Brief regering : Verslag van de Onderwijs-, Jeugd-, Cultuur- en Sportraad (OJCS-Raad) voor de onderdelen Jeugd en Sport van 29 en 30 november 2021
21 501-34 Raad voor Onderwijs, Jeugd, Cultuur en Sport
Nr. 372 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Den Haag, 25 januari 2022
Hierbij stuur ik u, mede namens de Minister voor Langdurige Zorg en Sport, het verslag
van de Onderwijs-, Jeugd-, Cultuur- en Sportraad (OJCS-Raad) voor de onderdelen Jeugd
en Sport, die op 29 en 30 november 2021 hebben plaatsgevonden in Brussel, onder het
Sloveense voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie.
De Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, M. van Ooijen
VERSLAG OJCS RAAD – JEUGD & SPORT
Jeugd – Maandag 29 november
Voor de Jeugdraad stonden de volgende onderwerpen geagendeerd:
• Raadsresolutie over de uitkomsten van de 8ecyclus van de EU Jongerendialoog
• Raadsconclusies over de implementatie van de EU Jongerenstrategie 2019–2021
• Raadsresolutie over het EU Jongerenstrategie Werkplan 2022–2024
• Raadsconclusies over het beschermen en creëren van maatschappelijke ruimten voor jongeren
die zinvolle jongerenparticipatie mogelijk maken
• Beleidsdebat: het beschermen en creëren van maatschappelijke ruimten voor jongeren
die zinvolle jongerenparticipatie mogelijk maken
Daarnaast heeft de vicevoorzitter van het European Youth Forum (EYF) een terugkoppeling
gegeven van het EU Jeugdontbijt; het Sloveens voorzitterschap presenteerde de resultaten
van de vragenlijst over de impact van COVID-19 op jongeren; en het aankomend Frans
voorzitterschap heeft haar jeugdprioriteiten aangekondigd.
Raadsconclusies en Raadsresoluties
Alle geagendeerde Raadsconclusies en Raadsconclusies zijn zonder interventies van
de lidstaten aangenomen. Voor de Raadsresolutie over het EU Jongerenstrategie Werkplan
2022–2024 en de Raadsconclusies over het beschermen en creëren van maatschappelijke
ruimten voor jongeren die zinvolle jongerenparticipatie mogelijk maken geldt dat er
een verklaring van een gebruikelijke lidstaat aan de notulen is toegevoegd over hun
interpretatie van «gender» en «gendergelijkheid».
Beleidsdebat: het beschermen en creëren van maatschappelijke ruimten voor jongeren
die zinvolle jongerenparticipatie mogelijk maken
Voorzitterschap
Het Sloveens Voorzitterschap had onderzoeker Tomaz Dezelan uitgenodigd om het thema
van het debat toe te lichten. Hij geeft aan dat maatschappelijke ruimten voor jongeren
onder druk staan, onder meer door de pandemie en financieringskeuzes. Maatschappelijke
ruimten zijn essentieel voor jongeren, omdat ze een plek bieden waar jongeren veilig
samen kunnen komen en zich vrij kunnen uiten. Sociale innovatie komt vaak voort uit
dit soort maatschappelijke ruimten voor jongeren.
Europese Commissie
Eurocommissaris Gabriel benadrukte het belang van maatschappelijke ruimten als instrument
voor sociale innovatie en participatie van jongeren. Het uitgangspunt van de EU-jeugdstrategie
en programma’s als Erasmus+ en het Solidariteitskorps is om jongeren te stimuleren
deel te nemen aan het democratische proces. Daarnaast dragen verschillende EU-initiatieven
bij aan het vergroten van digitale vaardigheden van jongeren. Gabriel kondigde aan
dat er een Raadsaanbeveling voorbereid wordt over het aanmoedigen van onderwijs over
digitale vaardigheden op scholen.
Daarnaast benoemde de Commissaris het EU-jeugdportal, de EU-jongerendialoog en de
Erasmus+ mobiele applicatie als belangrijke instrumenten.
