Brief regering : Project ‘Joint Electronic Attack’

Nr. 353
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN DEFENSIE

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 15 april 2022

Inleiding

Met deze A-brief informeer ik u over de behoeftestelling van het project Joint Electronic Attack, een onderdeel van elektronische oorlogvoering (EOV). Dit project betreft de aanschaf
van elektronische middelen om een tegenstander te storen, neutraliseren of te misleiden
door gebruik te maken van het elektromagnetisch spectrum (ether).

Achtergrond

Een wereld met veranderende machtsverhoudingen en instabiliteit rond Europa vraagt
om een actievere bescherming van onze veiligheid. Defensie gaat verder investeren
in modern en technologisch hoogwaardig materieel, inclusief digitalisering en innovatie.
Tegelijkertijd versterkt Defensie haar cyber- en inlichtingencapaciteiten. Hierbij
is het uitgangspunt een veelzijdig inzetbare krijgsmacht die in staat is uitvoering
te geven aan haar grondwettelijke taken.

Met dit project worden de huidige mobiele capaciteiten voor Electronic Attack (EA) vernieuwd, waaronder de huidige Fuchs EOV-pantserwielvoertuigen die sinds 1989 bij het Commando Landstrijdkrachten in gebruik zijn.
Deze sterk verouderde EA-systemen hebben het einde van de technische en operationele
levensduur bereikt. Meerdere componenten zijn niet meer te repareren of verkrijgbaar.
Dit leidt tot hogere exploitatiekosten en verminderde inzetbaarheid.

Het elektromagnetisch spectrum is voor militair optreden essentieel. Sinds de ingebruikname
van de huidige EA-systemen ruim dertig jaar geleden is de operationele omgeving ingrijpend
veranderd. Naast de transitie van analoge techniek naar digitale netwerken en nieuwe
communicatietechnieken, is er onder andere sprake van snelle ontwikkelingen bij encryptie.
Het onderscheid tussen civiel en militair gebruik van het elektromagnetisch spectrum
vervaagt. Hierdoor ontstaat een veelvoud aan actoren in een complexe omgeving met
ook irreguliere tegenstanders en hybride strijdmethodes.

Naast internationale inzet kunnen de vernieuwde capaciteiten ook in eigen land worden
ingezet bij de ondersteuning van de civiele autoriteiten, bijvoorbeeld ter bescherming
van locaties tegen drones. Deze inzet vindt altijd plaats op verzoek van en onder
verantwoordelijkheid van de civiele autoriteiten en binnen de bestaande wettelijke
kaders.

Behoefte

Dit project voorziet in de vernieuwing en vervanging van de huidige mobiele capaciteiten
voor Electronic Attack binnen het domein EOV. Hiermee kan de krijgsmacht tegelijkertijd twee afzonderlijke
operaties ondersteunen met EA-capaciteiten. De nieuwe systemen kunnen zorgen voor
tijdelijke en plaatselijke dominantie in het elektromagnetisch spectrum. Hierdoor
beschikt Defensie over de middelen om haar eigen operationele systemen voor inlichtingen
en commandovoering te beschermen, en die van de tegenstander plaatselijk en tijdelijk
onbruikbaar te maken. Naast klassieke EA-taken als het storen van militair radioverkeer
kunnen de nieuw te verwerven EA-platformen ook nieuwe taken aan op het gebied van
Cyber Electro-Magnetic Activities (CEMA).

Kenmerken

Het Commando Landstrijdkrachten beschikt met de middelen van dit project over capaciteiten
om niet alleen operationele eenheden te voorzien van informatie en inlichtingen uit
het elektromagnetisch spectrum, maar ook over capaciteiten om middelen van de tegenstander
die hiervan gebruik maken te peilen, te storen, te neutraliseren en te misleiden.
Deze combinatie van inlichtingen- en offensieve capaciteiten levert een belangrijke
bijdrage aan de force protection.

Het project «Joint Electronic Attack» bestaat uit twee deelprojecten:

1. Vervanging en vernieuwing van de EOV-middelen.

2. Vervanging van de mobiliteitsmiddelen: hiertoe zal Defensie binnen het bestaande programma
Groot Pantserwielvoertuig Boxer (Kamerstuk
26 396, nr. 63
van 18 oktober 2006) extra voertuigen verwerven. De benodigde additionele financiële
middelen voor deze Boxer pantserwielvoertuigen zijn onderdeel van het projectbudget
van project Joint Electronic Attack. De keuze voor het Boxer voertuig als mobiliteitsplatform leidt tot familievorming
binnen de systemen die Defensie in gebruik heeft; dit draagt bij aan schaalvoordelen
op het gebied van instandhouding en opleiding en training.

De Boxer pantserwielvoertuigen worden door Defensie als government-furnished equipment (GFE) aan de leverancier van de EOV-middelen geleverd. Deze leverancier draagt zorg
voor de integratie van de EOV-middelen in het Boxer pantserwielvoertuig.

Samenwerking

Het uitganspunt is een gezamenlijk vervangingstraject met Duitsland. Duitsland en
Nederland hebben hiertoe op 19 november 2020 een Letter of Intent getekend over de gezamenlijke wens tot voortzetting van de samenwerking op het gebied
van elektronische oorlogvoering en de gezamenlijke aanschaf van grondgebonden EA-capaciteit.

Binnen het bredere domein van elektronische oorlogvoering zijn Nederland en Duitsland
reeds een samenwerkingsverband aangegaan voor de gezamenlijke aanschaf van passieve
Electronic Support Measures (ESM) capaciteiten (Kamerstuk 27 830, nr. 202 van 13 juni 2017). Beide landen hebben hiertoe inmiddels een Memorandum of Understanding (2019) en een projectarrangement (2021) getekend. Ook voor de nieuwe mobiele middelen
voor Electronic Attack vertonen behoeften van beide landen grote overeenkomsten.

Defensie werkt de mogelijkheden tot samenwerking met Duitsland nader uit, waaronder
de aspecten interoperabiliteit, instandhouding en kennisdeling.

Risico’s

Gezien de voordelen die de binationale samenwerking biedt, accepteer ik het risico
op vertraging als gevolg van verschillende nationale besluitvormingsprocessen. Defensie
mitigeert dat risico door intensieve afstemming met Duitsland.

Financiële aspecten

Het EOV-deel van het project «Joint Electronic Attack» kent een projectbudget tussen
€ 25 en € 100 miljoen. Met inbegrip van het deelproject mobiliteit (Boxer) bevindt
het gezamenlijke projectbudget zich in de bandbreedte tussen de € 100 en € 250 miljoen.
Dit bedrag, dat ten laste komt van het investeringsbudget van Defensie, omvat zowel
het investeringsbedrag als de hogere exploitatiekosten, indien daarvan sprake is.
De investeringen zijn voorzien voor de jaren 2023 tot en met 2028. Resterende risico’s
zijn middels een projectreserve afgedekt.

Vooruitblik

Het project wordt uitgevoerd in de periode 2022 tot en met 2029. Vanaf 2027 stromen
de eerste systemen naar verwachting bij het Commando Landstrijdkrachten binnen. Vanwege
de financiële omvang van het EOV-deel van het project ben ik voornemens de uitvoering
van het project aan de Defensie Materieel Organisatie te mandateren. Uw Kamer zal
over de voortgang van dit project worden geïnformeerd via de begroting, het jaarverslag
van het Defensiematerieelbegrotingsfonds, en het Defensieprojecten-overzicht.

De Staatssecretaris van Defensie,
C.A. van der Maat