Brief regering : Stand van zaken productie duurzame brandstoffen luchtvaart

30 196
Duurzame ontwikkeling en beleid

Nr. 901
BRIEF VAN DE MINISTER VAN INFRASTRUCTUUR EN WATERSTAAT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 16 december 2021

Tijdens de begrotingsbehandeling van IenW is gesproken over de motie met Kamerstuk
31 936, nr. 498 van de leden Amhaouch en Paternotte. Daarbij heb ik uw Kamer een brief toegezegd
met een stand van zaken rondom de productie van duurzame brandstoffen voor de luchtvaart
in Nederland.

Productie en levering duurzame brandstoffen

Het Ministerie van IenW werkt gezamenlijk met verschillende partners en de partijen
van de Duurzame Luchtvaarttafel aan de opgave rondom de ontwikkeling van duurzame
brandstoffen. Via het Actieprogramma Duurzame Brandstoffen (Kamerstukken 31 936 en 30 196, nr. 849) bent u reeds geïnformeerd over de start van de hieronder beschreven duurzame kerosine
projecten.

Productiecapaciteit biokerosine

In Nederland wordt door een aantal partijen fors geïnvesteerd in de productiecapaciteit
van biokerosine. Hierdoor kan Nederland in Europa de leidende positie innemen in de
ontwikkeling en productie van duurzame luchtvaartbrandstoffen.

Het Finse bedrijf Neste breidt de bestaande productiefaciliteit in Rotterdam uit voor
de productie van biokerosine per 2023. Dit stelt Neste in staat om 500.000 ton biokerosine,
gemaakt uit afval- en reststoffen, per jaar te produceren. Tevens heeft Neste Rotterdam
aangewezen als locatie voor de bouw van een tweede raffinaderij voor de productie
van duurzame brandstoffen. De investeringsbeslissing door Neste wordt uiterlijk 2022
genomen.

In september van dit jaar heeft Shell een definitief investeringsbesluit aangekondigd
voor de bouw van een productiefaciliteit met een capaciteit van 820.000 ton per jaar,
waarvan meer dan de helft ingezet zal worden voor biokerosine. Deze fabriek zal zich
tevens in Rotterdam vestigen. Afval- en restgrondstoffen zullen gebruikt worden voor
de productie van de biokerosine. Shell verwacht vanaf 2024 van start te gaan met de
productie.

Zoals aangekondigd in het voorjaar van 2019 bouwt SkyNRG met haar partners KLM en
SHV Energy en een aantal andere partners, waaronder de Royal Schiphol Group en Shell,
een biokerosinefabriek in Delfzijl: de DSL-01. Voor de ontwikkeling wordt ingezet
op duurzame grondstoffen uit de reststromen van oliën en vetten en gebruik van groene
waterstof. Er is hard gewerkt om een fabriek te ontwerpen met een erg hoog duurzaamheidsprofiel,
zowel om zoveel mogelijk CO2 te besparen als richting nul directe stikstof- en zwavelzuur emissies (NOx en SOx) te kunnen gaan. SkyNRG streeft ernaar om per 2025/2026, 100 duizend ton biokerosine
per jaar te produceren. Deze startdatum wijkt af van eerdere verwachtingen. Zowel
de COVID-maatregelen als de ontwikkelingen rondom het stikstofdossier met een besluit
tot herontwerp van de fabriek, hebben in het proces gezorgd voor vertraging. Het DSL-01
project heeft de FEED fase – (ontwerpfase Front end engineering and design) – intussen
afgerond en de vergunningen staan klaar om te worden ingediend.

Voor alle projecten geldt dat de huidige stikstof problematiek een aandachtspunt is.
Rondom de bouw van de fabrieken bestaat hierdoor enige onvoorspelbaarheid. Het valt
niet uit te sluiten dat er in het proces obstakels zullen ontstaan die invloed gaan
hebben op de planning.

