Brief regering : Fiche: Wijziging Verordening controle import dierlijke producten uit derde landen

Nr. 3090
BRIEF VAN DE MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 16 april 2021

Overeenkomstig de bestaande afspraken ontvangt u hierbij 2 fiches die werden opgesteld
door de werkgroep Beoordeling Nieuwe Commissie voorstellen (BNC).

Fiche: Mededeling Humanitair optreden EU (Kamerstuk 22 112, nr. 3089)

Fiche: Wijziging Verordening controle import dierlijke producten uit derde landen

De Minister van Buitenlandse Zaken,
S.A. Blok

Fiche: Wijziging Verordening controle import dierlijke producten uit derde landen

1. Algemene gegevens

a) Titel voorstel

Voorstel tot wijziging van Verordening (EU) 2017/625 wat betreft officiële controles
op dieren en producten van dierlijke oorsprong die vanuit derde landen naar de Europese
Unie worden uitgevoerd om de naleving van het verbod op bepaalde toepassingen van
antimicrobiële stoffen te waarborgen

b) Datum ontvangst Commissiedocument

maart 2021

c) Nr. Commissiedocument

COM(2021)108

d) EUR-Lex

https://eur-lex.europa.eu/legal-content/NL/TXT/HTML/?uri=CELEX:52021PC0…

e) Nr. impact assessment Commissie en Opinie Raad voor Regelgevingstoetsing

Niet opgesteld

f) Behandelingstraject Raad

Landbouw- en Visserijraad

g) Eerstverantwoordelijk ministerie

Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit

h) Rechtsbasis

Artikel 43, lid 2, artikel 114 en artikel 168, lid 4, punt b) van het Verdrag betreffende
de werking van de Europese Unie (VWEU)

i) Besluitvormingsprocedure Raad

Gekwalificeerde meerderheid

j) Rol Europees Parlement

Medebeslissing

2. Essentie voorstel

a) Inhoud voorstel

De voorgestelde wijziging van de Commissie betekent een uitbreiding van de reikwijdte
van de Verordening officiële controles1 (EU) 2017/625 (hierna OCR) die er voor zorgt dat deze van toepassing wordt op de
nieuwe Diergeneesmiddelenverordening2 (EU) 2019/6 (New Veterinary Regulation; NVR). Hierdoor wordt het mogelijk specifieke
officiële controles uit te voeren op de naleving van artikel 118 uit deze Verordening,
op basis van de OCR. Dit artikel ziet toe op eisen die gesteld worden aan de import
van dieren en producten van dierlijke oorsprong vanuit derde landen.

De diergeneesmiddelenverordening bevat regels met betrekking tot markttoelating, vervaardiging,
bewaking, handel, distributie, het gebruik van diergeneesmiddelen en de controle op
de diergeneesmiddelenketen. In artikel 118 wordt bepaald dat uit derde landen geïmporteerde
dieren en hun producten niet behandeld mogen zijn met antimicrobiële stoffen gebruikt
als groeibevorderaars en/of onder EU regels gereserveerd zijn voor humaan gebruik.
Deze Verordening bevat echter geen bepalingen over invoervoorschriften of officiële
controles op de invoer van dieren en dierlijke producten. Het is daarom niet mogelijk
om alleen op basis van de diergeneesmiddelenverordening het artikel 118 uit te voeren
en te handhaven.

De invoervoorschriften en -voorwaarden voor dieren en dierlijke producten zijn wel
in de OCR opgenomen. Om ervoor te zorgen dat controles van de lidstaten op de naleving
van artikel 118 van de diergeneesmiddelenverordening toch kunnen plaatsvinden, is
een aanpassing nodig van de OCR waarbij de reikwijdte van de OCR wordt verruimd. Verder
machtigt dit artikel de Commissie om gedelegeerde handelingen vast te stellen met
gedetailleerde regels voor de toepassing van de bedoelde verbodsbepalingen. Het officiële
controlesysteem van de Europese Unie (EU) voor dieren en producten van dierlijke oorsprong
kan worden gebruikt om de naleving van de verbodsbepalingen van artikel 118 van de
diergeneesmiddelenverordening te waarborgen, correct uit te voeren en te handhaven.

b) Impact assessment Commissie

Omdat het een technische aanpassing is van de OCR is geen impact assessment uitgevoerd
door de Commissie.

