Brief regering : Stand van zaken corona Wob-aanpak

Nr. 1845
BRIEF VAN DE MINISTER VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 23 mei 2022

Graag informeer ik u over de stand van zaken van de corona Wob-aanpak van mijn ministerie.
Laatstelijk heeft mijn ambtsvoorganger u per brief van 7 september 2021 (Kamerstuk
25 295, nr. 1419) geïnformeerd over de aanpak van corona Wob-verzoeken. In deze brief ga ik ook in
op de vragen die het lid Omtzigt heeft gesteld tijdens het debat met de Minister voor
Langdurige Zorg en Sport (hierna: de Minister voor LZS) in uw Kamer over de mondkapjesdeal
op 7 april 2022 (Handelingen II 2021/22, nr. 70, debat over de mondkapjesdeal).

In deze brief wordt nog gesproken van de Wob. Per 1 mei 2022 is deze vervangen door
de Wet open overheid (Woo). Omwille van de leesbaarheid wordt in deze brief nog gesproken
van Wob-verzoeken, waaronder ook Woo-verzoeken worden verstaan.

VWS en Wob-verzoeken

Het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (hierna: VWS) handelt jaarlijks
een zeer groot aantal Wob-verzoeken af die zien op de bestrijding van de coronacrisis
en op andere VWS-onderwerpen. Dit volgens de gebruikelijke Wob-werkwijze, en specifiek
voor corona Wob-verzoeken grotendeels volgens de speciale gefaseerde aanpak. De gefaseerde
aanpak heeft mijn ambtsvoorganger speciaal ontworpen voor de behandeling van corona
Wob-verzoeken, waarin verzoekers gedurende de coronacrisis om (zeer) grote hoeveelheden
documenten hebben gevraagd.

De gefaseerde aanpak bij corona Wob-verzoeken houdt in dat VWS per maand aan de hand
van vastgestelde inhoudelijke categorieën, dat wil zeggen thema’s zoals medische hulpmiddelen,
testen, vaccinaties e.d., documenten openbaar maakt. De keuze hiervoor is ingegeven
door de grote hoeveelheid corona-gerelateerde documenten (zo’n 7,2 miljoen) die krachtens
de Wob zo snel mogelijk moeten worden verwerkt. Hiervoor is in het najaar van 2021
een aparte programma-directie met ongeveer 100 juristen ingericht.

Wanneer een verzoeker om een beperkt aantal documenten vraagt dat op relatief eenvoudige
wijze geselecteerd kan worden, of om informatie die al openbaar blijkt, dan wordt
de gefaseerde aanpak niet toegepast en neem ik direct een besluit op dat verzoek.

VWS moet bij de beoordeling zorgvuldig te werk gaan in verband met vertrouwelijke
gegevens die wettelijke bescherming verdienen. VWS raadpleegt in dit kader diverse
betrokken organisatie-onderdelen en externe belanghebbenden. Bij elk besluit zijn
vele belanghebbenden betrokken, variërend van enkele tientallen tot vele honderden.

Cijfers Wob-corona tot nu toe

Over de coronaperiode heeft het ministerie in totaal 343 corona Wob-verzoeken ontvangen
(peildatum 1 april 2022). In diezelfde periode heeft het ministerie in totaal 83 corona
Wob-besluiten genomen. Een besluit kan meerdere verzoeken bestrijken. Met deze besluiten
zijn inmiddels 96 verzoeken verwerkt.

In het eerste kwartaal van 2022 zijn ruim 18.000 documenten (circa 53.000 pagina’s)
verstrekt aan circa 120 verzoekers, waarbij zo’n 1.800 belanghebbenden zijn geconsulteerd
over openbaarmaking van de informatie. De openbaar gemaakte informatie is online vindbaar
via WOBCovid19.rijksoverheid.nl.

Per brief van 21 juli 2021 (Kamerstuk 25 295, nr. 1385) heeft mijn ambtsvoorganger u ook in kennis gesteld van het hoger beroep dat hij
had ingesteld tegen een rechterlijke beslissing bij de Raad van State inzake een Wob-verzoek
van Nieuwsuur cs. Op 20 oktober 2021 heeft de Raad van State uitspraak gedaan in deze
zaak.1 De Raad van State oordeelde dat de Wob niet in de weg staat aan de gefaseerde aanpak
bij corona Wob-verzoeken. De Raad van State stelde een termijn voor het nemen van
een besluit over de openbaarmaking tot uiterlijk 30 november 2021. Eind november 2021
heb ik op de verzoeken van Nieuwsuur beslist.

In de andere hogere beroepszaak waarover de Raad van State op 20 oktober 2021 heeft
geoordeeld2, zijn nog niet alle bijbehorende deelbesluiten genomen. Ik span mij tot het uiterste
in om deze zaak zo spoedig mogelijk af te handelen. De rechter heeft in meer beroepszaken
een termijn gesteld waarbinnen op het Wob-verzoek moet zijn beslist. Dat kan meebrengen
dat ik de planning van de afhandeling van de andere corona Wob-verzoeken moet bijstellen.

