Brief regering : Antwoorden op vragen commissie van de V-100 bij het Jaarverslag Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat 2021 (over thema Financiering uitvoeringsorganisaties IenW)

Nr. 7
BRIEF VAN DE MINISTER EN STAATSSECRETARIS VAN INFRASTRUCTUUR EN WATERSTAAT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 14 juni 2022

1 Vraag:

Kunt u toelichten hoe de uitgaven op het gebied van cybersafety binnen de uitvoeringsorganisaties
hebben bijgedragen aan vermindering van langetermijnrisico’s?

Antwoord:

IenW stuurt op langetermijnrisico’s voor de informatiebeveiliging (exclusief zbo’s)
door middel van het Informatiebeveiligingsbeeld (IBB). Hiermee brengt IenW informatiebeveiligingsrisico’s
naar een aanvaardbaar niveau terug. In veel gevallen zijn investeringen nodig die
via de sturings- en verantwoordingscyclus door (beleids)opdrachtgevers binnen IenW
worden vormgegeven. De informatiebeveiliging moet daarbij ten minste voldoen aan de
Baseline Informatiebeveiliging Overheid (BIO). De BIO kent een risicogebaseerde aanpak
met een concrete set aan eisen als ondergrens. Mogelijke verbeterplannen uit het IBB
worden opgepakt door de dienstonderdelen.

De Algemene Rekenkamer constateerde in het recente Verantwoordingsonderzoek over 2021
dat de informatiebeveiliging van IenW is verbeterd, maar nog niet op orde is. In mijn
brief aan uw Kamer van 7 juni 2022 (Kamerstuk 37 625, nr. 570) «Versterken Cyberweerbaarheid in de Watersector» ga ik in op het programma van Rijkswaterstaat,
als grootste uitvoeringsorganisatie van IenW, om het volwassenheidsniveau van informatiebeveiligingsprocessen
te verhogen en eventuele risico’s te mitigeren. Daarnaast wordt u als Kamer inzake
de beantwoording van de motie van het lid Madlener (PVV) (Kamerstuk 35 925 XII, nr. 20) «over de tekortkomingen van de gebruikte software en de bijbehorende veiligheidsrisico’s
van onze weginfrastructuur, sluizen, bruggen en tunnels» dit jaar in een besloten
technische briefing nader geïnformeerd.

2 Vraag:

Welke ruimte ziet u om de behoeften van de burgers te expliciteren in de verantwoording,
gelet op het gebrek aan reflectie hierop in het jaarverslag?

Antwoord:

Er wordt bekeken hoe contacten met burgers en bedrijven over signalen en knelpunten
in het fysieke domein verlopen en welke verbeteringen daarin kunnen worden aangebracht
(invulling van de motie van de leden Ploumen en Jetten (Kamerstuk 35 510, nr. 24) voor rijksbrede inventarisatie van hardvochtige effecten van regelgeving). Hiervoor
wordt binnen IenW de omgang met burgers en bedrijven besproken (casuïstiek, contact
en omgang met signalen).

3 Vraag:

Kunt u toelichten welke precieze rollen en verantwoordelijkheden u ziet voor het Ministerie
van Infrastructuur en Waterstaat bij de beheersing van operationele en financiële
risico’s van uitvoeringsorganisaties en hoe gaat u ervoor zorgen dat de Kamer hierover
goed in het jaarverslag wordt geïnformeerd, in lijn met uw reactie op het verantwoordingsonderzoek?

Antwoord:

In de bestuurlijke reactie op het verantwoordingsonderzoek is toegezegd de Kamer te
informeren over de reactie op de risico’s van de NS, voor zover dit past binnen de,
in de concessie afgesproken rol- en verantwoordelijkheidsverdeling. Vandaar dat dit
antwoord zich toespitst op de risico’s van uitvoeringsorganisatie NS. NS is als concessiehouder
voor het Hoofdrailnet primair verantwoordelijk voor de uitvoering van de vervoersconcessie.
Het Ministerie van Financiën ziet als aandeelhouder o.a. toe op de financiële gezondheid
en continuïteit van NS. Het Ministerie van IenW is concessieverlener voor het vervoer
over het hoofdrailnet en toezichthouder op de naleving door NS van de concessieafspraken.
In dat laatste kader beoordeelt het Ministerie van IenW jaarlijks o.a. de operationele
prestaties van NS. In de vervoersconcessie voor het Hoofdrailnet is afgesproken dat
NS de concessie uitvoert voor eigen rekening en risico’s, NS is daarmee in beginsel
zelf verantwoordelijk voor de beheersing van operationele en financiële risico’s.
Voor zover financiële en operationele risico’s de uitvoering van de concessie raken,
wordt van NS verwacht dat zij hierover in de jaarverantwoording rapporteert.

