Brief regering : Verkeersnotificaties

Nr. 76 BRIEF VAN DE MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 14 juli 2021

Het Ministerie van Buitenlandse Zaken hecht grote waarde aan de naleving van de Nederlandse
verkeersregels door alle weggebruikers in Nederland. Daarom is op 1 mei 2019 een nieuw
systeem in werking getreden om medewerkers van ambassades, consulaten en internationale
organisaties, aan wie vanwege hun immuniteit geen verkeersboete kan worden opgelegd,
aan te spreken op verkeersovertredingen.

Onder verwijzing naar mijn brief van 10 juni 2020 (Kamerstuk 35 300 V, nr. 68) informeer ik uw Kamer zoals toegezegd hierbij over de voortgang van de gekozen aanpak.
Daarbij doe ik verslag van de positieve bijdrage die het systeem de afgelopen twee
jaar heeft geleverd aan de verkeersveiligheid in Nederland. Het aantal verkeersovertredingen
is significant gedaald en betalingen voor overtredingen zijn aanzienlijk toegenomen.

Het systeem verkeersnotificaties

Op 26 september 2014 is door het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden vastgesteld dat personen
die in Nederland immuniteit genieten niet dezelfde administratieve sanctie mag worden
opgelegd als personen zonder immuniteit. Daarop heeft het Ministerie van Buitenlandse
Zaken een nieuw systeem ontwikkeld waarmee deze personen alsnog worden aangesproken
wanneer zij een verkeersovertreding begaan. Zij ontvangen een door het ministerie
ondertekende notificatiebrief, vergezeld van een verzoek tot vrijwillige betaling
van een bedrag dat overeenkomt met het bedrag van de administratieve sanctie die een
persoon zonder immuniteit opgelegd zou worden.

Dit is de onderste trede van de escalatieladder waarop het beleid inzake verkeersovertredingen
van diplomaten berust. Op basis van overzichten die het Centraal Justitieel Incassobureau
(CJIB) ieder kwartaal verstrekt aan het ministerie wordt het gedrag van personen met
immuniteit nauwgezet gevolgd. Bij een hoog aantal overtredingen door een ambassade,
consulaat of internationale organisatie of stelselmatige dan wel zware overtredingen
door een specifieke medewerker worden aanvullende maatregelen genomen. Deze betreffen
onder meer het aanspreken van de desbetreffende diplomatieke missie dan wel internationale
organisatie waaraan de betrokken persoon verbonden is door de (leidinggevende van
de) persoon die immuniteit geniet bij het Ministerie van Buitenlandse Zaken te ontbieden.
Dit wordt internationaal gezien als een zwaar middel. In dit gesprek wordt gewezen
op de plicht om de Nederlandse wet- en regelgeving te respecteren. Waar nodig volgt
aankondiging van verdere maatregelen, zoals het intrekken van tankpassen.1 Ook kan opheffing van de immuniteit worden verzocht, waarna tot vervolging kan worden
overgegaan. In het uiterste geval volgt een laatste waarschuwing alvorens over te
gaan tot het verzoek om terugtrekking van de diplomaat in kwestie.

Aanpassing van het systeem verkeersnotificaties

In het afgelopen jaar is het proces geoptimaliseerd, waardoor het rijgedrag per ambassade,
consulaat en internationale organisatie beter in kaart is gebracht. Hierdoor kon gedetailleerde
opvolging worden gegeven, onder meer door aan de werkgever een lijst met overtredingen
per kenteken te verstrekken. Het consequent aanspreken van de werkgever op verkeersovertredingen
door werknemers met immuniteit, waar nodig onder aankondiging van verdere maatregelen,
heeft geleid tot minder overtredingen en een hoger percentage betalingen na een notificatiebrief.

Stijging vrijwillige betaling notificatiebrieven en daling van het aantal verkeersovertredingen

In het eerste jaar van het systeem (2019) was per kwartaal een stijging waarneembaar
in het percentage betalingen, oplopend tot 49% in het laatste gerapporteerde kwartaal
(januari t/m maart 2020).

Het percentage betaalde notificatiebrieven was in de afgelopen periode als volgt:

Mei t/m juli 2020

51%

Augustus t/m oktober 2020

50%

November 2020 t/m januari 2021

51%

Februari t/m april 2021

50%

Daarmee lijkt het percentage vrijwillige betalingen gestabiliseerd te zijn op ruim
50% van alle notificatiebrieven sinds de inwerkingtreding van het systeem. Het feit
dat het betalingspercentage niet verder is gestegen kan verklaard worden door het
afnemen van de eerste afschrikkende werking van het notificatiesysteem. Daarnaast
blijft de betaling van notificatiebrieven vrijwillig en kan deze, gezien de uitspraak
van het Gerechtshof, niet worden afgedwongen. Desalniettemin zet ik de komende periode
in op verdere verbetering van het betaalgedrag.

In de periode van 1 mei 2020 tot en met 30 april 2021 is in totaal € 306.939 aan vrijwillige
betalingen ontvangen. Dit bedrag is lager dan de ontvangen betalingen in de periode
1 mei 2019 tot en met 31 maart 2020 (€ 432.181). Dit is te verklaren door het teruglopende
totale aantal overtredingen, hetgeen een indicatie is van het succes van het systeem.

