Brief regering : Verslag Informele EU Jeugd- en Onderwijsraad (OJCS) - 27 januari 2022

Nr. 376
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 14 maart 2022

Geachte voorzitter,

Hierbij bied ik u het verslag van de Informele Jeugd- en Onderwijsraad (OJCS-Raad)
aan, die op donderdag 27 januari jl. in hybride vorm heeft plaatsgevonden in Straatsburg,
onder het Franse voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie.

Op de agenda stond een terugkoppeling van de Europese Jongerenconferentie door Voorzitterschap,
Europese Commissie en jongerenvertegenwoordigers. Tevens vond er een beleidsdebat
plaats met regerings- en jongerenvertegenwoordigers over het betrekken van jongeren
bij het streven naar een groener en duurzamer Europa

De Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport,
M. van Ooijen

Verslag Informele EU Jeugd- en Onderwijsraad – 27 januari 2022

De belangrijkste boodschap van de EU Jongerenconferentie was de uitdrukkelijke wens
van jongeren om gehoord te worden en hun behoeften terug te zien in beleid. Tijdens
het beleidsdebat over Jonge Europeanen als volwaardige spelers voor een groener en
duurzamer Europa werd het belang van de betrokkenheid van jongeren bij klimaatbeleid,
ecologische duurzaamheid, en de groene transitie door zowel de jongerenvertegenwoordigers
als lidstaten breed gedeeld. Inclusieve jongerenparticipatie en democratisering zijn
hiertoe essentieel. De lidstaten deelden diverse nationale initiatieven voor het bewerkstelligen
van jongerenparticipatie bij de totstandkoming van (groen) beleid. Er werd gesteld
dat alle jongeren gelijke toegang dienen te hebben tot kennis over klimaatverandering
om een inclusief debat te kunnen voeren, dit begint bij onderwijs. Diverse lidstaten
gaven aan in te zetten op ecologische duurzaamheid en de groene transitie in het curriculum.

Terugkoppeling EU Jongerenconferentie 24–26 januari 2022

Het Franse voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie gaf een terugkoppeling
van de online EU Jongerenconferentie. Doel van de conferentie was het mobiliseren
van jongeren, het versterken van hun betrokkenheid bij duurzaamheid, en hen de kans
geven om hun creativiteit en ondernemerschap in te zetten op het gebied van o.a. milieu
en biodiversiteit. Hiertoe konden Europese jongeren via het «Village of Solutions»
project ideeën indienen.

Afgevaardigde EU Jongerenvertegenwoordigers benoemden de drie belangrijkste beleidselementen
die tijdens de conferentie zijn besproken: de bijdrage van jongeren aan duurzame ontwikkeling;
een inclusief en sociaal Europa; en het betrekken van gemarginaliseerde jongeren bij
beleid over hun toekomst.

Een afgevaardigde van het EU Youth Forum deed een aanbeveling voor het instellen van
een EU Youth Test voor al het nieuwe EU-beleid.

Beleidsdebat «Jonge Europeanen als volwaardige spelers in Europa: voor een groener
en duurzamer Europa»

Voorzitterschap

Het Franse voorzitterschap benadrukte het belang van het mobiliseren van jongeren
om duurzaamheids- en groene doelen te behalen. Ministers van Onderwijs en Jeugd spelen
hierin een grote rol. Veel burgers vinden onderwijs het voornaamste instrument om
jongeren te leren over duurzame ontwikkeling en het milieu. Binnen de EU Education
for Climate Coalition wordt met o.a. jongeren, onderwijzers en stakeholders gewerkt
aan de uitdagingen van de toekomst. Daarnaast worden twee belangrijke instrumenten,
de Raadsaanbeveling Leren voor ecologische duurzaamheid en de Raadsconclusies over het betrekken van jongeren als facilitators voor verandering
om de leefomgeving te beschermen, in de formele OJCS-Raad in april behandeld.

Europese Commissie

Eurocommissaris Gabriel gaf aan dat de Europese Commissie jongeren in staat wil stellen
bij te dragen aan de (groene) toekomst van de EU. Het Europees Jaar van de Jeugd 2022
en de Conferentie over de Toekomst moeten hieraan bijdragen.