Aan Nieuwsuur en andere verzoekers zijn in het kader van de gefaseerde aanpak eind
2021 zo’n 30.000 pagina’s aan corona documenten verstrekt. Deze openbaar gemaakte
informatie is ook online vindbaar via WOBCovid19.rijksoverheid.nl.

Ontvangst nieuwe Wob-corona-verzoeken

Ik constateer dat er een onverminderd sterke behoefte is aan openbaarmaking van corona-gerelateerde
documenten. Het aantal ingediende verzoeken is gestegen van 296 verzoeken eind vorig
jaar naar 343 verzoeken op 1 april 2022. Dit betekent een nieuwe instroom van 47 verzoeken
in het eerste kwartaal van 2022. Ik streef ernaar ook deze verzoeken zo spoedig mogelijk
af te handelen.

Bijna zonder uitzondering vragen verzoekers een grote hoeveelheid documenten op. Ik
zet ook vanwege deze instroom aan nieuwe verzoeken de gefaseerde aanpak voort onder
het regime van de Woo. Ook overeenkomstig de Woo zal ik direct een besluit zal nemen
op een verzoek, als VWS op basis van de informatiebehoefte van de verzoeker binnen
een kort tijdsbestek een beperkte hoeveelheid documenten kan selecteren.

Versnelling tempo corona-aanpak

De voorraad corona documenten bevat ook informatie die weinig of geen verband houdt
met de daadwerkelijke bestrijding van de coronacrisis of bestuurlijke besluitvorming
daarover. Ik acht het van belang dat verzoekers binnen de corona-aanpak zo doelgericht
mogelijk worden geïnformeerd. Tegen de achtergrond van de wens om zo snel mogelijk
te voorzien in de informatiebehoefte van de verzoekers en lerend van de ervaringen
tot nu toe, bezie ik hoe ik de aanpak verder kan verbeteren. Daarbij kijk ik ook naar
mogelijke verfijning van de techniek.

Openbaarmaking chatberichten corona

Ik hecht eraan om u te laten weten dat chatberichten, zoals berichten via WhatsApp
en sms, nog geen onderdeel uitmaken van de corona Wob-besluitvorming. Op dit moment
wordt chatverkeer over corona van een groot aantal sleutelfiguren verzameld en gerubriceerd,
wat mede vanwege de informele aard van het contact, de niet-gestructureerde informatiestroom
en de grote hoeveelheid een omvangrijk, complex technisch proces is. Ook chatberichten
zijn informatiebronnen die onder de Wob en de Woo vallen. Ik zal zo spoedig mogelijk
de relevante berichten beoordelen en degenen die om chatberichten hebben gevraagd,
hierover informeren.

Openbaarmaking persoonlijke beleidsopvattingen

De openbaar gemaakte documenten illustreren een crisisperiode waarin medewerkers onder
hoge druk corona-gerelateerd beleid en wetgeving hebben voorbereid. Vanwege ook de
thuiswerk-situatie hebben medewerkers relatief veel per mail gecommuniceerd. Dit blijkt
ook uit de zogeheten «persoonlijke beleidsopvattingen» die zijn gewisseld in documenten
voor intern beraad. Deze persoonlijke beleidsopvattingen maak ik, zoals mijn ambtsvoorganger
u in eerdergenoemde brieven heeft laten weten, in deze corona Wob-aanpak ook geanonimiseerd
kenbaar. Verzoekers die prijs stellen op een toelichting of vragen hebben over de
stukken die openbaar gemaakt worden, kunnen hiervoor contact opnemen met mijn ministerie.
Een daartoe strekkende passage neem ik in de Woo-besluiten op.

Vragen in debat 7 april 2022

Tijdens het debat in uw Kamer over de mondkapjesdeal op 7 april 2022 heeft de Minister
voor LZS naar aanleiding van enkele vragen van het lid Omtzigt over onder meer de
corona Wob-aanpak van VWS toegezegd u hierover schriftelijk te informeren. Het gaat
om de vraag of het kabinet op enig moment een besluit heeft genomen om bepaalde Wob-verzoeken
niet of later te honoreren. Daarnaast stelde het lid Omtzigt de vraag of er is besloten
om bepaalde informatie niet met de Kamer te delen.

Zoals de Minister voor LZS ook tijdens het debat heeft aangegeven, is geen sprake
van dergelijke (kabinets)besluiten. Integendeel, VWS spant zich tot het uiterste in
om uitvoering te geven aan de Wob en sinds 1 mei jl. de Woo. Los van de Wob en de
Woo geldt ook onverminderd dat de Minister voor LZS en ik gevraagde inlichtingen krachtens
artikel 68 Grondwet hierover aan uw Kamer verschaffen.

De Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport,
E.J. Kuipers