Brief regering : Derde voortgangsbrief Foreign Account Tax Compliance Act (FATCA)

Nr. 293
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN FINANCIËN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 13 juni 2022

Met deze brief geef ik, mede namens de Minister van Financiën, gevolg aan het verzoek
van de vaste commissie voor Financiën om een nieuwe voortgangsbrief FATCA te versturen
voorafgaand aan het commissiedebat over FATCA. In aanloop naar het op dit moment nog
te plannen debat, stuur ik u alvast deze voortgangsbrief. Ik ga in op de acties die
de afgelopen twee maanden zijn ondernomen, zowel in Washington D.C. als in Brussel,
en op de acties die ik nog zal ondernemen. Het doel van deze acties is om tot langetermijnoplossingen
te komen voor de problemen waar toeval-Amerikanen mee geconfronteerd worden. Dit doel
kan worden bereikt door meer duidelijkheid van de VS te verkrijgen over de rapportageverplichting
voor banken van rekeningen van toeval-Amerikanen. Voorop staat dat ik wil voorkomen
dat toeval-Amerikanen door toedoen van de Amerikaanse FATCA-regelgeving hun bankrekening
verliezen. Ongeacht mijn inspanningen in dit kader, blijft het vanwege de Amerikaanse
belasting- en FATCA-regelgeving van belang dat toeval-Amerikanen in actie komen en
dat zij ofwel afstand doen van hun nationaliteit of een Amerikaans BSN-nummer aanvragen
(US TIN/SSN). Hierop zal ik eerst verder ingaan.

Algemeen

De VS kennen een wereldwijde belastingplicht voor Amerikaanse staatsburgers. Hoewel
ongebruikelijk, is het Amerikaanse systeem van belastingheffing op basis van nationaliteit
wereldwijd geaccepteerd. Om ten behoeve van de belastingheffing zicht te verkrijgen
op de financiële tegoeden buiten de VS van Amerikaanse belastingplichtigen, heeft
de VS in 2010 de FATCA-wetgeving ingevoerd. Financiële instellingen wereldwijd zijn
op basis van deze Amerikaanse wetgeving verplicht informatie te delen met de VS over
Amerikaanse rekeninghouders (met een rekeningsaldo van 50.000 dollar of meer).1 Expats en Nederlanders met (ook) de Amerikaanse nationaliteit vallen hieronder. Binnen
deze groep zijn er ook mensen met een zéér beperkte band met de VS, zogenaamde toeval-Amerikanen.
Door het invoeren van de FATCA-wetgeving zijn mensen uit deze groep zich de afgelopen
jaren bewust geworden van hun Amerikaanse belastingplicht.

Banken zien een risico op Amerikaanse sancties2 vanwege het niet-naleven van de FATCA-regelgeving. Banken hebben namelijk een inspanningsverplichting
om TIN’s van mensen met een Amerikaanse nationaliteit te rapporteren. Toeval-Amerikanen
hebben niet altijd een TIN. Het gevolg is dat in 2020 rekeningen werden gesloten van
Nederlanders met ook de Amerikaanse nationaliteit. Mijn voorganger is daarom in gesprek
gegaan met de grootbanken om te voorkomen dat deze overgaan tot de ingrijpende maatregel
van het sluiten van bankrekeningen van toeval-Amerikanen. De grootbanken hebben daarop
toegezegd geen rekeningen te sluiten van Nederlanders met ook de Amerikaanse nationaliteit
bij het enkel ontbreken van een US TIN of «Certificate of Loss of Nationality»
3 (CLN) tot 1 september 2022. Om de banken ook na die datum voldoende comfort te bieden,
wil ik in de komende maanden nog meer duidelijkheid krijgen vanuit de VS over de rapportageverplichting
van banken voor het aanleveren van een US TIN of CLN. Dit gaat bijvoorbeeld om de
vraag of deze eis ook geldt voor mensen met een zeer beperkte band met de VS, die
fiscaal inwoner zijn van een EU-lidstaat. Los van eventuele verdere duidelijkheid
vanuit de VS blijf ik benadrukken dat het van groot belang is dat Nederlandse toeval-Amerikanen
kunnen (blijven) beschikken over een bankrekening en dat het enkel ontbreken van een
TIN of CLN geen aanleiding mag zijn om bankrekeningen van toeval-Amerikanen te sluiten
of om te weigeren om deze te openen.