Gabriel verklaarde dat de jongerenvertegenwoordigers een duidelijke boodschap hebben
afgegeven: hun stemmen moeten worden gehoord en hun behoeften worden erkend. Gabriel
merkte op dat het belangrijkste is om de effectiviteit van het onderwijs over de groene
transitie te vergroten. Om lidstaten hierbij te ondersteunen heeft de Commissie de
Raadsaanbeveling Leren voor ecologische duurzaamheid uitgebracht. Daarnaast ondersteunen de EU Skills Agenda, Erasmus+ en het Europees
Solidariteitskorps het ontwikkelen van vaardigheden voor duurzaamheid onder jongeren.

Interventies regerings- en jongerenvertegenwoordigers lidstaten

Tijdens het debat kwamen zowel regeringsvertegenwoordigers als jongerenvertegenwoordigers
uit de lidstaten aan het woord. Meerdere jongerenvertegenwoordigers uitten hun zorgen
over het fenomeen «youth washing1» en riepen lidstaten, Commissie en voorzitterschap op om de inbreng van jongeren
ook echt om te zetten in concrete acties.

Alle lidstaten vinden het van belang jongeren te betrekken bij de totstandkoming van
beleid gericht op ecologische duurzaamheid en de groene transitie. Zowel de jongerenvertegenwoordigers
als de lidstaten benadrukten dat jongerenparticipatie en democratisering essentieel
zijn om dit te bewerkstelligen.

Diverse lidstaten gaven aan een Jongerenstrategie te hebben opgesteld om de betrokkenheid
van jongeren te vergroten. In sommige lidstaten wordt de stem van jongeren gehoord
via lokale en nationale Jeugdparlementen en Raden, jongerenadviesorganen, publieke
jongerenconsultaties, en jongerencoördinatoren in iedere gemeente. Nederland gaf aan
een duurzame jeugdparticipatie gids te hebben ontwikkeld voor gemeenten. Ook suggereerde
een lidstaat een checklist op EU-niveau om te zien of beleid en wetgeving de behoeften
van jongeren voldoende in ogenschouw nemen. Er zijn ook lidstaten die jongeren klimaat-
en milieuadviesraden hebben opgezet om jongeren te betrekken. Nederland gaf aan te
overwegen een burgerforum op te richten om de betrokkenheid van burgers, waaronder
jongeren, bij klimaatbeleid te vergroten. Ook benoemde Nederland een generatietoets
te zullen introduceren voor klimaatbeleid om de effecten van nieuw beleid en wetgeving
op verschillende generaties in ogenschouw te kunnen nemen. De toets zal ontwikkeld
worden in samenwerking met jongerenorganisaties. De Nederlandse Jongerenvertegenwoordiger
sprak in het verlengde hiervan de wens uit voor een intergenerationele toets van al
het nieuwe EU-beleid, waarbij de lasten van de groene transitie eerlijk en inclusief
over generaties verdeeld worden.

Veel jongerenvertegenwoordigers en lidstaten, waaronder Nederland, pleitten voor het
systematisch betrekken van alle jongeren. Niet alleen jongeren met een academische
achtergrond, maar ook kwetsbare jongeren, jongeren in rurale gebieden, of jongeren
met een beroepsopleiding. Om de ongelijkheid die ontstaat door het verschil in achtergrond
tussen jongeren te compenseren is het belangrijk dat ze gelijke toegang hebben tot
kennis over klimaatverandering, dit begint bij onderwijs. Een meerderheid van de lidstaten
gaven aan bezig te zijn (geweest) met hervormingen van en investeringen in het onderwijssysteem
om de democratische betrokkenheid van jongeren te vergroten en hun kennis bij te brengen
over duurzaamheid, milieu en de groene transitie. Nederland heeft aangegeven te streven
naar een prominentere positie van ecologische duurzaamheid in het curriculum van het
basis- en voortgezet onderwijs, maar benadrukte daarbij ook het belang van basisvaardigheden
en de ruimte die hiervoor nodig is in het curriculum. Een aantal lidstaten benadrukten
daarnaast het belang om scholen, leraren, jongerenwerkers, en diverse «groene» leeractiviteiten
te ondersteunen.