Brief regering : Stand van zaken over de subsidieregeling pilots gezonde kalverketen

29 683
Dierziektebeleid

Nr. 1236
BRIEF VAN DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN VOEDSELKWALITEIT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 1 april 2022

In deze brief informeer ik uw Kamer over de subsidieregeling pilots gezonde kalverketen.
Deze regeling werd door mijn ambtsvoorganger aangekondigd in de brief van 18 mei 2021
(Kamerstukken 28 973 en 29 683, nr. 242) bij de Scenariostudie Kalverketen. Ik heb deze toezegging in antwoord op kamervragen
van de BBB overgenomen (Aanhangsel Handelingen II 2021/2, nr. 1475).

Opgaven in de kalversector

De kalversector heeft grote opgaven op het gebied van emissies, dierenwelzijn en diergezondheid.
Gezonde kalveren groeien beter en een goede gezondheid draagt bij aan het dierenwelzijn.
Gezonde kalveren hebben minder antibiotica nodig en zullen minder vaak drager zijn
resistente bacteriën. De diergezondheid van vleeskalveren is op dit moment onvoldoende
geborgd. In een recent gepubliceerde studie over de jaren 2013–2016 heeft de helft
van de geslachte kalveren matig tot ernstige longveranderingen en/of verklevingen
ten gevolge van een doorgemaakte long- of borstvliesontsteking. Zestig tot tachtig
procent van de kalveren heeft een maagzweer1. Sinds bovengenoemde periode is het sterftepercentage bij kalveren gedaald evenals
het antibioticumgebruik. Het antibioticumgebruik is echter nog steeds te hoog2 en één (rosé) of twee (blank) van de vijf kalveren is bij de slacht drager van een
ESBL (resistente bacterie)3. Een forse inzet op dierziektepreventie is daarom nog steeds relevant.

De melkvee- en kalversector werken samen aan het optimaliseren van de huidige keten.
Zo hebben beide sectoren recent overeenstemming bereikt over de bestrijding van Infectieuze
Bovine Rhinotracheïtis (IBR) en Bovine Virus Diarree (BVD). Daarnaast lopen er onderzoeken
bij zowel de kalver- als melkveesector, mede gefinancierd en begeleid door het Ministerie
van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) onder andere naar mogelijke oorzaken
van de hoge ESBL-prevalentie. De sectoren ontwikkelden het KalfVolg-Systeem (KVS)
en KalfOK waarbij 99% van de melkvee- en kalverhouders én transporteurs (KVS) en respectievelijk
97% van de melkveehouders (KalfOK) zijn aangesloten. Eerder onderzoek geeft aan dat
er op managementniveau nog veel gezondheidswinst is te halen.

Hiervoor zou de focus moeten liggen op vakmanschap, kennis en gedrag van de melkvee-4 en kalverhouder5.

Het is noodzakelijk dat de sector stappen zet in het verbeteren van diergezondheid
en dierenwelzijn, en het beperken van emissies. Ik ben met de sectoren in gesprek
over hun inzet en wil hen daar bij voldoende voortgang ook in ondersteunen. De verbetering
van het dierenwelzijn en de diergezondheid van kalveren zal ook onderdeel zijn van
de eerder aangekondigde inzet om te komen tot een convenant en wetgeving met betrekking
tot een dierwaardige veehouderij.

Subsidieregeling pilots gezonde kalverketen

Naast de ketenbrede inzet rondom het verbeteren van diergezondheid en dierenwelzijn
zie ik ook individuele initiatieven die met vernieuwende vormen van het houden van
kalveren de diergezondheid en het dierenwelzijn verbeteren. Deze initiatieven wil
ik steunen. Daarvoor open ik op korte termijn een subsidieregeling.

Met deze samenwerkingsregeling pilots gezonde kalverketen wil ik systeeminnovatie
en vernieuwing stimuleren en onderzoeken in welke mate een systeemverandering kan
bijdragen aan een integrale oplossing van diergezondheids- en welzijnsproblemen. Als
dergelijke aanpassingen effectief, haalbaar, betaalbaar en schaalbaar zijn, kunnen
deze in de toekomst mogelijk een aanvulling vormen op eerder besproken en nieuwe managementmaatregelen.
Voor deze regeling is € 10 miljoen beschikbaar uit het plattelandsontwikkelingsprogramma
(Kamerstuk 28 625, nr. 194).

De regeling stimuleert de oprichting van samenwerkingsverbanden die kalveren afkomstig
uit de melkveehouderij mesten, slachten en afzetten in de markt. Deze samenwerkingsverbanden
ontwikkelen, toetsen en demonstreren concepten die – naar verwachting en in vergelijking
met de huidige kalverketen – het welzijn en de gezondheid van deze vleeskalveren zullen
verbeteren. Proefprojecten kunnen gebaseerd zijn op één van de scenario’s uit de eerder
met uw Kamer gedeelde Scenariostudie Kalverketen, of op een andere – door de aanvrager
onderbouwde – verandering in de keten die tot het gewenste doel zal leiden. Deelnemers
aan de regeling moeten de opgedane kennis voor anderen toegankelijk maken (uitvoering,
verdienmodel en schaalbaarheid). De gezondheid en het welzijn van de kalveren wordt
onafhankelijk gemonitord. Deze monitoring zal in lijn zijn met de pilotsstudie implementatie
welzijnsmonitor vleeskalveren (WUR, 2021).

De regeling subsidieert de kosten voor oprichting van het samenwerkingsverband, het
uitvoering van het proefproject en aan de uitvoering verbonden fysieke investeringen.
Deze investeringen mogen ook betrekking hebben op het verbeteren van het dierenwelzijn,
anders dan door het verbeteren van de diergezondheid alleen. Het betreft een tenderregeling.
Aanvragen worden per thema (scenario) gerangschikt op verwachte effectiviteit, efficiëntie,
haalbaarheid en innovativiteit. Voorstellen dienen minimaal 20 (van 36) punten te
halen om in aanmerking te komen voor subsidie. Bij overtekening van de regeling zullen
per thema de aanvragen met de meeste punten worden gehonoreerd.

Ik ben voornemens de Regeling pilots gezonde kalverketen binnenkort te publiceren
en open te stellen. Zodra alle verzamelde gegevens uit deze Regeling verzameld en
verwerkt zijn, zal ik uw Kamer informeren over de uitkomsten.

De Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit,
H. Staghouwer