3. Nederlandse positie ten aanzien van het voorstel

a) Essentie Nederlands beleid op dit terrein

Artikel 118 uit de diergeneesmiddelenverordening is een aanvulling op de al geldende
importeisen uit de OCR. Aan dieren en hun producten die door de EU geïmporteerd worden
stelt artikel 118 eisen aan het antibioticagebruik. Op nationaal niveau heeft het
kabinet veel inspanningen verricht om het gebruik van antimicrobiële diergeneesmiddelen
in de veehouderij sterk te verminderen. Hiermee is Nederland een van de koplopers
in de EU en wordt gezien als een gidsland betreffende het antibioticabeleid3 in de veehouderij. Het kabinet heeft gepleit voor extra Europese regels op dit gebied
en zet zich in om de problematiek internationaal te blijven agenderen, omdat antibioticaresistentie
een grensoverschrijdend probleem is. De doelstelling van het nationale en Europese
beleid is het opvoeren van de strijd tegen antibioticaresistente en een verstandiger
en verantwoordelijker gebruik van antimicrobiële stoffen te bevorderen ter bescherming
van de volksgezondheid en diergezondheid.

b) Beoordeling + inzet ten aanzien van dit voorstel

Het kabinet staat positief tegenover het voorstel van de Commissie om artikel 118
ten uitvoer te brengen via een aanpassing van de OCR. De koppeling van deze twee verordeningen,
de OCR en de diergeneesmiddelenverordening, is noodzakelijk om artikel 118 van de
diergeneesmiddelenverordening ten uitvoer te kunnen brengen. Hierdoor kunnen importcontroles
worden opgelegd aan de EU grens op levende dieren en hun producten op het gebied van
antibioticagebruik. De achterliggende gedachte van artikel 118 is de verspreiding
van antibioticaresistentie via import te verminderen of te voorkomen. Deze koppeling
van de twee verordeningen sluit aan bij de bovengenoemde inspanningen die het kabinet
heeft gepleegd op het bestrijden van antibioticaresistentie in Nederland.

«The silent pandemic» of Antimicrobial resistence, is door de Wereld Gezondheidsorganisatie (hierna WHO) als één van de belangrijkste
gezondheidsbedreigingen voor de wereld betiteld. Door antimicrobiële resistentie kunnen
sommige infecties slecht en in sommige gevallen helemaal niet meer worden behandeld.
Behandelingen en operaties die nu gewoon zijn, zullen in de toekomst een extra groot
gezondheidsrisico met zich mee brengen.

Antibioticum-resistente organismen kunnen zich binnen de Europese Unie en in derde
landen op verschillende manieren verspreiden naar mensen en dieren. Dit kan onder
andere via direct of indirect contact tussen mens en dier en de consumptie van producten
van dierlijke oorsprong vanuit de Europese Unie of uit derde landen. Dit rechtvaardigt
internationale maatregelen om de verspreiding van resistente organismen te bestrijden.

Om die redenen zal er ook op niet-discriminerende en evenredige wijze voor worden
gezorgd dat marktdeelnemers in derde landen bepaalde basisvoorwaarden naleven met
betrekking het gebruik van antimicrobiële stoffen voor dieren en producten van dierlijke
oorsprong die naar de Europese Unie worden uitgevoerd. Dergelijke maatregelen moeten
voldoen aan de verplichtingen van de Europese Unie en de Sanitaire en fytosanitaire
maatregelen (SPS) van de WTO. Dit zal bijdragen aan de internationale strijd tegen
antimicrobiële resistentie, met name in overeenstemming met het wereldwijde actieplan
van de WHO, de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties (hierna FAO)
en de Wereld organisatie voor diergezondheid (hierna OIE)-strategie inzake antimicrobiële
resistentie en het verstandig gebruik van antimicrobiële stoffen. Bovendien sluit
dit volledig aan bij de ambitieuze Boer-tot-Bord-strategie van de Commissie om in
2030 de totale verkoop van antimicrobiële stoffen voor dieren in de Europese Unie
met 50% te verminderen.

c) Eerste inschatting van krachtenveld

De verwachting is dat de lidstaten geen grote bezwaren tegen dit voorstel zullen hebben.
De OCR en de diergeneesmiddelenverordening zijn beide al vastgestelde verordeningen
van de Raad en het Europees Parlement. Het voorstel maakt een technische aanpassing
van de OCR mogelijk, om artikel 118 van de diergeneesmiddelenverordening te kunnen
uitvoeren. De Lidstaten vinden het wel van belang dat de verwijzing naar het wereldwijde
actieplan van de WHO en de OIE-strategie inzake antimicrobiële resistentie en het
verstandig gebruik van antimicrobiële stoffen werd opgenomen in het voorstel.

