal uit 2013
nog dit jaar te laten actualiseren. Deze knelpuntenkaart vormt een belangrijk vertrekpunt
voor de afweging bij welke stuwen, sluizen, gemalen of WKC’s actieve overzet van schieraal
kan worden toegepast om op deze wijze de uittrekkende schieraal langs het migratieknelpunt
te leiden. Deze overzet van schieraal op de belangrijkste migratie-barrières, vindt
aanvullend plaats op de inzet om vanuit de Kaderrichtlijn Water-aanpak, structureel
tot verbeterde vispasseerbaarheid bij migratieknelpunten te komen. Hiervoor zijn in
de Stroomgebiedbeheerplannen 2022–2027 maatregelen opgenomen, waarin is voorzien om
in deze periode nog eens 643 kunstwerken passeerbaar te maken voor vissen. Zodra de
geactualiseerde versie van de knelpuntenkaart beschikbaar is, zal deze worden besproken
met de waterbeheerders. Ik zal u te zijner tijd informeren over de geactualiseerde
versie van de knelpuntenkaart.

Black box

Zoals toegezegd tijdens het Commissiedebat Landbouw- en Visserijraad van 8 juni jl.
informeer ik uw Kamer hierbij over de stand van zaken rondom de black box garnalenvisserij.
Een goed werkende black box is essentieel voor efficiënte controle door de NVWA op
de vergunningsvoorschriften. In 2019 heeft de NVWA geconstateerd dat de huidige black
box werkt, maar onvoldoende bestand is tegen frauduleuze handelingen. Dat was voor
mijn voorganger aanleiding een traject te starten, dat ertoe moet leiden dat er een
nieuwe versie van de black box komt die wel bestand is tegen frauduleuze handelingen
van de vissers. Dit traject heeft echter vertraging opgelopen doordat de NEN-norm
waarin de technische afspraken worden gemaakt, waaraan de nieuwe black box moet voldoen
is vertraagd en pas onlangs is opgeleverd. Reden is dat de technische bepalingen niet
zo eenvoudig zijn vast te stellen en tot veel langere doorlooptijd hebben geleid dan
oorspronkelijk de verwachting was. Dit betreur ik ten zeerste. Ook moet er nog een
oplossing worden gevonden voor een betrouwbare opslag van de data uit de black box,
die nu op de servers van de fabrikanten staat. Hiervoor moet mogelijk een (Europese)
aanbesteding plaats vinden die de nodige tijd zal kosten. De fabrikanten van de huidige
black box hebben nu aangegeven, dat ontwikkeling van de black box niet in een half
jaar te realiseren is. Ik ga met hen in gesprek om te bezien wat ik kan doen om dit
proces te versnellen en te faciliteren, zodat de nieuwe black box zo snel mogelijk
wordt gefabriceerd en kan worden verkocht en geleverd.

In de tussentijd vraag ik de NVWA, ook op de nieuwe WNB vergunning die per 1 januari
2023 ingaat, actief te blijven handhaven en deze te intensiveren door bijvoorbeeld
enkele actiedagen op te zetten. Dit kan op basis van de oude black box, aangezien
de data omtrent snelheid en locatie voldoende betrouwbaar zijn om te dienen als basis
voor ondersteunend bewijs. Gelijktijdig zet ik mij in waar mogelijk om de vertraging
van de nieuwe versie van de black box te beperken.

Stand van zaken Garnalenvisie

In 2021 is LNV, samen met de garnalensector en NGO’s, gestart met het opstellen van
een toekomstperspectief voor de garnalenvisserij. Gestreefd wordt naar een toekomstbestendige
Nederlandse garnalenvisserij in 2030 die qua omvang en innovatief karakter past bij
de ecologische waarden en draagkracht van het Nederlandse kustgebied. Daarnaast wordt
ernaar gestreefd, om samen met de handel, vanuit een economisch gezonde positie in
te spelen op huidige en toekomstige maatschappelijke opgaven en de marktvraag. Naar
verwachting is deze garnalenvisie eind 2022 gereed. Deze zal ik dan met de Kamer delen.

Stand van zaken rondom EMFAF

Met de brief van 26 maart 2021 bent u geïnformeerd over de inzet voor het programma
over de voorgenomen Nederlandse invulling van het Europees Maritiem Visserij en Aquacultuur
Fonds (EMFAF) voor de programmaperiode 2021–2027 (Kamerstuk 32 201, nr. 114). Bij deze wil ik u informeren dat ik momenteel de laatste hand leg aan het programma
om het EMFAF te kunnen gaan invullen. Dit Programma zal ter goedkeuring worden voorgelegd
aan de Europese Commissie. Wanneer het programma is goedgekeurd zal ik de Tweede Kamer
hierover informeren. Er is reeds een regeling opengesteld voor de aankoop van mosselzaadinvanginstallaties.
Daarnaast voorzie ik dit najaar een openstelling om de aanschaf van katalysatoren
in de garnalenvisserij te ondersteunen.

De Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit,
H. Staghouwer