Brief regering : De aanpak van overlast in het openbaar vervoer rondom Ter Apel, Zwolle en Emmen

19 637 Vreemdelingenbeleid

Nr. 109 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN JUSTITIE EN VEILIGHEID

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 24 december 2021

Op 8 december heb ik uw Kamer toegezegd om u te informeren over de oplossingen die
worden uitgewerkt om de veiligheid in het openbaar vervoer (hierna: ov) rondom Ter
Apel, Zwolle en Emmen, te waarborgen (Handelingen II 2021/22, nr. 32, debat over de
huisvesting van statushouders). Dit doe ik bij deze brief.

Allereerst hecht ik eraan te benadrukken dat ieder incident er één te veel is en dat
overlast veroorzaakt door asielzoekers in het ov stevig wordt aangepakt. De veiligheid
van reizigers en personeel moet te allen tijde gewaarborgd worden. Overlastgevend
of gewelddadig gedrag, door wie dan ook, is dan ook volstrekt onacceptabel. In alle
gevallen van overlast kan aangifte worden gedaan. Dit kan leiden tot strafrechtelijke
maatregelen, ongeacht of de overlastgever een Nederlander of asielzoeker is dan wel
op andere titel in Nederland verblijft.

Asielzoekers zijn op het moment dat zij met het ov reizen ook reizigers. Ik ben niet
bevoegd om maatregelen op te leggen in het ov. Daarom werk ik samen met mijn collega
van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, vervoerders, provincies, gemeenten
en de strafrechtketen om overlast in het ov te bestrijden.

Afhankelijk van de aard en ernst van de overlast kunnen asielzoekers die overlast
veroorzaken in het openbaar vervoer te maken krijgen met plaatsing in de Handhaving-
en Toezichtlocatie in Hoogeveen. Hierover heb ik uw Kamer bij brief op 8 november
2021 geïnformeerd.1

De inzet van de pendelbus, die sinds 2019 ter ontlasting van lijn 73 tussen station
Emmen en het aanmeldcentrum in Ter Apel rijdt, is sinds de zomer van 2021 opgeschaald.
Ook heb ik in 2020 en 2021 beide jaren een totaalbedrag van 1 miljoen per jaar beschikbaar
gesteld in de vorm van een specifieke uitkering waarmee gemeenten maatregelen tegen
overlast buiten de opvanglocatie kunnen financieren. Dit geld is door gemeenten onder
meer ingezet voor beveiliging in het ov. Toch bereikten mij de afgelopen periode signalen
van overlast in het ov rondom Ter Apel, Zwolle en Emmen.

Station Emmen en Buslijn 73

Naar aanleiding van het onveiligheidsgevoel van chauffeurs op buslijn 73 Emmen-Ter
Apel heb ik op 22 december een digitaal werkbezoek afgelegd om in gesprek te gaan
met diverse partijen die bij de overlast op buslijn 73 betrokken zijn. In juli jl.
heb ik ook dezelfde partijen hierover gesproken. Tijdens het afgelopen overleg, hebben
wij afgesproken dat de reeds ingezette maatregelen gecontinueerd worden, omdat deze
effectief blijken. Deze maatregelen zijn o.a. de inzet van de boa’s op station Emmen
en de begeleiding van de beveiligers van Trigion bij het instappen van de pendelbus.
Daarnaast blijven de boa’s van de gemeente Westerwolde de bushaltes van lijn 72 en
73 in Ter Apel meenemen in hun surveillance.

Het Ministerie van Justitie & Veiligheid levert een financiële bijdrage, zodat de
pendelbus ook in 2022 zoveel mogelijk in de huidige dienstregeling kan blijven rijden.
Ook lever ik een extra bijdrage van € 50.000,–, bovenop de eerder toegezegde € 250.000,–.
Verder wordt zodra de huidige harde lockdown opgeheven is, gestart met een proefproject
waarbij de pendelbus de hele dag zal rijden. Dat betekent dat de pendelbus, in deze
proefperiode, zal rijden vanaf de aankomst van de eerste trein tot en met de laatste
trein op station Emmen. Gedurende deze periode wordt onderzocht of door deze volledige
inzet van de pendelbus de incidenten op buslijn 73 zullen verminderen. Daarnaast zal
per 23 december 2021 vanaf 21:00 uur een boa of een toezichthouder met buslijn 73
mee rijden. Lijn 72 rijdt op die tijden niet meer. De boa of toezichthouder zal, in
de periode totdat de pendel de hele dag ingezet zal worden, meerijden op lijn 73 van
21:00 uur tot en met de laatste rit. Wanneer de pendelbus voor de hele dag wordt ingezet
zal de inzet van de boa/toezichthouder worden voortgezet om na een maand te evalueren.
Overigens is de inzet van de boa/toezichthouder op lijn 73 aanvullend op de inzet
van boa/toezichthouder die reeds wordt gedaan.

Pendelbus tussen Zwolle en Ter Apel

Door de huidige hoge instroom van asielzoekers in de tweede helft van dit jaar, is
er meer drukte ontstaan op het traject Zwolle-Emmen. Dit in verband met de route die
personen afleggen om naar het aanmeldcentrum in Ter Apel te komen om aldaar een asielaanvraag
in te dienen. Om deze drukte te beheersen, heeft gemeente Emmen een bijdrage ontvangen
voor de inzet van pendelbussen van station Zwolle naar Ter Apel. De inzet van deze
pendelbussen zal station Emmen ontlasten omdat deze personen niet via station Emmen
reizen om het aanmeldcentrum Ter Apel te bereiken.

Alle betrokken partijen spannen zich in voor het bestrijden van overlast in het ov.
Deze maatregelen sorteren al effect, maar we zijn er nog niet.

Daarom zal ik volgend jaar ook in gesprek blijven met de relevante partijen om verder
te verkennen hoe de nu nog gesignaleerde overlast in het openbaar vervoer door asielzoekers
nog effectiever aan te pakken. Echter kunnen nooit alle incidenten voorkomen worden.

De Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid, A. Broekers-Knol