Acties Washington en Brussel

Zoals aangegeven is het niet nodig dat bankrekeningen van toeval-Amerikanen worden
gesloten. Naast mijn oproep aan de banken en aan de toeval-Amerikanen zelf, ligt de
sleutel tot een definitieve oplossing bij de VS. Ik blijf me daarom ook in Washington
D.C. en Brussel inspannen voor het verkrijgen van duidelijkheid over de rapportageverplichtingen
voor banken.

In nauwe samenwerking tussen Nederland en Frankrijk is onder Frans Raadsvoorzitterschap
een traject ingezet om namens de EU-lidstaten een gezamenlijk voorstel te doen richting
de VS om de inspanningsverplichting voor de banken in te vullen. Na enkele gespreksrondes
heeft dit geleid tot een gezamenlijk standpunt en voorstel van de Raad. In dit voorstel
van de Raad zouden toeval-Amerikanen die aan bepaalde voorwaarden voldoen, namelijk
1) in bezit zijn van een paspoort van een EU-land, 2) fiscaal inwoner zijn van een
EU land en 3) geen verdere banden hebben met de VS, niet gerapporteerd te hoeven worden
aan de VS. Het Franse voorzitterschap heeft dit voorstel namens de EU-lidstaten half
april richting de VS gestuurd en heeft eind mei hierover gesproken met Treasury (het
Amerikaanse Ministerie van Financiën). In dit gesprek heeft Treasury aangegeven snel
met een reactie te komen. Daarbij moet gezegd worden dat Treasury geen concrete datum
heeft genoemd. De Tweede Kamer zal op de hoogte worden gehouden van verdere gesprekken
met de Amerikanen.

Ook in Washington zoekt Nederland actief de samenwerking met andere landen. Treasury
heeft aangegeven na te willen denken over verduidelijking over de rapportage van rekeningen
van toeval-Amerikanen, maar heeft tot op heden geen nieuw beleid gepubliceerd op dit
vlak. Wij blijven hierop aandringen, in samenspraak met de Franse ambassade en andere
Europese collega’s. Onze ambassadeur in Washington D.C. spreekt voor de zomer opnieuw
met Treasury om aan te dringen op meer duidelijkheid over de rapportageverplichtingen.

Daarnaast heeft Treasury op 28 maart 2022 een zogenaamd greenbook gepubliceerd met een voorstel om de procedure om afstand te doen van het Amerikaanse
staatsburgerschap en de vereiste Amerikaanse aangifteprocedure in dat kader verder
te vereenvoudigen voor toeval-Amerikanen.4 Ik ben blij met dit voorstel, maar moet daarbij wel opmerken dat Treasury niet alle
mogelijke wijzigingen zelf in de hand heeft. Voor het versimpelen van de aangifteprocedure
is namelijk goedkeuring nodig van het Amerikaanse Congres. Daarom ben ik voornemens
om in Washington dit onderwerp op de agenda te houden bij de leden van het Congres.
De Nederlandse ambassade heeft al contact gehad met enkele Congresleden en hun staf
over dit onderwerp en zal dit onderwerp bij hen blijven agenderen.

Vervolg

Treasury en de IRS zijn goed op de hoogte van de problematiek waar toeval-Amerikanen
mee te maken hebben en de EU-lidstaten hebben een concrete gezamenlijk oplossing voorgelegd
aan Treasury en de IRS. Mijn hoop blijft dat dit snel tot meer duidelijkheid zal leiden
voor de banken, om op deze manier tot een definitieve oplossing te komen voor de problematiek
rondom het sluiten van bankrekeningen van toeval-Amerikanen. Ik zal uw Kamer opnieuw
inlichten over de voortgang zodra er ontwikkelingen zijn vanuit de VS en uiterlijk
1 september a.s. Zoals eerder aangegeven blijf ik benadrukken dat het van belang is
dat toeval-Amerikanen zelf ook actie ondernemen door een TIN of CLN aan te vragen.

De Staatssecretaris van Financiën,
M.L.A. van Rij