Brief regering : Reactie op verzoek commissie inzake de Luisterlijn Kinderopvangtoeslag

Nr. 944
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN FINANCIËN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 14 december 2021

De vaste commissie van Financiën1 heeft gevraagd te reageren op een ontvangen brief. De briefschrijver, hierna aangeduid
als mw. S., geeft aan gedupeerd zijn door de problemen bij de kinderopvangtoeslag en graag een «Luisterlijn Kinderopvangtoeslagenaffaire» te willen opzetten. Mw. S. heeft
reeds een antwoord ontvangen. In deze brief zal ik nader ingaan op de aanpak op het
gebied van lotgenotencontact en zal ik mijn antwoord aan Mw. S. kort toelichten.

Lotgenotencontact

Het signaal van mw. S. en andere ouders dat gedupeerden hun verhaal niet kwijt kunnen
heb ik zeer serieus genomen. In het afgelopen jaar heb ik meerdere voorstellen ontvangen
en is door veel partijen om lotengenotenondersteuning verzocht. Kort na de start van
het Ouderpanel begin 2020 hebben het Ouderpanel en BOinK ook gewezen op het belang
van de inzet van ervaringsdeskundigen en de grote waarde die ouders hechten aan de
ondersteuning door lotgenoten. In de vele gesprekken met ouders komt dit ook regelmatig
naar voren. Specifiek wordt benoemd dat men graag de ervaringen van andere ouders
hoort. Dit kan betrekking hebben op een erkenning of herkenning, maar ook op steun
en uitwisseling van praktische informatie. Ook geven steeds meer ouders aan dat contact
met lotgenoten een waardevolle bijdrage kan leveren aan het herstelproces. Deze signalen
zijn des te meer reden om lotgenotencontact nader vorm te geven.

Zoals hierboven vermeld heb ik meerdere voorstellen ontvangen omtrent het faciliteren
van contact tussen lotgenoten; het bovengenoemde verzoek van het toekennen van een
subsidie ten behoeve van het opzetten van een Luisterlijn voor gedupeerde ouders raakt
aan dit onderwerp. Daarnaast is het thema emotioneel herstel een centraal onderwerp
in de herijking. In de gesprekken die over de ontvangen voorstellen zijn gevoerd bleek
dat er veel overeenstemming is over de waarde van lotgenotencontact. Bezien is of
voorstellen te verenigen waren en vervolgens is een keuze gemaakt. Met name het perspectief
van de ouders heeft daarbij zwaar gewogen; hoe kunnen ouders op verschillende manieren
met lotgenoten in contact komen. Daarnaast is ook nadrukkelijk gekeken naar aansluiting op al bestaande ondersteuning door bijvoorbeeld het Ouderpanel.Er is bewust voor
gekozen om de ondersteuning te faciliteren middels één ingang. De gedachte hierbij
is dat dit bijdraagt aan de kenbaarheid en vindbaarheid van de ondersteuning. Daarnaast
is aangesloten bij een partij die op dit moment al een rol vervult in het hersteltraject
en dagelijks contact heeft met gedupeerde ouders en waar andere ouders bij kunnen
aansluiten.

Naar aanleiding van een door BOinK ingediend initiatief zijn constructieve gesprekken
omtrent lotgenotencontact gevoerd. BOinK heeft aangeboden de lopende initiatieven
te bundelen en graag samen te willen werken met de initiatiefnemers. Zij wil daarbij
als onafhankelijke partij de overgangsperiode vorm geven. Daarbij telt mee dat BOinK
een actieve rol in het hersteltraject vervult en dagelijks contact heeft met gedupeerde
ouders; ook is BOinK actief betrokken bij het Verbetertraject Kinderopvangtoeslag.
De gesprekken met BOinK hebben nader inzicht gegeven in de wijze waarop zij gedupeerde
ouders ondersteunt en de rol die lotgenoten hier nu al in hebben. Daarnaast heeft
BOinK ervaring met het opzetten van telefoonlijnen rondom een centraal thema.