Interventies lidstaten
Veel lidstaten benoemden het belang van meer jongerenparticipatie en aandacht voor
jongeren tijdens en na de pandemie. Het Jaar van de Jeugd werd veelvuldig aangestipt
als een welkom initiatief dat bijdraagt aan deze doelen. Lidstaten uitten hun zorgen
over een afname van maatschappelijke ruimten voor jongeren. Daarnaast werd het gebrek
aan fysieke maatschappelijke ruimten vanwege de pandemie genoemd. Nederland heeft
ingebracht dat het belangrijk is om meer onderzoek te doen naar de afname van maatschappelijke
ruimten voor jongeren in de EU, om zo meer inzicht te krijgen in dit probleem.
Meerdere lidstaten benoemden digitalisering als belangrijke ontwikkeling die zowel
kansen als gevaren met zich meebrengt. Er werd benadrukt dat jongeren onderwezen moeten
worden in digitale vaardigheden, met name in het herkennen van desinformatie. Ook
moeten (digitale) maatschappelijke ruimten inclusief en toegankelijk zijn voor alle
jongeren.
Tijdens het debat vertelden veel lidstaten over nationale initiatieven die zijn gericht
op het bevorderen van de betrokkenheid van jongeren en het vergroten van de digitale
vaardigheden van jongeren. Enkele initiatieven die gedeeld werden zijn jeugdwerk,
nationale jeugdstrategieën ontwikkeld met jongerenorganisaties, het aanpassen van
curricula met digitale vaardigheden, en toegankelijkheid van digitale middelen in
publieke ruimtes.
Nederland onderstreepte het belang van participatie van jongeren met verschillende
achtergronden in Europese programma’s zoals Erasmus+ en het Solidariteitscorps, en
het Europese Jaar van de Jeugd. Daarnaast gaf Nederland aan maatschappelijke ruimten
voor jongeren te ontwikkelen en te versterken met het programma Democratie & Jeugd.
Jongeren nemen actief deel aan dit programma en er zijn verschillende initiatieven
opgezet om jeugdparticipatie te vergroten op nationaal en lokaal niveau. Op lokaal
niveau is jeugdwerk bijvoorbeeld waardevol gebleken voor jongeren tijdens de pandemie.
Terugkoppeling jeugdontbijt
De vicevoorzitter van het European Youth Forum (EYF) gaf een terugkoppeling van het
ontbijt met jongerenvertegenwoordigers, de Europese Commissie, en het volgende trio
voorzitterschap (Frankrijk, Tsjechië, Zweden) voor de Raad van de Europese Unie. Tijdens
het ontbijt is gesproken over een «holistische» aanpak van jeugdbeleid, waarbij beleid
binnen de EU ook vanuit jongerenperspectief bekeken wordt. Jongeren willen structureel
betrokken worden. Klimaatbeleid werd specifiek genoemd als belangrijk aandachtspunt.
Ook ging het over de inclusie van jongeren met beperkingen, jongeren met een migratieachtergrond,
en jongeren uit dunbevolkte regio’s.
De Europerse Commissie gaf aan dat de EU-jeugdcoördinator wordt ingezet om jonge mensen
meer te betrekken bij EU-programma’s, zoals Horizon Europe, het Bauhaus initiatief,
en de Education for Climate Coalition.
Sloveens Voorzitterschap: Vragenlijst over impact van COVID-19 op jongeren
Het Sloveens Voorzitterschap presenteerde de resultaten van de meest recente vragenlijst
over de impact van COVID-19 op jongeren in de EU. In de meeste lidstaten konden jeugdorganisaties
fysiek bij elkaar komen en was er mobiliteit van jongeren via de programma’s Erasmus+
en het Solidariteitscorps. Het voorzitterschap wees er echter op dat de resultaten
niet meer representatief zijn, omdat er sinds de uitvraag twee weken eerder door lidstaten
nieuwe COVID-19 maatregelen zijn genomen.
Werkprogramma van het aankomend Franse voorzitterschap
Frankrijk vertelde kort over de prioriteiten van hun voorzitterschap op jeugdterrein.
