Brief regering : Verzamelbrief Wadden

Nr. 217
BRIEF VAN DE MINISTERS VAN INFRASTRUCTUUR EN WATERSTAAT EN LANDBOUW, NATUUR EN VOEDSELKWALITEIT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 7 juni 2021

Per brief van 11 december 20201 hebben we de Agenda voor het Waddengebied 2050 (Agenda) aangeboden aan uw Kamer.
Met onderhavige brief willen wij u informeren over de voortgang van de Agenda, het
Uitvoeringsprogramma Waddengebied 2021–2026 (Uitvoeringsprogramma), de door uw Kamer
ingediende moties met betrekking tot de Agenda (waaronder de impactanalyse) en een
aantal overige zaken.

Agenda voor het Waddengebied 2050

Tijdens de Toogdag Wadden op 3 februari 2021 hebben ruim 50 partijen de instemmingsverklaring
behorende bij de Agenda ondertekend. De Agenda is een levend document waarmee kan
worden ingespeeld op actuele ontwikkelingen en nieuwe inzichten. Met de ondertekening
geven de partijen aan de doelen en ambities van de Agenda te onderschrijven en mee
te willen werken aan een verdere uitwerking en doorwerking in de eigen visies en plannen.
De partijen dragen vanuit eigen kracht en mogelijkheden bij aan de uitvoering van
de Agenda en de doorwerking daarvan binnen het eigen beleid. Hiermee wordt uiting
gegeven aan het «zelfbindend karakter» van de Agenda.

Drie partijen hebben de instemmingsverklaring niet ondertekend. De gemeente Noardeast-Fryslân
heeft aangegeven een pas op de plaats te maken en te bezien of ze later alsnog overgaat
tot ondertekening. De Waddenvereniging en de landbouwsector hebben de Agenda ook niet
ondertekend maar zijn, zoals aangegeven in reactie op Kamervragen2, betrokken bij het Uitvoeringsprogramma en de impactanalyse.

Uitvoeringsprogramma Waddengebied 2021–2026

Met het Uitvoeringsprogramma wordt beoogd een overzicht te geven van de diverse (lopende
en te starten) projecten en programma’s in het Waddengebied en deze in samenhang te
zien. Het gaat hierbij om projecten en programma’s die bijdragen aan het behalen van
de in de Agenda geformuleerde hoofddoelstelling voor de Waddenzee en de doelstelling
voor het Waddengebied. Beide doelen zijn op Rijksniveau verankerd in de Nationale
Omgevingsvisie (NOVI)3. Het Uitvoeringsprogramma wordt opgesteld met alle betrokken partijen. De partijen
houden zelf hun formele verantwoordelijkheid, inclusief (financiële) besluitvorming
over de uit te voeren onderdelen van het Uitvoeringsprogramma. Het Uitvoeringsprogramma
zal geen eigen budget krijgen, anders dan een beperkt ondersteunend budget.

De ontwikkelingen rondom het Uitvoeringsprogramma worden komende zomer in het Bestuurlijk
Overleg Waddengebied (BO Waddengebied) – na bespreking in het Omgevingsberaad Waddengebied
(Omgevingsberaad) – besproken. Over de uitkomst hiervan wordt uw Kamer per brief geïnformeerd.
In aanloop naar vaststelling van het Uitvoeringsprogramma zal ook tijd worden ingeruimd
om het programma te bespreken met onder andere de gemeenten en de economische sectoren.

Kennisontwikkeling Waddengebied

De Ministeries van LNV, IenW en EZK, de provincies Noord-Holland, Fryslân en Groningen
(via het Waddenfonds) en de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek
(NWO) starten een vijfjarig onderzoeksprogramma. De Waddenacademie en de Beheerautoriteit
Waddenzee (Beheerautoriteit) zijn nauw betrokken bij het programma. De NWO financiert
sinds 2018 onderzoek in het kader van de Nationale Wetenschapsagenda. De focus van
het vijfjarige programma ligt op de effecten van klimaatverandering op de ecologie
en morfologie van het Waddengebied. Hiermee wordt een belangrijke bijdrage geleverd
aan kennisontwikkeling in lijn met de Agenda en de «Trilaterale Onderzoeksagenda voor
het Waddengebied en het Werelderfgoed». Daarnaast wordt binnen dit programma ook kennis
ontwikkeld over cumulatie van effecten van alle menselijke activiteiten op de waddennatuur
en worden verkend hoe bij medegebruik een goede afweging gemaakt kan worden in relatie
tot andere activiteiten zoals in de Agenda is afgesproken. Hiermee is een bedrag van
vier miljoen euro gemoeid.

Stand van zaken moties met betrekking tot de Agenda

Motie Dijkstra en Geurts

In het BO Waddengebied van komende zomer zal – na bespreking in het Omgevingsberaad
– ook worden gesproken over de aanpak van de impactanalyse. Dit naar aanleiding van
de motie van de leden Remco Dijkstra en Geurts4. Het doel van de impactanalyse is om de effecten op economie en ecologie in balans
inzichtelijk te maken en met elkaar te kunnen afwegen. Toepassing van de impactanalyse
kan daarnaast ook bijdragen aan het inzichtelijk maken op welke aspecten eventueel
aanvullend onderzoek nodig is en welke dilemma’s besproken dienen te worden. De aanpak
wordt opgesteld in overleg met de bij het Uitvoeringsprogramma betrokken partijen.
Partijen werken hierbij op een open en constructieve manier samen. In de brief naar
aanleiding van het BO Waddengebied zal nader worden ingaan op de impactanalyse.