Ik heb BOinK gevraagd in nauwe samenwerking met het Ouderpanel een tijdelijke voorziening
in te richten waarin een aantal initiatieven op verschillende niveaus nader vorm wordt
gegeven:

– Landelijk niveau: een centrale lotgenotentelefoonlijn waar gesproken kan worden over
ervaringen.2

– Gemeentelijk niveau: denk hierbij aan het aansluiten bij bijeenkomsten die voor gedupeerde
ouders georganiseerd worden.

– Individuele hulp: denk hierbij aan ondersteuning bij het bezoeken van instanties of
ondersteuning bij het voeren van een driegesprek. Een driegesprek vormt in de herijkte
aanpak de basis voor het herstelproces. Na de eerste toets vindt een persoonlijk gesprek
tussen ouder, de gemeente en UHT. De ouder mag iemand meenemen naar dit gesprek, zoals
een eigen vertrouwenspersoon, een ervaringsdeskundige of een advocaat.

Ik ben verheugd uw Kamer te kunnen berichten dat BOinK deze tijdelijke voorziening uitwerkt en zo
snel mogelijk hoopt te starten met de daadwerkelijke uitvoering. Hierdoor kan tegemoet wordt gekomen aan de actuele behoeften van gedupeerde ouders. Ik heb BOinK hierbij verzocht nauw
samen te werken met het u reeds bekende Ouderpanel. De tijdelijke voorziening biedt
tevens de mogelijkheid om op gefundeerde wijze verdere informatie in te winnen over
de behoefte van ouders en de wijze waarop kwalitatief hoogstaande lotgenotenondersteuning in de toekomst structureel kan worden georganiseerd. Deze
informatie kan dienen als handvat voor het structureel vormgeven van lotgenotencontact.

Subsidieverzoek Luisterlijn

Mw. S. heeft middels haar brief verzocht om een subsidie ten behoeve van het opzetten
van een Luisterlijn. Gezien de grote overlap van het initiatief met mijn verzoek aan
BOinK om een voorziening voor lotgenoten in te richten, met inbegrip van een landelijke
lotgenotentelefoonlijn, heb ik in mijn reactie aangegeven een subsidie niet opportuun
te achten. Hierbij heb ik aangegeven dat:

– wordt ingezet op lotgenotenondersteuning die zich richt op verschillende niveaus van
ondersteuning. Een lotgenotentelefoonlijn is hier onderdeel van, maar de totale ondersteuning
betreft meerdere activiteiten;

– wordt gekozen om de lotgenotenondersteuning te faciliteren middels één ingang. Uitgangspunt
hierbij is dat dit bijdraagt aan de kenbaarheid en vindbaarheid van de ondersteuning;

– wordt aangesloten bij een partij die op dit moment al een rol vervult in het hersteltraject
en dagelijks contact heeft met gedupeerde ouders.

– Dat dit zal gelden voor een overgangsperiode en dat deze periode wordt benut om ervaring
op te doen met deze vorm van ondersteuning en onderzocht wordt welke partij in de
toekomst deze ondersteuning het beste kan verzorgen.

Tenslotte

Het is voor gedupeerde ouders belangrijk dat zij gehoor vinden en erkenning krijgen.
Ondanks dat mw. S. zelf ook gedupeerde is, zet mw. S. zich in om andere ouders te
helpen om deze ingrijpende periode zo veel mogelijk af te kunnen sluiten. Ik bewonder
dit zeer en ben mw. S. hier zeer erkentelijk voor. Ik heb mevrouw S. uitgenodigd om
zich te melden bij BOinK wanneer zij een rol wil vervullen in het lotgenotencontact.
Daarnaast kan mevrouw S., net zo als alle gedupeerden ouders, zich vanzelfsprekend
altijd tot mij wenden met ideeën om gedupeerde ouders te ondersteunen.

De Staatssecretaris van Financiën,
A.C. van Huffelen