Zij zullen aandacht besteden aan duurzame ontwikkeling (jeugddoel 10) en inclusieve
maatschappij (jeugddoel 3). Het motto van de 9e cyclus van de EU-jongerendialoog wordt
«Samen aan de Slag voor een Duurzaam en Inclusief Europa» (Engaging Together for a Sustainable and Inclusive Europe). Daarnaast zullen de Fransen zich tijdens het Europese Jaar van de Jeugd bezighouden
met de mobiliteit van jonge vrijwilligers en nieuwe vormen van jeugdparticipatie in
Europa. De EU-jeugdconferentie zal van 24 tot en met 26 januari plaatsvinden, gevolgd
door een informele Jeugd- en Onderwijsraad op 27 januari over klimaat en de leefomgeving
van jongeren. Verder organiseert het Franse voorzitterschap op 14 en 15 maart een
ministeriële conferentie over de mentale gezondheid van kwetsbare jongeren.
SPORT – Dinsdag 30 november
Voor de Sportraad stonden de volgende onderwerpen geagendeerd:
• Raadsconclusies over levenslange fysieke activiteit
• Raadsresolutie over kenmerken van een Europees Model voor Sport
• Beleidsdebat over duale carrières van atleten
Daarnaast heeft Portugal een terugkoppeling gegeven van de bijeenkomsten van het World
Anti Doping Agency (WADA) Executive Comité en Stichtingsbestuur; het Sloveens voorzitterschap
presenteerde de resultaten van het platform over de impact van COVID-19 op de sportsector;
een lidstaat deelde een statement over transparantie en democratie in internationale
sportfederaties; en het aankomend Frans voorzitterschap heeft haar sportprioriteiten
aangekondigd.
Raadsconclusies over levenslange fysieke activiteit
Eurocommissaris Gabriel uitte zich positief over de Raadsconclusies over levenslange fysieke activiteit en benadrukte het belang van het monitoren en promoten hiervan. In dat kader noemde
ze ook de rol van Erasmus+, Horizon Europe, het Europees Solidariteitskorps, en de
campagne HealthyLifestyle4All. Daarnaast blikte Gabriel kort terug op de uitreiking
van de Beactive awards op 29-11-21 en gaf aan dat er een categorie wordt toegevoegd:
de BeActive across generations award.
De raadsconclusies werden zonder interventies aangenomen. Er is een verklaring van
een gebruikelijke lidstaat toegevoegd aan de notulen over hun interpretatie van «gender».
Raadsresolutie over kenmerken van een Europees Model voor Sport
Eurocommissaris Gabriel reageerde positief op deze Raadsresolutie. Ze benadrukte de
gezamenlijke Europese waarden in sport en noemde uitdagingen voor de sportsector als
gevolg van commercialisering en globalisering. Ze gaf ook aan dat deze Raadsresolutie
onderdeel van een nog verder te voeren discussie is. Gabriel refereerde hierbij naar
een studie die de Europese Commissie laat uitvoeren over (een) Europees Model(en)
voor Sport, die naar verwachting in maart 2022 gepubliceerd wordt.
De raadsresolutie werd zonder interventies aangenomen. Er zijn verklaringen van de
gebruikelijke twee lidstaten toegevoegd aan de notulen over hun interpretatie van
«gender equality» en «gender».
Beleidsdebat over duale carrières van atleten
Voorzitterschap en de Europese Commissie
Het Sloveens Voorzitterschap had voormalig Sloveens olympisch sporter en nu Nationale
ombudsman voor rechten voor topsporters, Rozle Prezelj, uitgenodigd om het debat te
openen. Hij gaf een toelichting op zijn eigen duale carrière en de overstap van een
topsportcarrière naar een andere loopbaan.
Eurocommissaris Gabriel benadrukte het belang van dit onderwerp en haalde de EU Guidelines
for Athletes» Dual Careers uit 2013 aan.
Interventies lidstaten
Alle lidstaten, waaronder Nederland, erkenden ook het belang van dit onderwerp en
onderstreepten vaak het recht van topsporters om een sportcarrière te kunnen combineren
met onderwijs of werk. Twee lidstaten benadrukten dat juist topsporters unieke vaardigheden
hebben om in een andere carrière in te zetten. Ook benadrukten enkele lidstaten dat
ondersteuning voor topsporters om een duale carrière mogelijk te maken ook van belang
is voor de mentale gezondheid van sporters.
