Brief regering : Besluit terugtrekking Taakgroep Takuba uit Mali

Nr. 440
BRIEF VAN DE MINISTERS VAN BUITENLANDSE ZAKEN, VAN DEFENSIE EN VOOR BUITENLANDSE
HANDEL EN ONTWIKKELINGSSAMENWERKING

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 17 februari 2022

In navolging van de Kamerbrief «Politieke ontwikkelingen in de Sahelregio» d.d. 9 februari
2022 (Kamerstuk 29 237, nr. 177) en het Commissiedebat Raad Buitenlandse Zaken d.d. 16 februari jl. informeren wij
uw Kamer hierbij over het gezamenlijke besluit van Takuba-partners om de inzet van
Taakgroep Takuba in Mali te beëindigen.

Taakgroep Takuba is een multinationale coalitie onder de regionale Franse antiterrorismeoperatie
Barkhane die lokaal samenwerkt met Malinese partnereenheden om de invloed van terroristische
groeperingen in de Liptako-Gourma-regio te bestrijden. Taakgroep Takuba beoogde de
Malinese strijdkrachten door middel van advisering, assistentie en begeleiding te
ondersteunen (Kamerstuk 29 521, nr. 426, 15 oktober 2021 en Kamerstuk 29 521, nr. 405, d.d. 27 maart 2020).

Zoals gemeld in bovengenoemde Kamerbrief kampt Taakgroep Takuba sinds enkele weken
met aanzienlijke tegenwerking van de Malinese transitieautoriteiten. Dit kenmerkt
zich op juridisch vlak onder andere door het ondermijnen van bestaande (SOFA-)afspraken
met landen uit de Takuba coalitie. Zo bleek het voor de Noorse overheid onmogelijk
om met de Malinese autoriteiten een juridisch kader vast te stellen dat de veiligheid
van de Noorse militairen voldoende zou borgen. Daarnaast hebben de Malinese autoriteiten
in januari operationele barrières opgeworpen die de operaties van Takuba raakten zoals
de vliegrestricties. Ook was er ondertussen sprake van een groeiend sentiment tegen
de Fransgeleide Taakgroep Takuba. Deze ontwikkelingen gaven aanleiding tot een heroverweging
van de aanwezigheid van Taakgroep Takuba in Mali. De afgelopen weken heeft op ministerieel,
hoog-ambtelijk en militair niveau intensief overleg plaatsgevonden met de aan Taakgroep
Takuba deelnemende landen. In gezamenlijkheid is de conclusie getrokken dat in de
huidige omstandigheden niet langer aan de politieke, operationele en juridische voorwaarden
voor inzet van Taakgroep Takuba wordt voldaan.

Derhalve is besloten Taakgroep Takuba uit Mali terug te trekken. Hetzelfde geldt voor
de Franse Operatie Barkhane in Mali, waarbij Nederland niet direct betrokken is. Vandaag
is hiertoe een verklaring uitgegaan, ondertekend door onder andere de deelnemende
landen aan Taakgroep Takuba, waaronder Nederland.1 Deze terugtrekking zal de komende maanden gefaseerd haar beslag krijgen.

Sinds maart 2021 zijn twee Nederlandse militairen actief in Taakgroep Takuba, een
van hen in Mali en de ander als Takuba-liaisonofficier op het hoofdkwartier van Barkhane
in de Tsjadische hoofdstad N’Djamena. Het besluit tot terugtrekking van de Takuba-missie
uit Mali, betekent dat de Nederlandse militair uit Mali zal worden teruggetrokken.
De Takuba-liaisonofficier in N’Djamena kan in principe voorlopig zijn werkzaamheden
blijven vervullen. Frankrijk zal in nauw overleg met deelnemende landen werken aan
een ordentelijke terugtrekking van Taakgroep Takuba en Operatie Barkhane uit Mali.

De VN-missie MINUSMA en de EU-missies in Mali ondervinden op verschillende wijzen
hinder van de recente ontwikkelingen in Mali. MINUSMA, een geïntegreerde missie die
zich met name richt op het bevorderen van de stabiliteit in Mali, de bescherming van
de burgerbevolking en de uitvoering van het vredesakkoord uit 2015, voorziet vooralsnog
voldoende mogelijkheden voor de uitvoering van haar mandaat. Over de mogelijke impact
op MINUSMA wordt gesproken in VN-verband. Ook over de toekomstige invulling binnen
het C-130 rotatieschema vindt nader overleg plaats tussen de betrokken landen. EUTM
Mali en EUCAP Sahel Mali, zijn gemandateerd om de capaciteiten van de militaire en
civiele veiligheidsstructuren in Mali te versterken. Gegeven de zorgen over de ontwikkelingen
in Mali en de gevolgen hiervan op de inzet en effectiviteit van EUTM Mali en EUCAP
Sahel Mali wordt in EU-verband gesproken over de toekomstige voortzetting van deze
missies, zoals tijdens de aankomende Raad Buitenlandse Zaken op maandag 21 februari
a.s. Daarnaast brengen de VN en EU momenteel de gevolgen in kaart van de terugtrekking
van Taakgroep Takuba en Operatie Barkhane uit Mali voor MINUSMA en de EU-missies in
Mali. Het kabinet houdt de ontwikkelingen nauwlettend in de gaten en staat hierover
in nauw contact met de VN, de EU en bondgenoten. Uw Kamer zal, zoals toegezegd tijdens
het Commissiedebat Raad Buitenlandse Zaken d.d. 16 februari jl. (Kamerstuk 21 501-02, nr. 2462) hierover op korte termijn nader worden geïnformeerd. Tevens worden in gezamenlijkheid
alternatieve opties onderzocht om de strijd tegen terrorisme in de Sahelregio voort
te zetten. Zodra hierover meer duidelijkheid bestaat, zal uw Kamer eveneens worden
geïnformeerd.

De Sahelregio blijft voor het kabinet onverminderd een prioritaire regio op het vlak
van veiligheid, ontwikkelingssamenwerking en migratie. Nederland zet zich – samen
met gelijkgezinde partners – in om armoede te bestrijden, de grondoorzaken van instabiliteit
in de Sahellanden aan te pakken en de weerbaarheid van de bevolking in deze fragiele
regio te vergroten.

Nederland hanteert daarbij een geïntegreerde aanpak, waarbij de beschikbare instrumenten
van het buitenland- en veiligheidsbeleid zoveel mogelijk in samenhang worden ingezet
om veiligheid, stabiliteit en duurzame vrede te bevorderen.

De Minister van Buitenlandse Zaken,
W.B. Hoekstra

De Minister van Defensie,
K.H. Ollongren

De Minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking,
E.N.A.J. Schreinemacher