Brief regering : Reactie op verzoek commissie over terugbetaling kosten kinderopvang

Nr. 427
BRIEF VAN DE MINISTER VAN SOCIALE ZAKEN EN WERKGELEGENHEID

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 12 maart 2021

Op 11 februari verzocht uw Commissie Financiën om te reageren op een brief die zij
heeft ontvangen van N.Z. d.d. 2 februari 2021 over terugbetaling kosten kinderopvang.
N.Z. en vele anderen hebben de facturen voor de kinderopvang doorbetaald terwijl deze
gesloten was. Ik begrijp dat dit voor ouders geen prettige situatie is, ook omdat
zij hiervoor nog geen tegemoetkoming hebben ontvangen, en heb hier dan ook grote waardering
voor.

Het afgelopen jaar heeft eens te meer duidelijk gemaakt dat de kinderopvang een belangrijke
voorziening is voor onze samenleving. Vanwege Covid-19 was de kinderopvang (met uitzondering
van noodopvang) helaas een periode gesloten in het voorjaar van 2020 en opnieuw van
16 december 2020 tot 8 februari 2021. De BSO is nog steeds gesloten. In deze bijzondere
situatie heeft het kabinet ouders gevraagd de rekening van de kinderopvang te blijven
betalen. Het door laten lopen van de reguliere betaling heeft verschillende voordelen.
Ouders behouden op deze manier de plek voor hun kinderen op de kinderopvang voor wanneer
de kinderopvang weer regulier opengaat. De kinderopvangtoeslag blijft gewoon doorlopen
en er hoeft niet te worden ingegrepen in het lopende toeslagsysteem. Een belangrijk
voordeel is bovendien dat de kinderopvang op deze manier gefinancierd blijft en zo
in staat is goede noodopvang te verzorgen. De sector blijft op deze manier ook zo
veel mogelijk stabiel waardoor de terugkeer naar de reguliere situatie straks gemakkelijker
zal zijn. Voor zowel de eerste sluitingsperiode van voorjaar 2020, als voor de recente
tweede sluitingsperiode, zullen ouders van de overheid een tegemoetkoming ontvangen
voor de eigen bijdrage die zij hebben doorbetaald.

Voor de eerste sluitingsperiode hebben ouders met recht op kinderopvangtoeslag de
tegemoetkoming reeds ontvangen. Ook in de tegemoetkoming van ouders die normaliter
via de gemeente een overheidsbijdrage ontvangen voor gebruik van kinderopvang is voorzien,
middels een ophoging van de decentralisatie-uitkering aan gemeenten. N.Z. behoort
tot de doelgroep (ca. 4.800 huishoudens) die kinderopvang volledig zelf betaalt zonder
overheidsbijdrage. Deze doelgroep heeft nog geen tegemoetkoming ontvangen voor het
doorbetalen van de eigen bijdrage tijdens de eerste sluitingsperiode. Ik betreur het
dat (duidelijkheid over) de tegemoetkoming voor deze groep zo lang duurt.

Op 2 september 2020 is bekend gemaakt dat ook deze groep een vergoeding zal ontvangen
voor het doorbetalen van de eigen bijdrage tijdens de periode van gedwongen sluiting.1 Voor deze groep die de kinderopvang volledig zelf betaalt zonder overheidsbijdrage
wordt een Tijdelijke tegemoetkomingsregeling kinderopvang zonder overheidsvergoeding
(TTKZO) voorbereid. Dit is gecommuniceerd via de website van de rijksoverheid en in
nieuwsbrieven van het ministerie2 en van sectorpartijen. Helaas is het niet mogelijk om de volledige doelgroep gericht
te benaderen, omdat van deze personen geen gegevens bekend zijn bij de overheid. Het
is voor N.Z. erg vervelend dat zij de juiste informatie niet heeft gekregen en dat
haar inspanningen niet eerder geleid hebben tot meer duidelijkheid. We proberen de
doelgroep steeds zo goed mogelijk te bereiken via de beschikbare communicatiekanalen.
Hierbij werken we nauw samen met sectororganisaties, in het bijzonder BOinK die een
belangrijk deel van de doelgroep in beeld heeft.

