Brief regering : Coronamaatregelen en capaciteit gevangeniswezen

25 295 Infectieziektenbestrijding

Nr. 822 BRIEF VAN DE MINISTER VOOR RECHTSBESCHERMING

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 22 december 2021

Op 19 november 2021 informeerde ik uw Kamer over de coronabesmettingen binnen de justitiële
inrichtingen en de maatregelen die de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) als gevolg
daarvan heeft doorgevoerd (Kamerstuk 24 587, nr. 816). Het aantal coronabesmettingen in Nederland en in de penitentiaire inrichtingen
(PI’s) is sindsdien verder toegenomen. Er is momenteel sprake van 51 besmettingen
onder justitiabelen binnen het gevangeniswezen (peildatum 15 december 2021). Binnen
de forensische zorg en justitiële jeugdinrichtingen zijn 17 besmettingen geconstateerd.

Op 18 december 2021 is door het kabinet in een ingelaste persconferentie een verdere
aanscherping van de coronamaatregelen aangekondigd. DJI heeft de landelijke maatregelen
vertaald naar de specifieke situatie binnen de justitiële inrichtingen van DJI om
ervoor te zorgen dat de situatie ook daar veilig en beheersbaar blijft. Met deze brief
informeer ik u hierover.

Coronamaatregelen

Alle justitiabelen hebben de mogelijkheid zich te laten vaccineren. Conform landelijk
beleid krijgen zij ook een boosterprik aangeboden. Ook medewerkers met direct justitiabelencontact
worden in de gelegenheid gesteld een boosterprik te halen. DJI benadrukt bij de medewerkers
en de justitiabelen het belang van vaccineren en het halen van de boosterprik. Dit
is extra belangrijk vanwege de onzekerheid over de mate van de besmettelijkheid en
ziekmakendheid van de Omikron-variant en de mate van de bescherming van de vaccins
tegen deze variant.

De huidige coronamaatregelen die al bij DJI van kracht zijn veranderen niet en blijven
onverminderd van kracht. Dat geldt uiteraard ook voor het houden van de verplichte
1,5 meter afstand, het dragen van een mondkapje op plaatsen waar dat nodig is en het
naleven van de andere basismaatregelen. Naast deze huidige maatregelen zijn nu ook
aanvullende maatregelen nodig. De volgende maatregelen gaan in op 24 december 2021
en gelden voorlopig tot 14 januari 2022.

Bezoek

• Het knuffelcontact tussen gedetineerde en bezoeker bij aanvang en na afloop van het
bezoek is niet langer toegestaan;

• Gedetineerden mogen maximaal twee bezoekers van dertien jaar en ouder ontvangen. Voor
kinderen tot en met twaalf jaar geldt dat de directeur van de justitiële inrichting
een maximum aantal kinderen per bezoekmoment bepaalt;

• Het bezoek zonder toezicht wordt opgeschort;

• De ouder-kindactiviteiten worden in beginsel opgeschort. Echter, als de directeur
het verantwoord vindt én als de gedetineerde bereid is conform de inkomstenprocedure
na afloop van het ouder-kindcontact vijf dagen in quarantaine te gaan en te worden
getest op de vijfde dag, kan dit ouder-kindcontact doorgaan. Het kind moet op de dag
van het bezoek thuis een zelftest doen en een negatieve testuitslag hebben bij binnenkomst.

• Ambtelijk bezoek van ketenpartners, zoals gemeente en reclassering vindt zoveel mogelijk
digitaal plaats. Als er dringende redenen zijn het bezoek toch fysiek doorgang te
laten vinden, dan kan dit alleen indien de directeur het bezoek veilig en verantwoord
acht en 1,5 meter afstand in acht wordt genomen.

• Ook het contact met de advocatuur vindt bij voorkeur digitaal plaats met dien verstande
dat als de advocaat of justitiabele aangeven fysiek te willen overleggen dat mogelijk
is.

Contactberoepen

Niet-medische contactberoepen, zoals de kapper, mogen niet worden uitgeoefend in de
justitiële inrichtingen. Voor (para)medische contactberoepen (fysiotherapeut, opticien,
medisch pedicure) geldt dat alleen behandelingen die niet kunnen worden uitgesteld
mogen doorgaan.

Verlof Gevangeniswezen/Vreemdelingenbewaring

Kortdurend verlof

In beginsel worden kortdurende verloven opgeschort. Wel kan de directeur kortdurend
verlof op humanitaire gronden toestaan of als hij het noodzakelijk acht in het kader
van de detentiefasering of met het oog op re-integratiedoeleinden.1 Na terugkeer van het kortdurend verlof wordt de gedetineerde na drie dagen getest.

