Brief regering : Uitvoering van de motie van het lid Sienot c.s. over het uitfaseren van dieselolie bij zoutwinning (Kamerstuk 32849-147)

Nr. 211
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN ECONOMISCHE ZAKEN EN KLIMAAT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 23 juni 2022

De op 13 november 2018 aangenomen motie1 van lid Sienot (D66) verzoekt de regering om zich in overleg met de betrokken bedrijven
in te spannen om het gebruik van diesel bij de zoutwinning uiterlijk 2021 of anders
zo snel mogelijk, uit te faseren en te stimuleren dat er alternatieven worden gevonden.
Op 8 september 2020 bent u per brief2 over de voortgang van de uitvoering van deze motie geïnformeerd.

In deze brief wordt toegelicht dat het gebruik van diesel bij nieuwe zoutwinningen
is uitgefaseerd. Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) staat het gebruik van diesel bij
nieuwe zoutwinningen niet meer toe. De betreffende zoutbedrijven gebruiken nu bij
nieuwe winningen een milieuvriendelijker alternatief. Voor de bestaande winningen
oordeelt Staatstoezicht op de Mijnen dat het veiliger is om wel diesel te blijven
gebruiken. Een veilige zoutwinning is in de motie ook als een voorwaarde gesteld.
De motie1 van het lid Sienot is daarmee uitgevoerd.

Aanleiding

In mei 2018 heeft Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) het rapport «Staat van de Sector
Zout»3 gepubliceerd. De toezichthouder beschrijft hierin onder andere de wijze waarop het
zout wordt gewonnen, de bedrijven, de risico’s en de beheersmaatregelen die hiermee
gepaard gaan. SodM geeft vervolgens een aantal aanbevelingen, waaronder de aanbeveling
om op zoek te gaan naar alternatieven voor het gebruikt van diesel bij de zoutwinningen.
SodM heeft geconcludeerd dat het gebruik van diesel kan leiden tot milieuverontreiniging.

In de reactie4 van de toenmalige Minister op dit rapport is aangegeven dat SodM zal worden gevraagd
om in overleg met de bedrijven de mogelijke alternatieven voor het gebruik van diesel
te inventariseren en verder te onderzoeken. In de motie van het lid Sienot, later
in hetzelfde jaar, wordt voor het geleidelijk beëindigen van het gebruik van diesel
bij zoutwinning het einde van het jaar 2021 als streefdatum genoemd. In de motie wordt
een veilige zoutwinning als een randvoorwaarde gesteld.

Het gebruik van diesel bij de zoutwinning

In Nederland wordt zout gewonnen door oplosmijnbouw. Hierbij wordt water in een zoutlaag
in de diepe ondergrond gepompt. Het zout lost op, het water wordt pekel en er ontstaat
een caverne in de zoutlaag gevuld met pekel. Deze pekel wordt opgepompt en gaat via
transportleidingen naar de zoutfabriek. Hier wordt het water uit de pekel verdampt
en blijft er zout over. In Twente wordt sinds 2004 zout gewonnen volgens de «Good
Salt Mining Practice Guidelines» (GSMP-richtlijn). Dit is een richtlijn die voorschrijft
hoe zoutoplosmijnbouw veilig kan plaatsvinden. Sinds 1958 wordt bij de zoutwinning
ook diesel in de caverne gepompt. Deze diesel «drijft» als een dunne laag op het water
en beschermt zo het dak van de zoutcaverne tegen oplossing van het zout aan de bovenkant.
Zonder deze bescherming zou de caverne naar boven groeien in plaats van in de breedte.
De diesel voorkomt ook dat het dak van de caverne te dun wordt hetgeen kan leiden
tot het instorten van een caverne. Echter bij een dergelijk incident kan de aanwezigheid
van diesel in de caverne leiden tot een bodemverontreiniging.

Alternatieven voor diesel

In februari 2019 heeft SodM alle zoutbedrijven gevraagd om voor 1 september 2019 de
resultaten van hun onderzoek naar alternatieven voor het gebruik van diesel als mijnbouwhulpstof
bij zoutwinning toe te sturen. De toezichthouder staat sinds 2019 het gebruik van
diesel bij nieuwe winningen niet meer toe.

SodM heeft de resultaten van de onderzoeken in 2020 geëvalueerd5. Op basis daarvan heeft SodM in 2021 ingestemd met de door de zoutbedrijven voorgestelde
alternatieven. Deze door de zoutbedrijven voorgestelde alternatieven zijn bij een
eventuele lekkage minder schadelijk voor mens en milieu dan diesel.

De zoutbedrijven mogen van de toezichthouder de alternatieven alleen gebruiken bij
nieuwe zoutwinningen. Het vervangen van diesel bij bestaande zoutwinningen en het
daardoor vermengen van de alternatieven met diesel wordt door de toezichthouder als
niet veilig beoordeeld. Conform de motie dient de zoutwinning ook veilig te gebeuren.
SodM staat bij bestaande winningen het gebruik van diesel toe. De diesel moet uit
de caverne worden verwijderd zodra de winning is gestaakt.

Conclusie

De zoutbedrijven zullen bij alle nieuwe zoutwinningen een alternatief voor diesel
gebruiken. Het gebruik van diesel wordt daardoor geleidelijk uitgefaseerd. Deze alternatieven
zijn bij een eventuele lekkage minder schadelijk voor mens en milieu dan diesel.

De Staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat,
J.A. Vijlbrief