Brief regering : Appreciatie van de motie van het lid Klaver c.s. over een concreet plan voor de Nederlandse afbouw van Russische olie, gas en kolen

29 023 Voorzienings- en leveringszekerheid energie

Nr. 58 BRIEF VAN DE MINISTER VOOR KLIMAAT EN ENERGIE

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 5 april 2022

Op donderdag 31 maart jl. vond in uw Kamer het plenaire debat plaats naar aanleiding
van de toespraak van de Oekraïense president Zelensky (Handelingen II 2021/22, nr. 67,
debat over de toespraak van de Oekraïnse president Zelensky). Tijdens het debat dienden
het lid Klaver (GroenLinks) en de leden Piri en Ploumen (beiden PvdA) een motie in
waarin zij het kabinet oproepen om voor 1 mei 2022 een concreet afbouwplan te presenteren
aan uw Kamer waarin de Nederlandse afbouw van Russische olie, gas en kolen staat beschreven,
inclusief een bijbehorend tijdpad (Kamerstuk 36 045, nr. 48). Middels deze brief doe ik u, op verzoek van de Minister van Buitenlandse Zaken,
een oordeel op de motie toekomen.

Ik kan uw Kamer melden dat het kabinet het doel van deze motie volledig omarmt, en
ik daarom het oordeel op deze motie aan uw Kamer kan laten. Nederland zet zich in
Europees verband actief in voor extra maatregelen ten aanzien van de import van Russische
kolen en olie. Daarbij benadruk ik wel dat maatregelen zoveel mogelijk op Europees
niveau genomen moeten worden om effectief te zijn, en dat bij maatregelen ook rekening
gehouden dient te worden met de verschillen in afhankelijkheid van deze import voor
de leveringszekerheid in de diverse Europese landen.

Op 14 maart jl. heeft uw Kamer de brief ontvangen over leveringszekerheid van aardgas
(Kamerstuk 29 023, nr. 283). Naar aanleiding van de oorlog in Oekraïne en de voortdurend hoge energieprijzen
is het kabinet al actief bezig met maatregelen om de gasvraag te verlagen. Dit gebeurt
onder meer door de afgelopen zaterdag 2 april jl. gelanceerde campagne «zet ook de
knop om», het Nationaal Isolatieprogramma en maatregelen om duurzame alternatieven
voor aardgas te stimuleren, zoals meer wind op zee en groene waterstof. Voor komende
winter zorgen we voor betere vulling van gasopslagen en diversificatie van bronnen
door het vergroten van LNG-importcapaciteit. Daarnaast zal de Staatssecretaris van
Economische Zaken en Klimaat uw Kamer binnenkort informeren over de ondersteuning
van gaswinning op de Noordzee tijdens de transitiefase naar een duurzame energievoorziening.

De importafhankelijkheid is niet alleen een opgave voor Nederland, maar voor de hele
Europese Unie als geheel. Hierbij springt de afhankelijkheid van met name oostelijke
lidstaten in het oog. Door de interne gasmarkt stroomt Russisch gas door het gehele
Europese gasnetwerk. Eventuele gastekorten in lidstaten zullen via de markt en prijsprikkels
leiden tot herverdeling van resterende gas over de gehele Unie. Het afbouwen van gas
zal daarom deels nationaal, maar voornamelijk op Europees niveau moeten worden gecoördineerd.

Naast aardas is ook de afhankelijkheid van Russische olie en kolen een belangrijk
aandachtspunt. Daarbij constateer ik dat de markt zich al aan het aanpassen is als
natuurlijk gevolg van de oorlog in Oekraïne, en dat importen van kolen en olie uit
Rusland reeds teruglopen. Ik juich deze ontwikkeling van harte toe, en roep bedrijven
op om de import van Russische olie en kolen zoveel mogelijk te blijven beperken. Daarnaast
zet ik mij de komende dagen en weken samen met de Europese Commissie en andere Europese
lidstaten in om tot concrete afspraken te komen om op zo kort mogelijke termijn helemaal
te kunnen stoppen met de import van kolen en olie uit Rusland. Het kabinet is en blijft
hierover intensief in contact met belangrijkste partijen in de sector.

Omdat het afbouwen van de afhankelijkheid van Russische fossiele brandstoffen internationale
inspanning en samenwerking vraagt heeft het kabinet de afgelopen maanden intensief
en op verschillende momenten aandacht gevraagd voor het afbouwen van de afhankelijkheid
van Russische kolen, olie en gas. Zowel in Europees verband (bijvoorbeeld tijdens
vergadering van de Europese Raad of de Energieraad), maar ook in bilaterale contacten.
Zo heb ik het met het oog op de sterke verwevenheid van de Nederlandse en Duitse economieën
het onderwerp uitgebreid besproken met de Duitse Minister van Economische Zaken en
Klimaat, Robert Habeck, tijdens mijn werkbezoek in Berlijn op 4 april 2022.

Zoals eerder aan uw Kamer toegezegd, ontvangt uw Kamer eind april een brief over leveringszekerheid
van aardgas voor de komende winter. Daarin zal ik, conform de motie Klaver/Piri (Kamerstuk
36 045, nr. 48) ook ingaan op de afbouw van olie, gas en kolen afkomstig uit Rusland. In de brief
zal ik nadrukkelijk ingaan op het Europese perspectief en internationale samenwerking
om afhankelijkheid van Russische brandstoffen zo snel mogelijk te verminderen.

De Minister voor Klimaat en Energie, R.A.A. Jetten