Motie Dik-Faber en De Groot

Rust, ruimte en stilte zijn belangrijke landschappelijke kernwaarden van de Waddenzee
binnen het Waddenzeegebied. In reactie op de motie van de leden Dik-Faber en De Groot5 wordt momenteel met partijen geïnventariseerd of reeds criteria en/of afwegingskaders
bestaan voor deze kernwaarden. In aanvulling op de motie wordt ook «duisternis» (of
donkerte) meegenomen omdat dit ook wordt beschouwd als een belangrijke kernwaarde
van de Waddenzee. Voor wat betreft de kernwaarde ruimte wordt aangesloten bij de omschrijving
van deze kernwaarde in de Structuurvisie Waddenzee i.c. weidsheid/open horizon. De
uitwerking van genoemde kernwaarden in criteria en afwegingskaders maakt onderdeel
uit van het op te stellen Uitvoeringsprogramma.

Motie De Groot en Dik-Faber

Met de Basismonitoring Wadden6 wordt informatie ontsloten over het Waddengebied die voor het beleid en beheer van
belang zijn in relatie tot de hoofddoelstelling van de Waddenzee. In reactie op de
gewijzigde motie van de leden De Groot en Dik-Faber7 is het voorstel om de informatie uit de Basismonitoring Wadden ook te gebruiken voor
een meerjarige evaluatie met betrekking tot het bereiken van de hoofddoelstelling
voor de Waddenzee. Ook de trilaterale verplichtingen voor het Trilateral Monitoring and Assessment Programme worden hierbij betrokken. Een voorstel hiertoe zal in overleg met betrokken partijen
verder worden uitgewerkt als onderdeel van het op te stellen Uitvoeringsprogramma.

Hierbij zal ook worden gekeken naar de evaluatie in het kader van het Natura 2000
beheerplan van de Waddenzee en de sinds 2015 jaarlijkse publicatie «Wadden in beeld»
over actuele ontwikkelingen en trends in het Waddengebied8. Daarnaast is vorig jaar de eerste editie van de «Waddenbalans» verschenen9. Met de Waddenbalans wordt een totaalbeeld geschetst van de ontwikkeling per gemeente
van de Waddeneilanden en de Waddenkustgemeenten bezien door een economische, sociaal-culturele
en ecologische duurzaamheidsbril.

Doorwerking Nationaal Waterprogramma 2022–2027

In aanvulling op de NOVI zijn in het Ontwerp Nationaal Water Programma 2022–2027 (NWP)10 de hoofddoelstellingen voor de Waddenzee en voor het Waddengebied opgenomen. Het
Omgevingsberaad heeft over de doorwerking van de Agenda in het NWP vorig jaar advies
uitgebracht. Het advies is door het BO Waddengebied overgenomen. De in het advies
genoemde maatregelen vinden voor zover mogelijk doorwerking in het NWP of worden in
onderling overleg gezamenlijk opgepakt en verder uitgewerkt.

Aanlanding kabel windpark Ten Noorden van de Waddeneilanden

De Minister van EZK heeft uw Kamer per brief van 9 april 202111 geïnformeerd over de keuze voor het voorkeursalternatief tracé Eemshaven West ten
behoeve van de aanlanding van het windpark ten noorden van de Waddeneilanden. Hierover
is ook gesproken met het Omgevingsberaad. In de brief van 18 mei 202112 heeft de Minister van EZK aangegeven het komend half jaar samen met de regionale
partners in het Omgevingsberaad, de betrokken decentrale overheden en TenneT te onderzoeken
welke verbindingen er in de toekomst door het Waddengebied nodig zijn en te bezien
hoe het aangewezen voorkeursalternatief voor het windpark Ten noorden van de Waddeneilanden
past in dit brede beeld.

Governance Waddengebied – Beheerautoriteit Waddenzee

Met het aanbieden van het Jaarplan 2021 per brief van 10 maart 202113 hebben we uw Kamer geïnformeerd over de strategie van de Beheerautoriteit en de route
om te komen tot een Integraal Beheerplan (IBP) voor de Waddenzee. Het IBP krijgt vorm
via een website14. De doelstelling van de Beheerautoriteit is het bevorderen en versterken van het
natuur-, vis- en waterbeheer ten einde de natuurkwaliteit van de Waddenzee te verbeteren.

Ecologisch onderzoek in het kader van de ramp met de MSC Zoe

Per brief van 26 mei 202115 is uw Kamer geïnformeerd over uitvoering van de aanbevelingen uit het rapport «Veilig
containertransport ten noorden van de Waddeneilanden – Lessen na het containerverlies
van de MSC Zoe» van de Onderzoeksraad voor Veiligheid. In de brief wordt tevens ingegaan
op het Actieplan Schone Wadden van het voormalig Kamerlid Schonis (D66) en op de uitkomsten
van het onderzoek naar de ecologische effecten van de ramp met de MSC Zoe op het Waddengebied.

De Minister van Infrastructuur en Waterstaat,
C. van Nieuwenhuizen Wijbenga

De Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit,
C.J. Schouten