Brief regering : Geannoteerde agenda Raad Buitenlandse Zaken van 16 mei 2022

36 045
Situatie in de Oekraïne

Nr. 2483
BRIEF VAN DE MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 4 mei 2022

Hierbij bied ik u de geannoteerde agenda aan van de Raad Buitenlandse Zaken van 16 mei
2022.

De Minister van Buitenlandse Zaken,
W.B. Hoekstra

GEANNOTEERDE AGENDA RAAD BUITENLANDSE ZAKEN VAN 16 MEI 2022

Op 16 mei 2022 vindt de Raad Buitenlandse Zaken (RBZ) plaats in Brussel. De Minister
van Buitenlandse Zaken is voornemens hieraan deel te nemen. Op de agenda staan als
volle agendapunten de Russische agressie tegen Oekraïne en de Westelijke Balkan, en
onder Current Affairs een terugkoppeling van het bezoek van de Hoge Vertegenwoordiger
(HV), Josep Borrell, aan Latijns-Amerika. Voorafgaand aan de RBZ vindt een bijeenkomst
van het EU-Canada Joint Ministerial Committee plaats. Tijdens de lunch vindt een informele uitwisseling plaats met de ministers
van Buitenlandse Zaken van de zes Westelijke Balkanlanden.

Russische agressie tegen Oekraïne

De Raad zal spreken over de voortdurende Russische agressie tegen Oekraïne. Het kabinet
blijft zich inzetten voor maximale steun aan Oekraïne en maximale druk op Rusland,
inclusief door het verhogen van de sanctiedruk op Rusland. Tijdens de Raad zal Nederland
daarom pleiten voor aanvullende sanctiemaatregelen, waarbij alle opties wat het kabinet
betreft op tafel liggen.

Naar verwachting zal de Raad ook stilstaan bij de Europese steun aan Oekraïne, zowel
op de korte termijn als in het kader van de wederopbouw van een democratisch Oekraïne.
Hoewel de oorlog in Oekraïne nog in volle hevigheid woedt, zet het kabinet zich in
voor een tijdige voorbereiding van de wederopbouw. Het kabinet zal zich inzetten voor
een coördinerende rol van de EU bij de wederopbouw van Oekraïne, in nauwe samenwerking
met andere internationale actoren.

Het kabinet zal daarnaast ook aandacht blijven vragen voor het belang van onderzoek
naar schendingen van het humanitaire oorlogsrecht in Oekraïne, verzamelen van bewijs
voor gebruik in toekomstige rechtszaken en coördinatie van verschillende accountability initiatieven. Deze initiatieven dienen aan te sluiten bij de behoefte van het Internationaal
Strafhof en Oekraïne zelf.

Westelijke Balkan

In lijn met de afspraak om op regelmatige basis de ontwikkelingen in de Westelijke
Balkan te bespreken staat de regio op de agenda tijdens de RBZ en zal tijdens de lunch
een informele uitwisseling plaatsvinden met de Ministers van Buitenlandse Zaken van
Albanië, Bosnië-Herzegovina, Kosovo, Montenegro, Noord-Macedonië en Servië. De bespreking
in de Raad is een vervolg op de discussie over de Westelijke Balkan tijdens de RBZ
van november 2021. De Raad zal naar verwachting stil staan bij de gevolgen en de reactie
van de landen in de Westelijke Balkan op de geopolitieke ontwikkelingen in Europa,
de invloed van derde landen zoals Rusland en China en de politieke ontwikkelingen
in Bosnië-Herzegovina. Het kabinet blijft zich inzetten voor het tegengaan van de
verdieping van etnische tegenstellingen en acties gericht op afscheiding die de eenheid
in Bosnië-Herzegovina ondermijnen. Het kabinet blijft zich zowel bilateraal als multilateraal
inzetten voor Europese maatregelen, inclusief de mogelijkheid van persoonsgerichte
sancties, die ingezet kunnen worden om het Bosnisch-Servisch leiderschap van de voorgenomen
acties te weerhouden.

Het kabinet blijft belang hechten aan samenwerking met en tussen de Westelijke Balkan-landen
op het terrein van de rechtsstaat, connectiviteit, migratie, veiligheid, stabiliteit
en klimaat. Daarnaast acht het kabinet het van belang om de gevolgen van de oorlog
in Oekraïne op de stabiliteit, de economische ontwikkeling en energiezekerheid in
de regio, nauwgezet te volgen en daar adequaat op reageren. Het kabinet vindt het
daarnaast van belang dat de EU landen in de Westelijke Balkan ondersteunt bij het
tegengaan van cyberaanvallen en desinformatie.