De tegemoetkoming voor de groep die de kinderopvang volledig zelf betaalt zonder overheidsbijdrage
gebeurt op aanvraag door de personen die de rekening van de kinderopvang hebben betaald.
Dit is nodig omdat de overheid niet over gegevens van het kinderopvanggebruik van
deze doelgroep beschikt. Het proces neemt daarom meer tijd in beslag dan de uitbetaling
aan ouders met kinderopvangtoeslag. Door de onverhoopte tweede sluiting van de kinderopvang
per 16 december vorig jaar, heeft het in gang zetten van dit aanvraagproces vertraging
opgelopen.

Op 10 februari jongstleden heb ik uw Kamer een brief gestuurd met meer informatie
over de tegemoetkomingsregelingen voor de drie genoemde doelgroepen en de planning
die ik daarbij voor ogen heb.3 Het voornemen voor de tegemoetkoming aan ouders zonder overheidsbijdrage is dat het
aanvraagloket voor de TTKZO per 1 mei 2021 zal openen bij de Sociale Verzekeringsbank
(SVB). Dit is echter nog afhankelijk van hoe snel de buitenschoolse opvang weer opent.
De tegemoetkoming zal zowel zien op het doorbetalen van de facturen in het voorjaar
van 2020 als tijdens de recente tweede sluitingsperiode. Wanneer het aanvraagloket
opent kan men de tegemoetkoming aanvragen, onder andere door de betaalde kinderopvangfacturen
aan te leveren. De SVB beoogt uiterlijk acht weken na ontvangst van de aanvraag te
beslissen over de tegemoetkoming, waarna deze wordt uitbetaald.

Het voordeel van het samenvoegen van tegemoetkomingen voor beide sluitingsperiodes
tot één aanvraagmoment is dat de administratieve lasten voor aanvragers worden beperkt
en de uitvoeringscapaciteit efficiënter kan worden ingezet. Het nadeel is dat de doelgroep
die in het voorjaar van 2020 de facturen heeft doorbetaald en nog geen tegemoetkoming
heeft ontvangen (naar schatting 4.800 huishoudens), nog langer moet wachten. De tegemoetkoming
aan personen zonder kinderopvangtoeslag voor de tweede periode kan pas plaatsvinden
nadat de tegemoetkomingsregeling voor ouders met kinderopvangtoeslag (TTKO) voor de
tweede periode is uitgevoerd, omdat het recht op TTKZO als voorwaarde kent dat er
geen TTKO is ontvangen. Dat zorgt voor vertraging. Overwogen is de tegemoetkoming
die betrekking heeft op het voorjaar 2020 te laten uitvoeren voordat de tegemoetkoming
aan ouders met kinderopvangtoeslag voor de tweede sluitingsperiode wordt uitgevoerd.
Er is echter gekozen om eerst de circa 570.000 ouders met kinderopvangtoeslag een
tegemoetkoming te geven over de tweede sluitingsperiode. Met het bieden van een tegemoetkoming
aan deze grote groep ouders met kinderopvangtoeslag is de continuïteit van de kinderopvangsector
en de mogelijkheid voor de kinderopvangorganisaties om noodopvang te bieden het meest
gewaarborgd.

Ik besef dat dit vervelend is voor N.Z. en voor de andere mensen die daardoor nog
langer moeten wachten op hun tegemoetkoming en vraag hun begrip hiervoor. Met de Kamerbrief
van 10 februari is geprobeerd duidelijkheid te bieden over wat deze ouders wanneer
kunnen verwachten, daarin helaas beperkt door de onzekerheden die de pandemie met
zich meebrengt. Zodra meer bekend is over de uitbetaling van de tegemoetkoming zal
de doelgroep hierover uiteraard zo snel mogelijk worden geïnformeerd via de daarvoor
gebruikelijke kanalen, zoals de websites van de rijksoverheid en de SVB en nieuwsbrieven
aan de kinderopvangorganisaties. Ook werken we hierbij nauw samen met sectororganisaties
in de kinderopvang die een gewaardeerde rol nemen in dit vraagstuk. De Coronacrisis
vraagt veel van iedereen. Graag wil ik deze gelegenheid gebruiken om N.Z., en alle
anderen in een vergelijkbare situatie, te bedanken voor het doorbetalen van facturen
tijdens de periodes van gedwongen sluiting en voor de bijdrage die zij daarmee hebben
geleverd om de kinderopvang draaiende te houden.

De Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid,
W. Koolmees