Verschillende lidstaten haalden best practices aan. Flexibel onderwijs of individuele
op maat gemaakte lesprogramma’s werden vaak genoemd, evenals studiebeurzen voor topsporters.
Hier zien enkele lidstaten ook kansen via digitaal onderwijs. Sommige lidstaten hebben
ook aparte scholen voor topsporters met ondersteuning door coaches, psychologen en
studieadviseurs die gespecialiseerd zijn in het ondersteunen van topsporters. Tevens
hebben sommige lidstaten faciliteiten voor topsporters om sport te combineren met
onderwijs of werk in wetgeving vastgelegd. Topsporters krijgen in dat geval bijvoorbeeld
een bijzondere status of topsport wordt erkent als volwaardig beroep. Nederland noemde
in het kader van best practices het programma TeamNL@Work en legde uit hoe dit programma
op allerlei manieren duale carrières voor topsporters faciliteert en ondersteunt.
Veel lidstaten haalden de EU Guidelines for Athletes» Dual Careers uit 2013 aan en
gaven aan dit als startpunt of inspiratie te hebben gebruikt om aan dit onderwerp
te werken. Lidstaten moedigden de Europese Commissie vooral aan om, ter opvolging
dit debat, het uitwisselen van best practices te blijven stimuleren, mogelijk via
een digitaal platform waar lidstaten ervaringen en voorbeelden kunnen delen. Nederland
noemde in dit kader ook het bijwerken van de EU Guidelines for Athletes» Dual Careers
uit 2013, onder meer op basis van dit beleidsdebat. Een enkele lidstaat benadrukte
daarbij dat sport een nationale competentie is en de EU niet veel verder dan dat kan
gaan. Ook haalden enkele lidstaten de mogelijkheden onder Erasmus+ en het Europees
Solidariteitscorps aan. Hierbij noemde een lidstaat ter illustratie een nationaal
project gericht op de mentale gezondheid van topsporters dat steun heeft ontvangen
uit Erasmus+.
Terugkoppeling Bijeenkomsten WADA Executive Committee en Stichtingsbestuur op 24–25 november
Portugal, in zijn hoedanigheid als EU-vertegenwoordiger in het stichtingsbestuur van
de WADA (Word Anti Doping Agency), ging in op de bijeenkomsten van de Executive Committee
en het Stichtingsbestuur van de WADA op 24–25 november 2021. Portugal gaf onder meer
aan dat in mei 2022 een werkgroep verder zal kijken naar een hervorming in de governance
van de WADA. Hongarije volgt Portugal op als EU-vertegenwoordiger in het stichtingsbestuur
van de WADA.
Terugkoppeling resultaten platform impact COVID-19 op de sportsector
Het Sloveens Voorzitterschap gaf een korte terugkoppeling van de resultaten van het
platform waar lidstaten informatie uit hebben gewisseld over de impact van de pandemie
op de sportsector. Deze resultaten zijn beschikbaar voor inzage op datzelfde platform.
Statement Transparantie en democratie in internationale sportfederaties
Enkele lidstaten lichtten een gezamenlijk statement toe over meer transparantie en
democratie in internationale sportfederaties. De lidstaten werden uitgenodigd dit
uiterlijk 7 december mede te ondertekenen. Nederland alsook 8 andere landen steunden
terplekke deze verklaring en benadrukten de maatschappelijke waarde van topsport.
Twee lidstaten maakten nog een studievoorbehoud, omdat vlak voor de Sportraad een
nieuwe versie met enkele aanpassingen werd rondgestuurd.
Werkprogramma van het aankomend Franse voorzitterschap
Frankrijk lichtte de sportprioriteiten onder haar aankomend Voorzitterschap toe. De
prioriteiten waar Frankrijk mee aan de slag gaat zijn de rol van sport in de verschillende
fases van de ontwikkeling van kinderen (onder meer sociaal en fysiek) en de bijdrage
van sport aan de duurzame ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties. Op 3–4 maart
2022 is daarover in Straatsburg een conferentie.
Ondertekenaars
-
Eerste ondertekenaar
M. van Ooijen, staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport