Brief regering : Verslag informele Telecomraad 8 en 9 maart 2022

Nr. 923
BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN EN KLIMAAT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 11 april 2022

Hierbij bied ik u, mede namens de Staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties,
het verslag aan van de informele Telecomraad van 8 en 9 maart 2022 in Parijs en Nevers.
De Staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft namens Nederland
het woord gevoerd tijdens de informele Telecomraad.

Zoals gemeld in de Kamerbrief1 met de beantwoording van het schriftelijk overleg heeft het Franse voorzitterschap
de agenda van de informele Telecomraad volledig aangepast vanwege de oorlog in Oekraïne.
De focus van de informele Raad lag op de thema’s desinformatie, de weerbaarheid van
de digitale infrastructuur en cybersecurity. De bijeenkomsten op 8 maart stonden in
het teken van hybride dreigingen en desinformatie en de weerbaarheid van de digitale
infrastructuur.

Op 9 maart vond er een bijeenkomst plaats met als discussieonderwerp het beschermen
van de Europese cyberspace. In het kader van de informele Raad zijn er twee gezamenlijke
oproepen gedaan, waarvan één over hybride oorlogsvoering en desinformatie en één over
het versterken van de cybersecurity capaciteit.

De Minister van Economische Zaken en Klimaat,
M.A.M. Adriaansens

Verslag informele Telecomraad 8–9 maart

Hybride oorlogsvoering

Informele lunchdiscussie

Tijdens de informele lunchdiscussie heeft de Raad van gedachten gewisseld over de
problemen rond desinformatie tegen de achtergrond van de oorlog in Oekraïne en over
hybride oorlogsvoering. Bij de bijeenkomst waren diverse vertegenwoordigers van online
platformen aanwezig.

Er was een gedeelde visie onder de lidstaten dat deze oorlog naast een gewapend conflict
ook een informatieoorlog is. Diverse lidstaten riepen de online platformen op om meer
te doen om desinformatie te adresseren en te voorkomen en pleitten voor een coherent
instrumentarium van de EU. Enkele lidstaten uit kleine lidstaten vroegen aandacht
voor het beperkte aantal fact checkers dat online platformen in dienst hebben binnen deze lidstaten om desinformatie te
adresseren. Lidstaten riepen de online platformen op om zoveel als mogelijk te doen,
waarbij de fundamentele rechten van burgers gewaarborgd blijven.

De online platformen gaven aan deze oproep serieus te nemen. Zij gaven tevens aan
dat de uitzonderlijke omstandigheden als gevolg van de oorlog in Oekraïne het lastig
maken om snel te reageren. Tegelijkertijd benadrukten de platforms wel zo hard mogelijk
aan de slag te willen.

Nederland heeft steun uitgesproken voor de hybride toolbox2 van de EU en heeft gepleit voor proportionele maatregelen om desinformatie te adresseren
en te voorkomen. Daarbij heeft Nederland het belang van betrouwbare informatie over
de oorlog in Oekraïne, ook voor Russische burgers, benadrukt. Als laatste sprak Nederland
steun uit voor de oproep van diverse lidstaten richting de online platformen om meer
te doen om desinformatie te adresseren en te voorkomen.

Het Frans voorzitterschap heeft het initiatief genomen om een gezamenlijke oproep
vanuit de Raad te doen aan vertegenwoordigers van technologiebedrijven, grote online
platformen, social media en aanbieders van bemiddelings- of informatiediensten om
verantwoordelijkheid te nemen bij het tegengaan van desinformatie. Lidstaten hebben
unaniem steun uitgesproken voor deze gezamenlijke oproep3.

Elektronische communicatie infrastructuren en netwerken in Europa

Verdiepende sessie

In deze verdiepende sessie is van gedachten gewisseld over elektronische communicatie-infrastructuren
en -netwerken in Europa. De sessie werd geopend door de Franse Staatssecretaris voor
de digitale economie Cédric O en Eurocommissaris voor de Interne Markt Thierry Breton.
Er is in deze sessie gesproken over de manier waarop de EU de weerbaarheid van haar
communicatie-infrastructuur kan versterken. Tevens is er van gedachten gewisseld over
de balans tussen een open en innovatieve oplossingen en de gevolgen daarvan voor de
veiligheid.

Vrijwel alle aanwezige lidstaten onderstreepten het belang van een spoedige afronding
van de triloogonderhandelingen over de herziening van de richtlijn netwerk- en informatiebeveiliging
(NIB2-richtlijn). Ook benadrukte een grote groep lidstaten het belang van goede kennis
en capaciteit binnen de publieke sector en private partijen om de digitale infrastructuur
te kunnen beschermen.

Nederland heeft het belang benadrukt van het versterken van de digitale weerbaarheid
van de (digitale) infrastructuur. Hierbij benadrukte Nederland dat deze versterking
niet alleen moet worden gezocht op de korte termijn via technische en organisatorische
maatregelen in bestaande netwerken en informatie-uitwisseling over actuele dreigingen,
maar ook op de langere termijn door bijvoorbeeld het verminderen van ongewenste strategische
afhankelijkheden.

Europese cyberspace

Plenaire sessie

In de plenaire sessie vroeg het voorzitterschap aandacht voor de bescherming van de
Europese cyberspace. Eurocommissaris Breton vroeg aandacht voor het vergroten van de detectiecapaciteit,
het verbeteren van de governance, de solidariteit tussen lidstaten (waarbij er ook
gekeken zou moeten worden naar het ondersteunen van elkaar op het gebied van kennis)
en maatregelen gericht op de interne markt. Breton vroeg aandacht voor de NIB2-richtlijn
en gaf aan dat de Cyber Resilience Act later dit jaar zal verschijnen.

Er was onder de lidstaten brede steun voor de reeds lopende initiatieven van de Commissie
op het terrein van cybersecurity. Diverse lidstaten benadrukten het belang van het
opbouwen van eigen kennis en capaciteiten ter voorbereiding op cyberincidenten en
crisissituaties. Enkele lidstaten wezen op het belang van crisisvoorbereiding en lessen
die uit gemeenschappelijke oefeningen getrokken konden worden. Er was onder lidstaten
brede steun om de gezamenlijke EU-regels te versterken. Diverse lidstaten wezen op
het belang van de aangekondigde Cyber Resilience Act waarover Nederland een non-paper4 heeft geschreven. Dat non-paper kreeg van diverse lidstaten steun.

Nederland heeft in het overleg aangegeven dat EU-regulering op het gebied van cybersecurity
ook een cruciale rol speelt in de versterking van de digitale weerbaarheid. Nederland
heeft daarom opgeroepen tot snelle afronding van de NIB2-richtlijn. Na afloop van
het overleg werd een tweede oproep5 aangenomen om de cybersecurity-capaciteiten in de EU te versterken. Ook deze oproep
werd unaniem door de lidstaten gesteund.