Het Europees Parlement had al eerder ingestemd met het opnemen van artikel 118 in
de diergeneesmiddelenverordening.

4. Beoordeling bevoegdheid, subsidiariteit en proportionaliteit

a) Bevoegdheid

Het oordeel van het kabinet ten aanzien van de bevoegdheid is positief. De voorgestelde
rechtsgrondslag is artikel 43, lid 2, artikel 114 en artikel 186, lid 4, punt b),
VWEU. Op grond van artikel 114 VWEU, stellen het Europees Parlement en de Raad maatregelen
vast die de instelling en de werking van de interne markt betreffen. Artikel 168,
vierde lid, onderdeel b VWEU biedt een grondslag voor maatregelen op veterinair gebied
die rechtstreeks gericht zijn op de bescherming van de volksgezondheid. Op grond van
artikel 43, lid 2 stellen het Europees Parlement en de Raad de gemeenschappelijke
ordening van de landbouwmarkten in en de overige bepalingen die nodig zijn om de doelstellingen
van het gemeenschappelijk landbouw- en visserijbeleid na te streven. Het kabinet kan
zich vinden in de voorgestelde rechtsgrondslag. Dit is tevens de rechtsgrondslag van
de met het voorstel te wijzigen verordening.

b) Subsidiariteit

Het oordeel van het kabinet ten aanzien van de subsidiariteit is positief. Het voorstel
heeft tot doel om het mogelijk te maken officiële controles uit te voeren op de bepaling
uit de Diergeneesmiddelenverordening dat uit derde landen geïmporteerde dieren en
hun producten niet behandeld mogen zijn met antimicrobiële stoffen. Aangezien antimicrobiële
resistentie een grensoverschrijdend probleem is en resistente kiemen zich niet aan
de landsgrenzen houden, kan deze problematiek het beste op EU-niveau worden aangepakt.
Bovendien kan een wijziging van bestaande EU-regelgeving slechts op EU-niveau plaatsvinden.
Optreden op EU-niveau is daarom gerechtvaardigd.

c) Proportionaliteit

Het oordeel van het kabinet ten aanzien van de proportionaliteit is positief. Het
voorstel is geschikt om de doelstelling te bereiken, omdat de wijzigingen ertoe leiden
dat er officiële controles kunnen worden uitgevoerd op de bepaling uit de Diergeneesmiddelenverordening
dat uit derde landen geïmporteerde dieren en hun producten niet behandeld mogen zijn
met antimicrobiële stoffen. Bovendien gaat het voorstel niet verder dan noodzakelijk:
het maakt officiële controles mogelijk op de aanwezigheid van antimicrobiële stoffen
en gaat niet verder dan dat.

5. Financiële implicaties, gevolgen voor regeldruk en administratieve lasten

a) Consequenties EU-begroting

Het voorstel heeft in beginsel geen gevolgen voor de begroting van de Europese Unie.
Indien deze consequenties er wel zijn, is Nederland van mening dat eventuele middelen
gevonden dienen te worden binnen de in de Raad afgesproken financiële kaders van de
EU-begroting 2021–2027 en dat deze moeten passen bij een prudente ontwikkeling van
de jaarbegroting.

b) Financiële consequenties (incl. personele) voor rijksoverheid en/ of decentrale
overheden

Het uitvoeren van extra officiële importcontroles zal mogelijk leiden tot lastenverzwaring
voor de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (hierna NVWA). De mate hiervan is
afhankelijk van de invulling van de onderliggende gedelegeerde handeling van de Commissie.
Echter, in het kader van de OCR, voert de NVWA importcontroles uit op dieren en op
dierlijke producten afkomstig uit derde landen. Deze nieuwe controles kunnen daar
waarschijnlijk mee gecombineerd worden. De personele gevolgen zullen mee moeten worden
gewogen in de beschikbare capaciteit van de NVWA. Het is nog niet duidelijk of er
door deze extra werkzaamheden ingepast kunnen worden zonder een verdringing op andere
(verplichte) activiteiten.

