Brief regering : Leningruil, splitsing en saneringsbesluit Vestia

Nr. 546
BRIEF VAN DE MINISTER VAN BINNENLANDSE ZAKEN EN KONINKRIJKSRELATIES

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 30 november 2021

Eerder heb ik uw Kamer geïnformeerd over de saneringscorporatie Vestia, de structurele
oplossing die de sector heeft voorgesteld, en de inzet vanuit Vestia, Aedes, WSW,
Aw en mijzelf om deze oplossing mogelijk te maken1. Met deze brief informeer ik u over de voltooiing van de leningruil: een belangrijk
onderdeel van die structurele oplossing. Het succes is te danken aan de inzet van
alle betrokken partijen, de bestuurlijk regisseur en de individuele woningcorporaties.
Daarnaast ga ik in op de afronding van de sanering, de vervolgstappen voor de splitsing
van Vestia waarmee de structurele oplossing wordt afgerond, en de overdracht van woningen
door Vestia in de maatwerkgemeenten.

Structurele oplossing

Vestia is een grote en belangrijke corporatie met tienduizenden huurders, met name
in Zuid-Holland. Vestia is de afgelopen negen jaar gesaneerd nadat het in 2011 in
de financiële problemen kwam vanwege een omvangrijke en riskante derivatenportefeuille.
Zoals eerder gemeld zou de sanering uiterlijk volgend jaar aflopen, waarna Vestia
nog een grote leningenportefeuille met een lange gemiddelde looptijd en hoge rentelasten
zou houden. Dit zou zorgen voor blijvende financiële krapte, waardoor Vestia niet
de gewenste volkshuisvestelijke bijdrage zou kunnen leveren, en een risico voor het
borgstelsel zou blijven. Op voorstel van de sector wordt daarom gewerkt aan een structurele
oplossing die bestaat uit een leningruil en de splitsing van Vestia.

Leningruil

Vorige week heeft de leningruil succesvol plaatsgevonden waardoor de deze zoals beoogd
voor het einde van het jaar is geëffectueerd. Op 8 juli jl. informeerde ik uw Kamer
laatstelijk over de inzet voor de leningruil tussen Vestia en andere woningcorporaties2. Ik heb samen met Aedes en Vestia Marc Eggermont als bestuurlijk regisseur aangesteld
die de leningruil heeft voorbereid en begeleid. Er is door heel veel mensen hard gewerkt
om het succes van de leningruil mogelijk te maken. Ik heb veel waardering voor de
inzet van alle betrokken partijen, in het bijzonder voor alle deelnemende corporaties.
Het verdient een groot compliment dat de sector dit initiatief heeft genomen en solidariteit
heeft getoond. Dankzij de onverminderde inzet van partijen is een belangrijk resultaat
behaald in de structurele oplossing van Vestia.

De kern van de leningruil is dat dure bestaande leningen van Vestia zijn geruild met
goedkopere nieuwe leningen van andere corporaties. Technisch is dit vormgegeven door
een opzet waarbij Vestia leningen met een hoofdsom van bijna € 700 miljoen en een
looptijd van 40 jaar heeft geconsolideerd en geruild tegen nieuw aangetrokken leningen
met marktconforme rentepercentages en verschillende looptijden. Met de ruil worden
de renteuitgaven van Vestia met € 28 miljoen per jaar verlaagd. De bijdrage van de
deelnemende corporaties is naar rato van het aantal verhuureenheden en uitgekomen
op ongeveer € 13 per verhuureenheid per jaar gedurende 40 jaar.

Splitsing

Onderdeel van de structurele oplossing waarover ik uw Kamer eerder informeerde is
een splitsing van Vestia in drie lokale corporaties per 1 januari 2023. Zij sluiten
aan op drie lokale werkgebieden: Rotterdam, Den Haag en Delft/Zoetermeer. Vestia treft
alle mogelijke voorbereidingen om de splitsing per 1 januari 2023 te realiseren. Daarmee
is ook de laatste grote stap in werking gezet.