Synthetische kerosine

Zoals aangekondigd in het Actieprogramma Duurzame brandstoffen (Kamerstukken 31 936 en 30 196, nr. 849) zijn er in Nederland twee concrete initiatieven van private partijen die tot doel
hebben synthetische kerosine produceren met behulp van groene waterstof. Beide projecten
richten zich op de inzet van hernieuwbare brandstoffen van een niet-biologische oorsprong
(ook wel RFNBO’s genoemd). Zo vinden de nodige voorbereidingen plaats voor een eerste
pilot productiefaciliteit door Synkero voor 50.000 ton synthetische kerosine. Deze
commerciële installatie zal gerealiseerd worden in het Amsterdamse havengebied. Daarnaast
wordt er gewerkt aan het initiatief om de pilot Zenid voor synthetische kerosine productie
via direct air capture te realiseren op Rotterdam The Hague Airport. Royal Schiphol
Group, SkyNRG en Climeworks werken samen om de beoogde productiecapaciteit van 1.000
liter synthetische kerosine per dag te faciliteren (komt overeen met minder dan 5.000
ton per jaar). Beide pilots bevinden zich op dit moment nog in een vroeg stadium van
ontwikkeling. Het ontwerpproces is in volle gang, waarna duidelijkheid rondom de definitieve
uitwerking en startdatum van productie zal ontstaan. Synkero en Zenid maken beide
onderdeel uit van de groeifondsaanvraag «Luchtvaart in Transitie» 2021/2022, ingediend
namens de Nederlandse luchtvaartsector.

Afname van duurzame brandstoffen

14 juli jl. heeft de Europese Commissie het «Fit for 55» pakket gepubliceerd. Onderdeel
van dit pakket is de Europese bijmengverplichting. In het voorstel wordt ingezet op
2% bijmengen in 2025, 5% in 2030, oplopend naar 63% in 2050. Het voorstel omvat een
subverplichting voor synthetische kerosine oplopend van 0,7% in 2030 naar 28% in 2050.
Gebaseerd op de Luchtvaartnota en het akkoord Duurzame Luchtvaart is de Nederlandse
ambitie een bijmengverplichting van 14% in 2030. Vervolgens is de ambitie om in 2050
de gehele fossiele behoefte te vervangen door duurzame brandstof/alternatieven.

Ten aanzien van het vervoer en de levering van duurzame brandstoffen aan Schiphol
is het relevant op te merken dat er geen sprake is van technische belemmeringen. Technisch
gezien is het al mogelijk om duurzame brandstoffen in te boeken in de pijpleiding
van Amsterdam naar Schiphol, om daar te laten afnemen door vliegtuigmaatschappijen.
Wanneer er meer duurzame brandstoffen beschikbaar komen door productie in Nederland
en andere landen, zal de levering van die brandstoffen aan Schiphol plaatsvinden.
De Europese bijmengverplichting zal ervoor zorgen dat de brandstofleveranciers tot
die levering worden verplicht. De bijmengverplichting zorgt voor garanties ten aanzien
van de afname van duurzame brandstoffen. Dit geeft marktpartijen investeringszekerheid,
die nodig is om bovenstaande en eventuele additionele investeringen in productiecapaciteit
van duurzame brandstoffen te faciliteren. Dit stimuleert overigens niet alleen investeringen
in productiecapaciteit in Nederland, maar ook in de rest van Europa waardoor er meerdere
leveringsopties voor Schiphol ontstaan.

De hierboven beschreven stand van zaken rondom de productie van duurzame brandstoffen
in Nederland geeft invulling aan de motie 31 936-498 van de leden Amhaouch en Paternotte. Daarbij blijf ik vanzelfsprekend uw Kamer informeren
over de voortgang van deze projecten alsmede andere projecten en ontwikkelingen gericht
op duurzame brandstoffen.

De Minister van Infrastructuur en Waterstaat,
B. Visser