Brief regering : Geannoteerde agenda voor de informele Raad Algemene Zaken van 17 mei 2021

Nr. 2327 BRIEF VAN DE MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 3 mei 2021

Hierbij bied ik u de geannoteerde agenda aan voor de informele Raad Algemene Zaken
van 17 mei 2021.

De Minister van Buitenlandse Zaken, S.A. Blok

GEANNOTEERDE AGENDA VAN DE RAAD ALGEMENE ZAKEN VAN 17 MEI 2021

Op maandag 17 mei vindt een informele Raad Algemene Zaken (RAZ) plaats in Coimbra,
Portugal. De leden van de Raad zullen informeel van gedachten wisselen over de negen
ultraperifere gebieden van de EU en de lessen die hun ervaringen kunnen betekenen.
Ook voorziet het Portugese voorzitterschap de lancering van het EU Foresight Network
en zullen de leden spreken over open strategische autonomie en veerkracht van de EU.
De Minister van Buitenlandse Zaken is voornemens deel te nemen aan deze vergadering.
De Minister zal voorafgaande aan de informele Raad deelnemen aan een door het Portugese
voorzitterschap georganiseerde conferentie over rechtsstatelijkheid.

Ultraperifere gebieden van de Europese Unie

Op het programma tijdens de informele RAZ staan presentaties over de ultraperifere
gebieden als «laboratoria voor de toekomst», gevolgd door een discussie tussen de
Ministers. Uitgangspunt daarbij is te leren van deze gebieden op basis van de specifieke
uitdagingen waar zij voor staan en de kansen voor Europa die deze lessen kunnen betekenen.
De uitdagingen komen onder meer voort uit het afgelegen en insulaire karakter van
de gebieden, hun geringe oppervlakte en klimaatverandering. Daarbij is de economie
van deze gebieden meestal afhankelijk van slechts een paar producten (vaak agrarische
producten of natuurlijke hulpbronnen). Er zijn negen ultraperifere gebieden: Martinique,
Mayotte, Guadeloupe, Frans-Guyana, Réunion en Saint-Martin (Frankrijk); Madeira en
de Azoren (Portugal); en de Canarische Eilanden (Spanje). Ultraperifere gebieden zijn
niet hetzelfde als de landen en gebieden overzee (LGO’s). LGO’s maken (in tegenstelling
tot de ultraperifere gebieden) geen deel uit van de interne markt van de EU. Aruba,
Curaçao, Sint Maarten en Caribisch Nederland (Bonaire, Sint Eustatius en Saba) hebben
deze LGO-status.

Lancering van het EU Foresight Network op ministerieel niveau en gedachtewisseling
over open strategische autonomie en veerkracht

Het Strategisch Prognoserapport 2020 van de Commissie schetst de aanpak van de Commissie
om strategische prognoses in de EU-beleidsvorming te integreren en belicht de rol
van strategische prognoses bij het verhogen van de veerkracht van de EU en de lidstaten.1

In dat kader wordt tijdens de informele Raad Algemene Zaken van 17 mei het EU Foresight Network op ministerieel niveau gelanceerd. Hierin zullen de zogenoemde «Ministers for the Future» van gedachten wisselen over enerzijds de veerkracht en de open strategische autonomie
van de EU en anderzijds de nieuwe dashboards inzake veerkracht van de Commissie. Minister
Blok zal namens Nederland deelnemen aan dit nieuwe netwerk dat minimaal eenmaal per
jaar zal bijeenkomen.

Om bij te dragen aan de bredere discussie in de EU over een open strategische autonomie
hebben Nederland en Spanje een gezamenlijk non-paper uitgebracht voorafgaand aan de
informele Europese Raad van 25 maart, waar het paper door meerdere lidstaten werd
verwelkomd en gesteund.2 De discussie over open strategische autonomie zal tijdens deze informele RAZ worden
voortgezet. Voor het kabinet staat de open strategische autonomie van de EU voor het
vermogen van de EU om als mondiale speler, in samenwerking met internationale partners,
op basis van eigen inzichten en keuzes haar publieke belangen te borgen en weerbaar
te zijn in een onderling verbonden wereld.

De dashboards inzake veerkracht (resilience) van de Commissie zijn instrumenten om de weerbaarheid van lidstaten te monitoren
en bevatten indicatoren die betrekking hebben op de sociaaleconomische, geopolitieke,
groene en digitale dimensies. Ze zijn een hulpmiddel voor lidstaten bij het beoordelen
van hun capaciteiten en kwetsbaarheden in de lopende groene, digitale en rechtvaardige
transities en om het beleidsvormingsproces te informeren. De dashboards zijn gebaseerd
op bestaande indicatoren en monitoringinstrumenten, zoals het Europees Semester, maar
ze bieden een meerwaarde omdat ze gebaseerd zijn op strategische vooruitzichten en
de focus ligt op meerdere dimensies van veerkracht. Ze zijn niet bedoeld om de prestaties
van lidstaten op enigerlei wijze te rangschikken.

Deze toekomstgerichte dashboards zullen doorlopend door de Commissie worden aangepast
en verfijnd. Lidstaten kunnen hieraan bijdragen, maar er zal geen formele goedkeuring
door de Raad van deze dashboards plaatsvinden.

Rechtsstatelijkheidsconferentie

Op 17 en 18 mei vindt in Coimbra een conferentie plaats over rechtsstatelijkheid in
de Europese Unie. Nederland verwelkomt het feit dat het Voorzitterschap een dergelijke
conferentie organiseert over dit belangrijke onderwerp. De Europese Unie is immers
niet alleen een economisch samenwerkingsverband, maar ook een waardengemeenschap waarbinnen
respect voor de rechtsstaat één van de fundamenten is. Het definitieve programma is
nog niet bekend gemaakt, maar het voorlopige programma3 noemt onder meer de rol van het maatschappelijk middenveld bij het bevorderen van
de rechtsstaat, de impact van de rechtsstaat op het leven van de burgers binnen de
Unie, en rechtsstatelijkheid in de context van de COVID-19-pandemie. Ministers zijn
uitgenodigd om, voorafgaand aan de informele RAZ, de openings- en ochtendsessie op
maandag 17 mei bij te wonen. Op het moment van versturen van deze Geannoteerde Agenda
is nog niet duidelijk of er voor de aanwezige bewindspersonen in deze sessies een
specifieke rol is weggelegd.