De importcontroles worden via retributies in rekening gebracht bij het bedrijfsleven,
daarmee is er naar verwachting geen structurele financiële consequenties voor de rijksoverheid.
Indien blijkt dat retribueren door het bedrijfsleven politiek bestuurlijk niet acceptabel
is, zullen deze kosten alsnog gedekt moeten worden door de rijksoverheid. Eventuele
budgettaire gevolgen worden dan ingepast op de begroting van het beleidsverantwoordelijk
departement, conform de regels van de budgetdiscipline.

c) Financiële consequenties (incl. personele) voor bedrijfsleven en burger

De importcontroles worden mogelijk via retributies in rekening gebracht bij het bedrijfsleven.

d) Gevolgen voor regeldruk/administratieve lasten voor rijksoverheid, decentrale overheden,
bedrijfsleven en burger

Voor de rijksoverheid levert deze technische aanpassing extra regeldruk op. Als uitvoerder
van de OCR zal de NVWA extra officiële controles moeten uitvoeren. Alhoewel deze controles
waarschijnlijk gecombineerd kunnen worden, bestaat de mogelijkheid dat er extra monsternames
en documentcontroles moeten plaatsvinden. Dit zal meer tijd in beslag nemen en kan
een negatieve invloed hebben op het logistieke proces. Het kan daarnaast ook extra
lasten opleveren voor het bedrijfsleven in binnen- en buitenland dat dieren of dierlijke
producten uit derde landen in de EU importeren, vanwege de korte termijn (28 januari
2022) waarop de wijziging in zal gaan. In hoeverre dit het geval zal zijn, is afhankelijk
van de gedelegeerde handelingen waar de Commissie de wetgeving verder zal uitwerken

e) Gevolgen voor concurrentiekracht

We voorzien geen gevolgen voor de concurrentiekracht binnen de EU.

6. Implicaties juridisch

a) Consequenties voor nationale en decentrale regelgeving en/of sanctionering beleid
(inclusief toepassing van de lex silencio positivo)

Er zijn geen consequenties.

b) Gedelegeerde en/of uitvoeringshandelingen, incl. NL-beoordeling daarvan

N.v.t.

c) Voorgestelde implementatietermijn (bij richtlijnen), dan wel voorgestelde datum
inwerkingtreding (bij verordeningen en besluiten) met commentaar t.a.v. haalbaarheid

Met ingang van 28 januari 2022 zal de nieuwe diergeneesmiddelenverordening (EU) 2019/6
van toepassing worden inclusief artikel 118. De ingangsdatum van deze wijziging van
de OCR is dezelfde datum. Er worden met deze datum geen problemen voor de rijksoverheid
verwacht.

d) Wenselijkheid evaluatie-/horizonbepaling

In het voorstel is geen algemene bepaling ter evaluatie van de Verordening opgenomen.
Dat is in dit voorstel niet nodig, omdat het een technische aanpassing van de OCR
is.

e) Constitutionele toets

N.v.t.

7. Implicaties voor uitvoering en/of handhaving

De gebruikelijke importcontroles zullen uitgebreid worden met deze importcontroles
op het gebruik van bepaalde antibiotica bij dieren of bij hun producten. De verwachting
is dat de impact op de uitvoering en/of handhaving daarom klein zijn. Het is echter
nog niet duidelijk wat deze extra importcontroles inhouden. Dit zal afhangen van de
invulling van de gedelegeerde handeling van de Commissie, deze is nog niet bekend.

8. Implicaties voor ontwikkelingslanden

Ontwikkelingslanden die dieren of producten van dierlijke oorsprong naar de EU willen
exporteren moeten zich houden aan de bepalingen van de diergeneesmiddelenverordening
en de OCR. Dat zal een aanpassing van het gebruik van antimicrobiële middelen bij
de te exporteren dieren tot gevolg hebben. Dat is onderdeel van het gebruikelijke
afspraken met betrekking tot gezondheidsverklaringen rond de import van dieren of
hun producten. Dit kan het moeilijker maken voor deze landen om dieren of producten
van dierlijke afkomst naar de EU te exporteren.