Brief regering : Stand van zaken over de algemene veiligheidssituatie in de Engelstalige gebieden in Kameroen

Nr. 2819 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN JUSTITIE EN VEILIGHEID

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 11 februari 2022

Naar aanleiding van een individuele zaak heb ik nader onderzoek ingesteld naar de
algemene veiligheidssituatie in de Engelstalige gebieden in Kameroen, meer specifiek
de provincies North-West en South-West (tezamen bekend als: NWSW). Dit onderzoek heeft
plaatsgevonden aan de hand van betrouwbare en gezaghebbende internationale bronnen.1

Zoals uw Kamer bekend is, wordt het landgebonden asielbeleid normaliter gebaseerd
op ambtsberichten die worden opgesteld door het Ministerie van Buitenlandse Zaken
(BZ). In het onderhavige geval is een individuele zaak echter de aanleiding geweest
om de situatie in Kameroen te onderzoeken. In de kabinetsreactie op het ACVZ advies
«Wegen en Weten» heeft mijn ambtsvoorganger, hierover het volgende aan uw Kamer medegedeeld:

«Het formuleren van beleidsregels voor een bepaald land van herkomst hoeft (...) niet
enkel te zijn voorbehouden aan landen waar een ambtsbericht voor beschikbaar is. Indien
de bij de individuele beoordeling betrokken landeninformatie daar aanleiding toe geeft,
kan het wel een aanknopingspunt zijn om nader onderzoek te doen om te bezien of een
beleidsconsequentie in de rede ligt. Dit komt reeds, weliswaar sporadisch, voor.»2

15c-situatie

In 2016 escaleerden de langdurige politieke en sociale spanningen in NWSW tot een
gewelddadig conflict nadat demonstraties tegen het aanstellen van Franstalige leraren
en advocaten in Engelstalige scholen en rechtbanken werden geconfronteerd met militaire
acties. Dit mondde uit in een gewapend conflict tussen de regering en separatisten
en sindsdien zijn deze partijen voortdurend met elkaar in gevecht in NWSW. Bemiddelingspogingen
hebben tot op heden weinig invloed gehad.

Uit de geraadpleegde bronnen blijkt dat er in de periode 1 januari 2020 t/m 26 november
2021 653 aanvallen zijn gepleegd in NWSW die gericht waren op burgers. Hierbij zijn
1052 slachtoffers gevallen. Het is niet duidelijk hoeveel hiervan burgerslachtoffers
zijn, noch hoeveel van deze slachtoffers dodelijke slachtoffers betreffen. Wel is
duidelijk dat er sinds het begin van het conflict in 2016 meer dan 4000 burgers om
het leven zijn gekomen én dat in 2020 tienduizenden mensen ontheemd zijn geraakt in
aanvulling op de meer dan 711.000 die ontheemd zijn geraakt sinds het begin van het
conflict in 2016. Ook zijn er meer dan 66.000 mensen gevlucht naar het naburige Nigeria.

De situatie in NWSW kenmerkt zich door het gebruik van willekeurig geweld en in sommige
gevallen zelfs specifiek op burgers gericht geweld door beide partijen aan het conflict.
Met name scholen en leraren hebben het hierbij te ontgelden. Het gebruik van improvised explosive devices (IEDs) vergroot de kans op burgerslachtoffers verder. Er is dan ook sprake van een
zeer groot aantal burgerslachtoffers en ontheemden. Het conflict beperkt zich weliswaar
tot NWSW maar is binnen deze regio’s wijdverbreid. Vanwege het conflict is er in deze
regio’s voorts geen sprake van een noemenswaardige veiligheidsstructuur gelet op het
feit dat zowel het regeringsleger als de separatisten zich schuldig maken aan voornoemde
misstanden. Tenslotte is het zo dat er momenteel geen enkel perspectief lijkt te zijn
op een vreedzame resolutie van het conflict.

Om vorengaande redenen heb ik besloten om de provincies North-West en South-West te
kwalificeren als gebied waar sprake is van een uitzonderlijke situatie zoals bedoeld
onder artikel 15 onder c Kwalificatierichtlijn.

Binnenlands beschermingsalternatief

De meeste Engelstaligen wonen in NWSW maar ongeveer 23% van de bewoners van de Franstalige
regio Littoral en 20% van de regio West zijn ook Engelstalig. Hierbij is het van belang
om te benadrukken dat dit in de Kameroense context niet zo zeer een linguïstisch onderscheid
is maar veel meer cultureel, etnisch en regionaal. Uit de geraadpleegde bronnen blijkt
dat er ook in de hoofdstad Yaoundé (de op een na grootste stad) en de grootste stad
Douala in bepaalde wijken dominante Engelstalige gemeenschappen zijn waar ook Engelstalig
onderwijs beschikbaar is.

Ook in de stad Bafoussam (de hoofdstad van de regio West) zijn Engelstaligen in grote
getalen aanwezig. De Engelstaligen in deze steden kunnen rekenen op de sympathie,
de hulp en het medeleven van de Franstalige bevolking aldaar alsook op de steun van
Franstalige NGOs en kerken.

Om voorgaande redenen heb ik besloten om voor vreemdelingen die afkomstig zijn uit
NWSW, die enkel een gegronde vrees hebben vanwege de uitzonderlijke veiligheidssituatie,
aan te nemen dat er in ieder geval een binnenlands beschermingsalternatief is voor
hen in Yaoundé, Douala en Bafoussam.

Voor vreemdelingen die niet tot deze groep behoren zal op individuele basis bezien
worden of er voor hen een binnenlands beschermingsalternatief is.

De Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid,
E. van der Burg