Current Affairs

Bezoek van HV Borrell aan Latijns-Amerika

Tijdens de RBZ zal de HV verslag uitbrengen van zijn bezoek aan Chili en Panama van
27 april tot 1 mei jl. Naast verschillende bilaterale afspraken voerde de HV gesprekken
met het Centraal-Amerikaanse Integratiesysteem (SICA) en de Caribische Gemeenschap
(CARICOM) en woonde een gezamenlijke bijeenkomst van beide organisaties bij. Tijdens
deze bijeenkomsten sprak de HV onder meer over de Russische agressie tegen Oekraïne
en heeft hij aandacht gevraagd voor het belang van de rechtsstaat.

Het kabinet hecht waarde aan dit bezoek van de HV, ook vanuit de optiek van het Koninkrijk,
omdat het past bij de wens van de Unie om de relaties tussen de EU en Latijns-Amerika
en het Caribisch gebied (LAC-regio) verder te intensiveren. De LAC-regio is van strategisch
belang voor Europa, onder meer vanwege gedeelde waarden en samenwerking in internationale
fora, de aanwezigheid van belangrijke grondstoffen, klimaat en intensieve historische
en maatschappelijke banden. Daarnaast is er veel samenwerking op het terrein van democratisering,
mensenrechten en het bestrijden van de georganiseerde misdaad en ondermijning. Juist
in een periode waarin de geopolitieke panelen in beweging zijn, is het van groot belang
de banden met deze regio te bestendigen. Dit bezoek van de HV draagt daar aan bij.

Verzoek Vaste Kamercommissie Buitenlandse Zaken t.a.v. sancties tegen Rusland en Belarus

Het kabinet komt in deze brief tegemoet aan het verzoek van de Vaste Kamercommissie
voor Buitenlandse Zaken gedurende de procedurevergadering van 21 april jl. om in te
gaan op i) de lijst met concrete suggesties voor verdere sancties en acties van de
internationale gemeenschap zoals aangedragen door de Oekraïense parlementaire delegatie
die op 21 april jl. met de commissie heeft gesproken, en ii) de opmerkingen van de
Belarussische oppositieleider Svetlana Tichanovskaja over sancties richting Belarus,
en specifiek dat de Centrale Bank van Belarus zou zijn uitgezonderd van de sancties
die voor haar land gelden.

Het kabinet heeft de lijst met suggesties van de Oekraïense parlementaire delegatie
ontvangen. In het belang van de effectiviteit van aanvullende sanctiemaatregelen en
acties, evenals de aard van de lopende gesprekken binnen de EU en met andere internationale
partners over deze maatregelen, acht het kabinet het niet raadzaam om uitgebreid in
te gaan op alle individuele suggesties uit deze lijst. Nederland zet zich binnen de
EU actief in om de sancties tegen Rusland verder te verzwaren, om daarmee de prijs
die Rusland betaalt voor de agressie tegen Oekraïne nog hoger te maken en de capaciteit
tot het voeren of uitbreiden van oorlog door Rusland in te perken. Wat het kabinet
betreft liggen daarom alle opties voor aanvullende sanctiemaatregelen op tafel, inclusief
op het gebied van energie. Nederland is ook voorstander van het voorbereiden van aanvullende
financiële sancties, inclusief maatregelen tegen Russische banken, en pleit onder
meer voor het instellen van meer individuele sancties tegen Russische oligarchen,
politiek en militair verantwoordelijken, en hun gezinsleden. Ook is Nederland met
EU-partners en andere internationale partners in gesprek over de mogelijkheden tot
confiscatie van bevroren tegoeden en economische middelen. Bij het voorbereiden van
aanvullende sanctiemaatregelen is het belangrijk rekening te houden met de leveringszekerheid
van energie in de EU en het behouden en uitdragen van EU-eenheid. Het kabinet wil
benadrukken dat de inzet ten aanzien van de Russische invasie in Oekraïne ongewijzigd
blijft: zo stevig mogelijke maatregelen tegen Rusland en zoveel mogelijk steun aan
Oekraïne, zowel bilateraal als vanuit de EU en in nauwe samenwerking met internationale
partners en organisaties.

Als reactie op de betrokkenheid van Belarus bij Ruslands niet-uitgelokte en ongerechtvaardigde
militaire invasie in Oekraïne heeft de EU verschillende sanctiemaatregelen genomen
bovenop het al geldende sanctiepakket tegen Belarus. Het betreft hier onder meer individuele
en economische sancties, handelsbeperkingen, een SWIFT-verbod voor diverse Belarussische
banken en een verbod op transacties in verband met het beheer van reserves en activa
van Centrale Bank van Belarus. De Centrale Bank van Belarus is dus niet uitgezonderd
van de sancties. Nederland zet er in EU-verband op in om het regime van Loekasjenko
in Belarus met gerichte sancties verder onder druk te zetten. Het kabinet zal zich
waar nodig blijven inzetten voor het dichten van mazen in bestaande sanctiemaatregelen
tegen Belarus.