Brief regering : Advocaat Ridhouan T. aangehouden

Nr. 332
BRIEF VAN DE MINISTER VOOR RECHTSBESCHERMING

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 8 oktober 2021

Zojuist heeft het Openbaar Ministerie (OM) bekend gemaakt dat in opdracht van het
Landelijk Parket van het OM vrijdag 8 oktober 2021 een advocaat is aangehouden op
verdenking van deelneming aan een criminele organisatie. Blijkens het persbericht
heeft de advocaat, in die hoedanigheid, langere tijd vrije toegang gehad tot zijn
neef Ridouan T., hoofdverdachte in het Marengo-proces. Hij is aangehouden tijdens
een bezoek aan T. in de Extra Beveiligde Inrichting in Vught.

Over de verdenking kan ik hangende het strafrechtelijk onderzoek uiteraard geen nadere
informatie geven. Tegelijkertijd realiseer ik mij dat het bij velen verbazing zal
wekken dat een familielid van een gedetineerde, die in het strengste detentieregime
dat wij in Nederland kennen is geplaatst, min of meer ongestoord toegang tot een gedetineerde
heeft. Op grond van de penitentiaire beginselenwet heeft een advocaat recht op toegang
tot zijn cliënt in een penitentiaire inrichting. Het aantal advocaten waarvoor dit
geldt is niet gelimiteerd. DJI kan de toegang niet weigeren op grond van familiebanden
van de advocaat met een gedetineerde. Advocaten behoren tot de zogenaamde geprivilegieerde
personen hetgeen onder andere betekent dat de advocaat zich tijdens het bezoek in
beginsel vrijelijk met de gedetineerde kan onderhouden. Eventuele toezichthoudende
maatregelen van DJI mogen er niet toe leiden dat vertrouwelijke mededelingen in het
onderhoud tussen de gedetineerde en diens advocaat bij derden bekend kunnen worden.

Als DJI het vermoeden heeft dat een advocaat misbruik maakt van zijn privileges dan
maakt DJI hiervan melding bij de deken van de Nederlandse Orde van Advocaten. De deken
onderzoekt een dergelijke melding. Ten aanzien van de vandaag aangehouden advocaat
is door DJI eind 2020 een dergelijke melding gedaan. Hangende het onderzoek door de
deken is door DJI aan deze advocaat de toegang tot de penitentiaire inrichting geweigerd.
In maart 2021 heeft de deken aan DJI bericht dat uit zijn onderzoek niet van misbruik
is gebleken. Daarmee verviel voor DJI de grond om de toegang te weigeren. Door DJI
is, zoals gebruikelijk bij mogelijke strafbare feiten in detentie of het vermoeden
daarvan via het Gedetineerden Recherche Informatie Punt (GRIP), actief informatie
gedeeld met politie en OM. OM, Politie en DJI hebben nauw contact onderhouden en samengewerkt
in deze kwestie.

Het kabinet investeert fors in de aanpak van ondermijnende criminaliteit. Op 4 oktober
2021 heeft de Minister van Justitie en Veiligheid u mede namens mij geïnformeerd over
de aanwending van een extra investering van 434 miljoen euro structureel1. Deze wordt onder andere ingezet om DJI beter toe te rusten op de vraagstukken die
de aanpak van ondermijnende criminaliteit met zich mee brengt.

De aanhouding laat zien dat de partners in de strafrecht- en executieketen in de strijd
tegen de zware georganiseerde criminaliteit alert zijn op signalen van voortgezet
crimineel handelen in detentie en daar tegen optreden, ook als daar advocaten bij
zijn betrokken. Tegelijkertijd maken wij ons ernstige zorgen over het verschijnsel
dat de zware georganiseerde criminaliteit misbruik maakt van de waarborgen die onze
rechtstaat biedt. Mede daarom bezien wij of (de toepassing van) wet- en regelgeving
aanpassing behoeft om (voortzetting van) zware georganiseerde criminaliteit nog beter
tegen te kunnen gaan. Zo is onder andere deze casus voor mij aanleiding om te onderzoeken
of de bevoegdheden van de instanties om, preventief dan wel repressief, op te treden
tegen (voortgezet) crimineel handelen door of via geprivilegieerde personen, nog voldoen
in het licht van de praktijken waarvan de zware georganiseerde criminele organisaties
zich bedienen.

Daarbij geldt dat inbreuk op het grondbeginsel van vertrouwelijke communicatie tussen
advocaat en cliënt terecht zware waarborgen kent. Nu zijn er al bevoegdheden, zoals
het tappen van gesprekken bij concrete aanwijzingen van strafbaar handelen van de
advocaat. Dat zijn zware maatregelen, waarbij dan ook zware waarborgen gelden. Samen
met de Minister van Justitie en Veiligheid spreek ik hierover met het OM en de Nederlandse
Orde van Advocaten.

Voor de behandeling van de begroting van het Ministerie van Justitie en Veiligheid
zal ik u hier nader over informeren.

De Minister voor Rechtsbescherming,
S. Dekker