Brief regering : EU-begroting 2021: tweede aanvullende begroting

Nr. 157
BRIEF VAN DE MINISTER VAN FINANCIËN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 13 april 2021

Op 24 maart jl. presenteerde de Europese Commissie (de Commissie) een voorstel voor
een tweede aanvullende Europese begroting voor 2021 (Draft Amending Budget 2; DAB2). In het voorstel voor DAB2 stelt de Commissie voor om extra middelen aan
de Europese begroting voor 2021 toe te voegen ter bestrijding van de COVID-19-crisis.
Tevens wordt het Europees Solidariteitsfonds ingezet en worden enkele aanpassingen
gedaan die volgen uit de definitieve goedkeuring van de MFK-verordening.1 Met deze brief informeer ik uw Kamer over de inhoud van het voorstel voor DAB2, de
appreciatie en inzet van het kabinet, de gevolgen voor de Rijksbegroting en het vervolgproces.
Hiermee vervangt deze brief, zoals gebruikelijk, het BNC-fiche over dit voorstel.

Beschrijving voorstel

COVID-19-bestrijding

In DAB2 stelt de Commissie voor om de Europese begroting voor 20212 te verhogen met in totaal 260,7 miljoen euro in vastleggingen – dit zijn wettelijke
(of contractuele) verplichtingen – en met 252,6 miljoen euro in betalingen – dit zijn
de kasuitgaven volgend uit vastleggingen. Het merendeel wordt ingezet voor additionele
financiering in het kader van de bestrijding van de COVID-19-crisis, waarvan in totaal
216,2 miljoen euro in vastleggingen en 208,1 miljoen euro in betalingen via het Instrument
voor Noodhulp (ESI) en het Europees Centrum voor Ziektepreventie en -bestrijding (ECDC).
Zie voor de uitsplitsing van middelen ook tabel 2 in de Annex.

Het ESI is in april 2020 opnieuw geactiveerd3 als reactie op de COVID-19-crisis en het dient met name ter ondersteuning van de
gezondheidssector in de EU-lidstaten en ter financiering van de zogeheten Advance Purchase Agreements die de Commissie sluit met producenten van vaccins namens alle lidstaten. In DAB2
stelt de Commissie voor om extra middelen aan ESI toe te kennen voor het opzetten
van het Digitaal Groen Certificaat4, het tijdig detecteren van het virus en het transporteren van monsters zoals uiteengezet
in de Commissiemededeling over de HERA Incubator.5 Daarnaast stelt de Commissie voor om 100 miljoen euro aan additionele middelen voor
ESI in 2021 in een reserve te plaatsen om gedurende het jaar snel te kunnen reageren
op onvoorziene omstandigheden, gelet op de onvoorspelbaarheid van de COVID-19-crisis.

De Commissie stelt voor om het ECDC een sleutelrol te geven bij het vermogen van lidstaten
om nieuwe virusvarianten op te sporen en te monitoren. ECDC heeft reeds een noodraamovereenkomst
opgezet waardoor met name lidstaten die over weinig onderzoekscapaciteit beschikken,
monsters voor onderzoek kunnen opsturen naar particuliere laboratoria waarmee het
ECDC contracten heeft. De additionele middelen uit DAB2 voor ECDC worden ingezet om
de capaciteit van de noodraamovereenkomst uit te breiden, het transport van monsters
mogelijk te maken en extra personeel aan te nemen.

De Commissie stelt voor om de extra uitgaven voor ESI en ECDC te financieren door
inzet van het Flexibiliteitsinstrument, een speciaal begrotingsinstrument buiten het
MFK-plafond voor onvoorziene omstandigheden die niet op een andere manier gefinancierd
kunnen worden.

Europees Solidariteitsfonds

Verder stelt de Commissie voor om middels DAB2 het resterende bedrag van het Europees
Solidariteitsfonds (EUSF) van 2020, à 48 miljoen euro, over te hevelen naar de Europese
begroting 20216. Deze middelen worden ingezet voor een aanvraag van een aantal EU-lidstaten in het
kader van de COVID-19-crisis.7 Oostenrijk, België, Kroatië, Tsjechië, Estland, Frankrijk, Duitsland, Griekenland,
Hongarije, Ierland, Italië, Letland, Litouwen, Luxemburg, Portugal en Roemenië en
Spanje hebben in 2020 een steunaanvraag ingediend naar aanleiding van de gevolgen
van de COVID-19-crisis. De overige benodigde middelen voor deze steunaanvraag worden
gefinancierd uit de Reserve voor Solidariteit en Noodhulp.8

Overige aanpassingen

DAB2 bevat tevens een aantal aanpassingen en updates die volgen uit de definitieve
goedkeuring van de MFK-verordening en aantal van de bijbehorende sectorale verordeningen.
Hieronder worden alleen de aanpassingen met grote budgettaire en/of personele gevolgen
uitgelicht.