Afronding sanering

Met het oog op het uitvoeren van de leningruil is de sanering op verzoek van Vestia
vervroegd afgerond. Het Centraal Fonds Volkshuisvesting verstrekte in 2012 een saneringsbijdrage
van € 694 miljoen in de vorm van een renteloze lening om Vestia te redden en het verstrekte
daarnaast een gedeeltelijke vergoeding van bijkomende juridische kosten. De inzet
was destijds dat de maatregelen uiteindelijk zouden moeten leiden tot duurzaam financieel
herstel van Vestia na tien jaar, ofwel per augustus 2022. Vestia heeft veel maatregelen
genomen ter ondersteuning van dit financieel herstel.

De gemandateerd saneerder (WSW) heeft het verzoek tot afronding van de sanering beoordeeld
en concludeert dat Vestia aan alle voorwaarden en verplichtingen uit het saneringsbesluit
van 2012 heeft voldaan en dat Vestia niet in staat is om de verleende saneringssteun
terug te betalen. De gemandateerd saneerder besloot daarom vorige week om de saneringsbijdrage
van 2012 definitief vast te stellen en dat die bijdrage niet hoeft te worden terugbetaald.
Daarmee is de sanering afgerond en is Vestia niet langer een saneringscorporatie.

Bij de sanering van Vestia is tussen het CFV en Vestia afgesproken dat 40% van alle
juridische kosten die worden gemaakt inzake het geschil met banken ten aanzien van
de juridische aansprakelijkheid voor de derivatenproblematiek worden vergoed uit het
saneringsfonds. Nu de sanering is afgerond, is ook deze bijdrage beëindigd. Vestia
heeft deze bijdrage ook niet nodig om de procedures voor te zetten.

Maatwerkgemeenten

In 2019 ben ik samen met Vestia, gemeenten, provincies en andere corporaties het traject
gestart om het mogelijk te maken dat bezit van Vestia wordt overgedragen aan andere
lokaal werkzame corporaties in de zes zogeheten maatwerkgemeenten. Daartoe heb ik
op 1 februari 2019 Hamit Karakus als bestuurlijk regisseur voor dit traject aangesteld.
In de maatwerkgemeenten gaat het om substantiële aandelen van 20% of meer van de lokale
sociale woningvoorraad. Eerder heb ik u geïnformeerd3 over de intentieverklaringen over de overdrachten die ik heb ondertekend met alle
betrokken bestuurders van gemeenten, provincies, de aldaar werkzame woningcorporaties
en Aedes. In totaal gaat het daarbij om ongeveer 10.000 woningen. Inmiddels is door
Vestia in drie van deze maatwerkgemeenten (Barendrecht, Pijnacker-Nootdorp en Westland)
de overdracht al uitgevoerd. Ik kan u daarom mededelen dat de dossiers voor deze drie
maatwerkgemeenten nu volledig en met succes zijn afgerond.

In de overige drie maatwerkgemeenten (Bergeijk, Brielle en Zuidplas) volgt mogelijk
op een later moment ook een overdracht van de woningen door Vestia aan een lokale
corporatie. In Bergeijk is de overdracht zeer ver gevorderd; die vindt naar verwachting
dit jaar nog plaats. In Brielle en Zuidplas worden de voorgenomen overdrachten op
dit moment verder verkend. De huidige opdracht voor de bestuurlijk regisseur loopt
tot het einde van dit jaar. Ik zal uw Kamer in de begin volgend jaar informeren over
de stand van zaken in de overgebleven maatwerkgemeenten en waar nodig over het verdere
proces.

Afsluitend

Belangrijke mijlpalen zijn behaald in de structurele oplossing van Vestia en een periode
van ruim negen jaar sanering van Vestia is definitief afgesloten. Hiermee wordt een
risico in het borgingsstelsel weggenomen en verbetert het uitzicht op meer volkshuisvestelijke
inzet in de gemeenten waar Vestia nu werkzaam is. Samen met de andere betrokken partijen
blijf ik mij inzetten om de afgesproken implementatie, waaronder het opsplitsen van
Vestia, tot een goed einde te brengen.

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties,
K.H. Ollongren