Langdurend verlof

Langdurend verlof in het gevangeniswezen kan doorgaan, mits dat verantwoord is en
de gedetineerde zich houdt aan de landelijk geldende coronamaatregelen. Bij terugkeer
van het langdurend verlof gaat de justitiabele conform de inkomstenprocedure eerst
vijf dagen in quarantaine.

Verlof Forensische Zorg en Justitiële Jeugdinrichtingen

Voor tbs-gestelden en justitiële jeugdigen is verlof mogelijk conform het individueel
verlofplan. Wel moeten de landelijke maatregelen in acht worden genomen. Bij terugkeer
in de justitiële inrichting wordt een test aangeboden en er is monitoring op klachten
de eerste vijf dagen na binnenkomst. Bij het regelmatig verlaten of werken buiten
de inrichting wordt de justitiabele gevraagd tweemaal per week een test te doen.

Capaciteit gevangeniswezen

DJI heeft de afgelopen maanden samen met de ketenpartners hard gewerkt om de door
corona ontstane voorraden van zelfmeld- en arrestantenvonnissen weg te werken. De
bezetting binnen het gevangeniswezen loopt daarom sinds medio september langzaam maar
zeker weer op. Het oplopend aantal coronabesmettingen onder gedetineerden zorgt er
echter voor dat in verschillende inrichtingen quarantaines van gedetineerden noodzakelijk
zijn. In enkele gevallen gaan hele afdelingen in quarantaine en worden dagprogramma’s
aangepast. Dit heeft tot gevolg dat op die afdelingen geen plaatsing of doorstroom
mogelijk is. Ook worden gedetineerden bij binnenkomst en met ingang van de invoering
van de aangescherpte maatregelen eveneens na terugkeer van langdurend verlof, standaard
vijf dagen op een eenpersoonscel geplaatst. Al deze maatregelen hebben grote gevolgen
voor de opnamecapaciteit van DJI.

Daarnaast is er sprake van een toenemende druk op personeelsbezetting. Zo loopt het
ziekteverzuim onder het personeel op vanwege besmettingen met corona en verblijven
medewerkers van DJI in thuisquarantaine vanwege besmette huisgenoten, of zijn zij
in afwachting van een testuitslag.

Maatregelen met betrekking tot capaciteit

DJI doet er alles aan om de inzetbare capaciteit te vergroten om de oplopende instroom
te kunnen verwerken. Zo zijn er in verschillende PI’s reguliere afdelingen tijdelijk
omgezet naar inkomstenafdelingen en wordt, waar mogelijk, leegstaande capaciteit ingezet
voor voorlopig gehechten en arrestanten.

De genomen maatregelen om de capaciteit te verhogen zijn in de komende periode helaas
niet voldoende om de druk op de capaciteit het hoofd te bieden. Aanvullende maatregelen
zijn dus nodig om te voorkomen dat preventief gehechte personen dienen te worden heengezonden.
Daarom zullen er tijdelijk geen volwassen personen worden opgeroepen die de tenuitvoerlegging
van hun straf op dit moment in vrijheid afwachten, de zogenaamde «zelfmelders». Het
betreft doorgaans veroordeelden met een gevangenisstraf van maximaal vier maanden.
Reeds verstuurde oproepen aan «zelfmelders» die zich tussen 1 en 14 januari 2022 zouden
moeten melden worden ingetrokken. Vanzelfsprekend worden deze straffen zodra de situatie
het weer toelaat alsnog ten uitvoer gelegd.

De ketenpartners van DJI zijn geïnformeerd over deze maatregelen.

Tot slot

Net als voor alle andere maatregelen in Nederland, zoals aangekondigd op 18 december,
begrijp ik dat deze maatregelen zwaar vallen bij gedetineerden en bezoekers. Helaas
zijn deze maatregelen echter noodzakelijk in de strijd tegen het coronavirus. DJI
monitort continu of de genomen maatregelen kunnen worden beëindigd of afgebouwd. Echter,
het kan ook zijn dat in plaats daarvan aanvullende maatregelen noodzakelijk zijn.

In lijn met het kabinet weegt DJI dit op 6 januari. Ik zal uw Kamer, mocht dit aan
de orde zijn, steeds van de genomen maatregelen op de hoogte houden.

De Minister voor Rechtsbescherming, S. Dekker