Het doel van de notificatiebrieven en het aanspreken van ambassades, consulaten en
internationale organisaties is immers de afname van het aantal verkeersovertredingen
en daarmee de verbetering van de verkeersveiligheid. Ik ben daarom verheugd u mede
te delen dat het totale aantal verkeersovertredingen van voertuighouders met een bijzonder
kenteken in het afgelopen jaar sterk is afgenomen.

Het aantal verkeersovertredingen door voertuigen met een bijzonder kenteken was in
de afgelopen periode als volgt:

Mei t/m juli 2020

2.119

Augustus t/m oktober 2020

2.266

November 2020 t/m januari 2021

1.689

Februari t/m april 2021

1.907

Het totale aantal geconstateerde verkeersovertredingen in Nederland door voertuighouders
met een regulier kenteken is in 2020 tevens gedaald met 7% t.o.v. 2019. Dit heeft
naar verwachting mede te maken met de verminderde verkeersdrukte als gevolg van de
coronacrisis. De daling van het aantal verkeersovertredingen door personen met immuniteit
is echter sterker gedaald. Het aantal verkeersovertredingen door bijzondere kentekens
(7.981 overtredingen) is in de periode mei 2020 t/m april 2021 met 40,9% afgenomen
ten opzichte van het aantal verkeersovertredingen in de periode mei 2019 t/m april
2020 (13.508 overtredingen). Een vergelijking over een periode van twee jaar laat
zien dat sinds de invoering van het systeem verkeersnotificaties het totale aantal
verkeersovertredingen door personen met immuniteit aanzienlijk is gedaald. Waar in
de periode mei 2018 t/m april 2019 in totaal 28.030 overtredingen werden gemaakt,
waren dat er in de periode mei 2020 t/m april 2021 nog maar 7.981, oftewel een afname
van 71,5%.

Verder toont een vergelijking tussen het gemiddelde aantal overtredingen per bijzonder
kenteken en het gemiddelde aantal overtredingen per regulier kenteken aan dat het
verschil tussen reguliere en diplomatieke kentekens steeds kleiner wordt. In de periode
januari t/m april 20202 lag het gemiddeld aantal verkeersovertredingen per bijzonder kenteken3 op 0,48 en het gemiddeld aantal verkeersovertredingen per regulier kenteken4 op 0,27. Van januari t/m april 2021 was er sprake van gemiddeld 0,3 overtredingen
per voertuig met een bijzonder kenteken en 0,25 overtredingen per regulier kenteken.
Ook hier kunnen de cijfers afwijken als gevolg van de coronamaatregelen, maar dat
geldt in gelijke mate voor voertuigen met een regulier kenteken en een bijzonder kenteken.

Daling zware verkeersovertredingen5

Zoals aangekondigd in mijn brief van 10 juni 2020 is een van de prioriteiten het terugdringen
van het aantal zware verkeersovertredingen. Ook op dit vlak is een significant dalende
trend waarneembaar. Waar in de periode mei 2019 t/m april 2020 in totaal 37 zware
overtredingen werden gemaakt door voertuigen met een bijzonder kenteken, was dat in
de periode mei 2020 t/m april 2021 14.

Door een aanpassing in het systeem worden notificatiebrieven voor zware overtredingen
eerst naar het Ministerie van Buitenlandse Zaken verstuurd, waardoor de werkgever
van de desbetreffende medewerker direct op het rijgedrag kan worden aangesproken.
Het systematisch aanspreken van de werkgever bij zware overtredingen heeft geleid
tot een daling in het aantal zware overtredingen. In de komende periode werkt het
Ministerie aan de mogelijkheid om bij zware overtredingen direct om opheffing van
de immuniteit te vragen, zodat strafrechtelijke vervolging door het Openbaar Ministerie
mogelijk wordt.

Samenwerking met diplomatieke missies en internationale organisaties

Het systeem is door het overgrote deel van de diplomatieke missies en internationale
organisaties goed ontvangen. Zij werken mee in het aanspreken van hun medewerkers
op het respecteren van de Nederlandse wet- en regelgeving, wat er mede toe heeft geleid
dat deze aanpak zijn vruchten afwerpt. Daarnaast informeert het Ministerie de missies
regelmatig over (wijzigingen in) de Nederlandse verkeersregels. Het systeem laat zien
dat bewustwording via notificaties en gesprekken met de werkgever, in combinatie met
de mogelijkheid van aanvullende maatregelen, effectief is.

Prioriteiten voor komend jaar

Het uitgangspunt blijft dat personen met een geprivilegieerde status de Nederlandse
wet- en regelgeving moeten respecteren en verantwoordelijkheid moeten nemen voor hun
gedrag. Daarom investeert het ministerie ook de komende jaren in het verder terugdringen
van verkeersovertredingen van geprivilegieerden.

Daarbij geef ik prioriteit aan de volgende zaken:

1. Het verder terugbrengen van het totale aantal overtredingen en verdere verbetering
van het betaalgedrag.

2. Het verder terugbrengen van het aantal zware overtredingen door, in overleg met het
Openbaar Ministerie, eerder om opheffing van de immuniteit te vragen, zodat een normale
strafrechtelijke vervolging kan plaatsvinden.

3. Consulteren van internationale organisaties om medewerkers die slechts beperkte immuniteit
genieten niet langer uit te zonderen van verkeersboetes.

Volgend jaar zal ik uw Kamer wederom informeren over de voortgang.

De Minister van Buitenlandse Zaken, S.A.M. Kaag