Het Agentschap van de Europese Unie voor het Ruimtevaartprogramma (EUSPA) heeft bij
de aanname van de verordening voor het Ruimtevaartprogramma in december 2020 extra
taken gekregen, zoals het waarborgen van de veiligheid van infrastructuur en systemen
zoals Copernicus. Hiertoe stelt de Commissie extra personeel voor in 2021, wat wordt
gedekt binnen het budget voor het Ruimtevaartprogramma. Voor het Europees Bureau voor
Visserijcontrole (EFCA) stelt de Commissie naast extra personeel ook 2 miljoen euro
extra voor om de toename in controlerende activiteiten op zee als gevolg van Brexit
uit te kunnen voeren.

Op 12 februari jl. nam de Commissie het besluit voor de oprichting van de nieuwe generatie
van uitvoerende agentschappen van de Unie aan.9 Onder het vorige MFK (2014–2020) maakte de Commissie al gebruik van uitvoerende agentschappen
voor de uitvoering van bepaalde MFK-programma’s omdat dit kostenefficiënter is dan
wanneer de Commissie dit zelf doet. De bedragen die in het akkoord over de Europese
begroting 2021 voor de uitvoerende agentschappen van de Unie voor het huidige MFK
(2021–2027) zijn opgenomen, zijn gebaseerd op de conclusies van de Europese Raad van
juli 2020. In DAB2 worden de bedragen aangepast n.a.v. de definitieve MFK-verordening.
De benodigde 3,5 miljoen euro wordt gefinancierd middels herschikking binnen de betreffende
MFK-programma’s. De kosten voor de benodigde extra personeel worden gecompenseerd
binnen de begroting van de Europese Commissie.

Tot slot heeft het Europees Economisch en Sociaal Comité (EESC) door voorfinanciering
van renovatiekosten in 2020, 5,5 miljoen euro minder nodig in 2021. Dit wordt in DAB2
verwerkt in de Europese begroting.

Nederlandse appreciatie

Het kabinet is voornemens om in te stemmen met DAB2. Het kabinet steunt de additionele
middelen voor ESI en ECDC om lidstaten te ondersteunen bij de bestrijding van de COVID-19-crisis
en onderstreept het belang van een Europese aanpak op dit terrein. De voorgestelde
besteding van de aanvullende middelen (Digitaal Groen Certificaat uitwerken10, vroegtijdige detectie van nieuwe varianten en transport van monsters) is nodig om
deze Europese aanpak vorm te kunnen geven. Ook kan het kabinet zich vinden in de financiering
van deze uitgaven middels de inzet van Flexibiliteitsinstrument aangezien het gaat
om onvoorziene omstandigheden. Het kabinet steunt tevens de inzet van het Solidariteitsfonds
als instrument voor het verlenen van steun aan lidstaten in geval van een grote gezondheidscrisis
zoals de COVID-19-crisis. De overige budgettaire aanpassingen uit DAB2 kan Nederland
tevens steunen, gelet op de technische aard hiervan.

Gevolgen Nederlandse afdrachten

DAB2 verhoogt de betalingen uit de Europese begroting in 2021 met 252,6 miljoen euro.
Zoals toegelicht in de begroting van Buitenlandse Zaken, artikel 3.1, is de raming
van de Nederlandse afdrachten aan de Europese begroting gebaseerd op de omvang van
het jaarlijkse betalingenplafond uit het MFK plus de maximale inzet van speciale instrumenten
die boven dit plafond worden gefinancierd. De betalingen die volgen uit DAB2 passen
binnen deze raming, die daarom niet hoeft te worden aangepast.

Proces en krachtenveld

De Commissie heeft vanwege de koppeling met de COVID-19-crisis een versnelde procedure
voor de aanname van DAB2 voorgesteld, waardoor de gebruikelijke besluitvormingsprocedure
van 8 weken wordt ingekort. DAB2 wordt naar verwachting op 21 april aanstaande geagendeerd
voor het Coreper11, waarna de Raad formeel moet instemmen met gekwalificeerde meerderheid. De verwachting
is dat alle lidstaten kunnen instemmen met DAB2, gelet op de benodigde middelen voor
bestrijding van de COVID-19-crisis en de aard van de overige voorgestelde wijzigingen.
Vervolgens moet het Europees parlement met een meerderheid met deze aanvullende begroting
instemmen. Naar verwachting gebeurt dit tijdens de plenaire vergadering in mei 2021.

De Minister van Financiën,
W.B. Hoekstra

Annex

Tabel 1: Overzicht van aanvullende Europese begrotingen in 2021 (miljoen euro, lopende
prijzen)

Omschrijving

Vastlegging

Betaling

Inkomsten

DAB1 – Brexit Adjustment Reserve1

4.245

4.245

–

DAB2 – COVID-19 bestrijding

261

253

X Noot

1

Besluitvorming over DAB1 vindt plaats zodra de onderhandelingen over het voorstel
voor een verordening tot oprichting van een Brexit Adjustment Reserve zijn afgerond.

Tabel 2: mutaties DAB2 (afgerond op miljoenen euro)

Omschrijving

Vastlegging

Betaling

Instrument voor Noodhulp (ESI)

156

148

Europees Centrum voor Ziektepreventie en -bestrijding (ECDC)

60

60

Europees Solidariteitsfonds (EUSF)

48

48

Europees Bureau voor Visserijcontrole (EFCA)

2

2

Europees Economisch en Sociaal Comité (EESC)

– 6

– 6

Totaal

260

252