Brief regering : Reactie op de uitvoering van de motie van het lid Marijnissen over de zwarte lijst van de Belastingdienst (Kamerstuk 28362-41) en plan van aanpak Herstellen, Verbeteren en Borgen (HVB)

Nr. 826 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN FINANCIËN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 26 mei 2021

Met de motie van het lid Marijnissen1 heeft uw Kamer de regering verzocht om de mensen die in de Fraude Signalering Voorziening
(FSV) stonden de reden te vertellen waarom ze hierin stonden en hen te vertellen met
wie de gegevens uit FSV zijn gedeeld. Ik informeer u hierbij over de uitvoering van
deze motie. Daarnaast ga ik in op de informatievoorziening aan uw Kamer over het plan
van aanpak Herstellen, Verbeteren en Borgen (HVB).

Moties Marijnissen

Naar aanleiding van de eerdere motie van het lid Marijnissen2 is de Belastingdienst gestart met het zo spoedig mogelijk informeren van mensen over
het feit dat zij in FSV stonden. Wij hebben uw Kamer hier bij brieven van 25 maart3 en 22 april4 jl. over geïnformeerd. De brieven aan de mensen die in FSV stonden worden gefaseerd
verzonden tot aan de zomer. Er geldt een uitzondering voor mensen waarbij het informeren
gevolgen kan hebben voor de veiligheid van anderen en voor situaties waarin de (fiscaal)-juridische,
toezicht- of opsporingsbelangen zwaarder wegen dan het informeren over de registratie.
Met de verzendingen van deze week zijn er 144.000 brieven verstuurd.

In het debat van 29 april jl.5 heeft de Staatssecretaris van Financiën – Toeslagen en Douane bij het appreciëren
van de nieuwe motie van het lid Marijnissen6 aangegeven dat deze voor de Belastingdienst niet op korte termijn uitvoerbaar is.
Daarbij heeft ze aangegeven dat ik op het onderwerp zou terugkomen. Ik kan bevestigen
dat de motie niet voor de zomer uitvoerbaar is. Dat zal ik hieronder toelichten.

Op dit moment voert de Belastingdienst een analyse uit over of en hoe de reden van
registratie is opgenomen in FSV en in welke mate deze op individueel niveau is aan
te geven. Pas wanneer deze analyse is afgerond, wordt het mogelijk de mensen te informeren
over de reden waarom ze zijn opgenomen. Omdat de oorsprong en de context van een registratie
in FSV niet systematisch en uniform werden vastgelegd, wordt dit na de zomer. Het
is nu al wel duidelijk dat de reden voor opname in FSV voor een groot deel van de
geregistreerde mensen niet meer te achterhalen is. Zo is een significant deel (ca.
100.000) van de registraties afkomstig uit oudere applicaties. Bij het overzetten
van deze registraties naar FSV is de oorsprong niet herleidbaar vastgelegd. Ook voor
veel nieuwere registraties is er geen bruikbare bron, bijvoorbeeld als er «overig»
is ingevuld. Als dit het geval is, zullen we dit melden aan deze mensen. Tenslotte
zijn er situaties, zoals we ook hebben genoemd in de brief van 25 maart jl., waarin
het noemen van de reden van de registratie een risico voor derden oplevert, zoals
wanneer een burger een tip heeft gegeven, of wanneer een overheidsinstantie in het
kader van een onderzoek fiscale gegevens (niet gegevens uit FSV zelf) opvroeg bij
de Belastingdienst. De mensen aan wie de reden wel verteld kan worden, zullen na de
zomer een tweede brief krijgen met daarin de informatie die wij middels data-analyse
hebben kunnen achterhalen. De mensen hoeven hiervoor niets te doen. Wie dat wil, kan
in de tussentijd al een inzageverzoek doen dat de Belastingdienst zo snel mogelijk
zal behandelen. De medewerkers van het speciale telefoonnummer kunnen helpen bij het
doen van een dergelijk verzoek.

De motie verzoekt ook om mensen te vertellen met wie de gegevens uit FSV zijn gedeeld.
De Belastingdienst onderzoekt of en zo ja, in welke mate, gegevens uit FSV met een
aantal samenwerkingsverbanden zijn gedeeld. Het is nog onduidelijk in hoeverre dit
op individueel niveau mogelijk is, aangezien gegevens vaak zijn vernietigd op grond
van wettelijke verplichtingen, zoals ik in de brief en de beantwoording van het Schriftelijk
Overleg van 22 april7 heb aangegeven. Daarnaast onderzoekt PWC de effecten van het gebruik van FSV op burgers
en bedrijven. Wij streven er naar het onderzoek in september 2021 te laten afronden
en vervolgens de bevindingen met de Kamer te delen. De mensen die in FSV stonden,
zullen naar aanleiding van de resultaten van deze onderzoeken worden geïnformeerd
over het effect van de registratie en het delen van de gegevens. Indien het mogelijk
is, wordt deze informatie betrokken in de brief na de zomer. Ook deze brieven zullen
gespreid verzonden worden.

In het debat van 29 april heeft de Staatssecretaris van Financiën – Toeslagen en Douane
tevens toegezegd dat ik zal terugkomen op het aantal mensen dat wordt geïnformeerd
over hun registratie in FSV. Op 10 juli 20208 en op 27 januari9 2021 hebben we aangegeven dat het aantal burgers/natuurlijke personen in FSV ongeveer
240.000 bedraagt en het aantal rechtspersonen ongeveer 85.000.

Zoals aangegeven in de brief van 25 maart jl. informeren we naast burgers/natuurlijke
personen ook ondernemers in de zin van de Wet Inkomstenbelasting (IB). Deze laatste
groep valt onder de categorie rechtspersonen. In de beantwoording van het SO van 22 april
meldden we dat het om ongeveer 30.000 personen gaat. Het maximaal aantal te verzenden
brieven komt daarmee op 270.000. Vanwege de genoemde uitzonderingsgronden krijgen
niet al deze mensen een brief.

HVB

Op 13 oktober 202010 hebben de Staatssecretaris van Financiën – Toeslagen en Douane en ik u geïnformeerd
over het plan van aanpak HVB. Op 27 januari en 22 april jl. hebben wij u geïnformeerd
over de stand van zaken hiervan. Wij zijn voornemens om uw Kamer minimaal een keer
per kwartaal met een voortgangsrapportage te informeren over de uitvoering van het
plan van aanpak. Indien nieuwe informatie daartoe aanleiding geeft, zullen wij u vanzelfsprekend
tussendoor informeren. Uw Kamer wordt nog voor het geplande commissiedebat van 22 juni
geïnformeerd over de stand van zaken HVB. Na de zomer zal uw Kamer de eerste voortgangsrapportage
ontvangen.

Bij de brief van 22 april jl. hebben wij een overzicht met status van de acties uit
het plan van aanpak HVB meegestuurd. Bijgevoegd stuur ik u nogmaals dit overzicht11, waarbij bij de acties die zijn afgerond tevens is aangegeven met welke brief we
uw Kamer hierover hebben geïnformeerd.

De Staatssecretaris van Financiën, J.A. Vijlbrief