In toekomstige aanbiedingsbrieven waarmee de (half)jaarverantwoording van NS aan de
Kamer wordt toegezonden, zal aandacht worden besteed aan (het verwijzen naar) eventuele
risico’s (en beheersmaatregelen) die naar inschatting van het ministerie of van NS
mogelijke negatieve gevolgen hebben voor de naleving van de concessieverplichtingen.

4 Vraag:

In het jaarverslag 2021 van het Infrastructuurfonds staat bij «beheer, onderhoud en
vervanging wegen tabel 6 budgettaire gevolgen van de uitvoering artikel 12 hoofdwegennet»
dat er 64.110.000 euro meer is uitgegeven dan begroot. Kunt u verwoorden wat de concrete
doelen zijn, of deze doelen zijn deze behaald en waarom er een fors verschil is met
de begroting?

Antwoord:

De hogere realisatie dan begroot bij Beheer en Onderhoud van € 64,1 miljoen op het
hoofdwegennet wordt voornamelijk veroorzaakt door:

• De hogere BenO productie in combinatie met tegenvallers in de uitvoeringsperiode 2018–2021
heeft ertoe geleid dat meer is uitgegeven dan begroot (€ 33 miljoen);

• Maatregelen rondom ferrylocaties in het kader van de Brexit (€ 10 miljoen);

• Een drietal maatregelen op het gebied van openbare verlichting ter waarde van ongeveer
€ 5,2 miljoen. (in het kader van de Coronaversnelling);

• De toevoeging van de prijsbijstelling 2021 van € 15,7 miljoen;

• Tot slot leiden diverse kleinere mutaties tot per saldo hogere uitgaven (circa € 0,2 miljoen).

De maatregelen zijn in 2021 uitgevoerd om te borgen dat het netwerk zijn functies
behoud en de gevraagde prestaties kan leveren.

5 Vraag:

Bent u bereid, teneinde de transparantie en controleerbaarheid van de begroting en
jaarverslagen te verbeteren, de operationele jaardoelen per uitvoeringsorganisatie
op een concrete manier (toetsbaar/falsifieerbaar met een «ja» of «nee») op te nemen
in de begroting en de ja/nee-beoordeling per jaardoel in het jaarverslag? Zo nee,
waarom niet?

Antwoord:

In het Wetgevingsoverleg Begrotingsonderzoek van 26 oktober 2021 (Kamerstukken 35 925 XII en 35 925 A, nr. 55) is toegezegd om in gesprek met de rapporteur van de Kamer te onderzoeken op welke
manier een aantal beleidsdoelstellingen, die in de begroting van IenW zijn geformuleerd
kunnen worden gekoppeld aan hele specifieke indicatoren, waardoor de Kamer meer inzicht
krijgt in de gerealiseerde prestaties. Recent hebben constructieve gesprekken met
de rapporteur (dhr. Koerhuis) plaatsgevonden teneinde de presentatie en inhoud van
de begroting te verbeteren. De eerste resultaten van de verbetervoorstellen zijn naar
verwachting zichtbaar in de begroting over het jaar 2023. In de verdere gesprekken
met de rapporteur kan ook worden stil gestaan bij de uitvoeringsorganisaties.

6 Vraag:

Kunt u toelichten hoe de beschikbaarheidsvergoeding voor het openbaar vervoer heeft
bijgedragen aan het behalen van de doelstellingen van bereikbaarheid, veiligheid en
opschaalbaarheid (zoals omschreven op bladzijde 26) omtrent het aanbod van openbaar
vervoer aan reizigers?

Antwoord:

Dankzij de beschikbaarheidsvergoeding OV was het voor vervoerders in 2021 mogelijk
het OV beschikbaar en veilig te houden ondanks lagere reizigersaantallen. Zonder de
BVOV hadden de vervoerders waarschijnlijk de dienstregeling grofmazig moeten afschalen,
personeel moeten ontslaan en materieel moeten verkopen. Dit zou de mogelijkheid tot
latere opschaling zeer bemoeilijken.

De Minister van Infrastructuur en Waterstaat,
M.G.J. Harbers

De Staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat,
V.L.W.A. Heijnen