Brief regering : Periodieke rapportage rechtshandhaving: hoofdlijnen Justitieel Vierpartijen Overleg (JVO)

Nr. 33
BRIEF VAN DE MINISTER VAN JUSTITIE EN VEILIGHEID

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 18 februari 2021

Op 14 januari 2021 vond het Justitieel Vierpartijen Overleg (JVO) plaats, het halfjaarlijks
overleg tussen de vier Ministers van Justitie van de landen in het Koninkrijk. De
Staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties nam ook deel aan het
overleg. Hierbij informeer ik uw Kamer mede namens de Staatssecretaris van Binnenlandse
Zaken en Koninkrijksrelaties over de gezamenlijke inzet op de rechtshandhaving en
over de hoofdlijnen van het JVO.1

Deze brief is gedeeld met onze collega-ministers van Aruba, Curaçao en Sint Maarten.

Hoofdlijnen JVO januari 2021

Vanwege de COVID-19 situatie vond het JVO ditmaal via videoconferentie plaats.

Onder meer de volgende onderwerpen zijn besproken:

Informatie-uitwisseling en gegevensbescherming

Het Koninkrijk kent momenteel verschillende beschermingsregimes voor persoonsgegevens.
Ook het niveau van de onderscheidenlijke beschermingsregimes verschilt. Dit levert
in de praktijk belemmeringen op bij het delen van gegevens tussen de landen in het
Koninkrijk, met name in de (operationele) samenwerking tussen opsporingsdiensten.

Tijdens het JVO hebben de vier ministers daarom opdracht gegeven voor het opstellen
van een rijkswet die tot doel heeft om te komen tot een geharmoniseerd niveau van
bescherming van persoonsgegevens, en politiële-, justitiële- en strafvorderlijke gegevens
binnen het Caribisch deel van het Koninkrijk. De instemming met deze opdracht is tevens
onderdeel van de landspakketten van Aruba, Curaçao en Sint Maarten. Met deze rijkswet
zal niet alleen een uitkomst geboden worden voor functionele gegevensdeling ten behoeve
van de politiesamenwerking en de opsporing, maar ontstaat ook een brede grondslag
voor gegevensdeling in de publieke en private sector alsook voor gegevensdeling met
derde landen.

Aangezien met het wetgevingstraject van de betreffende rijkswet enige jaren gemoeid
zal zijn, is tijdens het JVO ook afgesproken dat er een interim- oplossing zal worden
gezocht om een bredere grondslag voor deling van politiegegevens alvast mogelijk te
maken.

Ook werd tijdens het JVO het belang van informatiecoördinatie benadrukt, waarbij de
focus moet worden gelegd op de doorontwikkeling van zowel lokale als interinsulaire
informatie-uitwisseling en op de professionalisering van informatie gestuurd werken.
Nederland heeft tijdens het JVO aangegeven dat JenV samen met de Nationale Politie
gaat verkennen hoe nog meer kan worden bijgedragen aan het interinsulaire aspect van
informatiecoördinatie.

Bevordering beroepsgroepen

Ook de kwaliteit van de openbare ministeries en de rechterlijke macht stonden tijdens
het JVO op de agenda. Zo sprak het JVO steun uit voor het traject professionalisering
OM Cariben, waaronder het project om jaarlijks lokale officieren van justitie (afkomstig
van de eilanden) op te leiden. Daarnaast zijn afspraken gemaakt over de opleidingen
rechtsgeleerdheid op Aruba en Curaçao, zodat afgestudeerden van de universiteiten
van Aruba en Curaçao gelijke toegang hebben tot de selectie en opleidingen voor de
beroepen van advocaat, rechter en officier van justitie in Nederland. Deze afspraken
bevorderen de uitwisseling van deze professionals binnen het Koninkrijk en dragen
bij aan de kwaliteit en diversiteit van de togaberoepen. Tevens wordt hiermee opvolging
gegeven aan de aanbeveling uit de beleidsdoorlichting van artikel 1 van hoofdstuk
IV Koninkrijksrelaties om meer te focussen op het lokale eigenaarschap van de Caribische
landen.2

Wetgeving

Op initiatief van Aruba is tijdens het JVO gesproken over het proces om te komen tot
nieuwe Wetboeken van Strafvordering. Er wordt in de Caribische landen en voor Caribisch
Nederland gewerkt aan gelijkluidende en moderne Wetboeken van Strafvordering, waarbij
onder andere de rechten van slachtoffers en digitale opsporingsbevoegdheden zullen
worden uitgebreid. De ministers spraken tijdens het JVO opnieuw steun uit voor het
belang van gelijkvormig strafprocesrecht, en besloten om te streven naar concordante
invoeringswetgeving en naar een gezamenlijk moment van inwerkingtreding van de wetboeken.
Dit alles met het oog op gelijke spelregels in het strafproces voor de openbare ministeries,
rechterlijke macht en burgers in het Caribische deel van het Koninkrijk.

Sanctietoepassing

Op het gebied van sanctietoepassing zijn tijdens het JVO verschillende onderdelen
belicht. De Taskforce Detentie, een interlandelijke werkgroep, heeft toegelicht hoe
zij samenwerkingsverbanden wil opzetten en kennis en expertise zal uitwisselen met
betrekking tot opleidingen, bejegeningscultuur, (specialistische) regimes en re-integratie.

Ook heeft het JVO kennisgenomen van de onlangs gestarte samenwerking op het gebied
van herstelrecht (restorative justice), een onderwerp dat in het hele Koninkrijk nog volop in ontwikkeling is. Met deze
samenwerking worden contacten, kennis en expertise uitgewisseld om toe te werken naar
mediation en herstelbemiddeling voor slachtoffers en verdachten. Voor Caribisch Nederland biedt
deze samenwerking de mogelijkheid om het herstelrecht te borgen in werkprocessen in
de justitieketen en zorgt het dat professionals in de regio elkaar weten te vinden.

Goedkeuring begrotingen en jaarstukken

Het JVO is ook het platform waar jaarplannen, jaarverslagen, begrotingen en de financiële
verantwoording van de gezamenlijke diensten worden besproken en goedgekeurd. Zo lagen
er stukken voor van het RST (Recherche Samenwerkingsteam), de Raad voor de Rechtshandhaving,
het Gemeenschappelijk Hof van Justitie en het Parket Procureur-Generaal van Curaçao,
Sint Maarten en Bonaire, Sint Eustatius en Saba.

Tijdens dit JVO kon een aantal van de andere landen wederom maar deels goedkeuring
geven aan de begrotingen van 2020 en 2021 van de gemeenschappelijke instellingen.
Nederland heeft tijdens het overleg het belang van (tijdige) goedkeuring van deze
begrotingen herhaaldelijk en met klem benadrukt en zal hierover in nader overleg met
de betreffende landen treden.

Versterken rechtsstaat

Tijdens het JVO is ook gesproken over de maatregelen ter versterking van de rechtsstaat
die onderdeel zijn van de landspakketten die met Aruba, Curaçao en Sint Maarten zijn
overeengekomen. Met de uitvoering van deze maatregelen zijn de landen voortvarend
van start gegaan. Afgesproken is dat de vervolgacties uit deze maatregelen tijdens
aankomende JVO’s ter bespreking kunnen worden geagendeerd, voor zover het gaat om
Koninkrijksbrede afspraken en de voortgang van de Koninkrijksbrede werkgroepen. De
voortgang van de landspakketten, inclusief de rechtsstaatmaatregelen, blijft een integraal
onderdeel van besluitvorming over liquiditeitssteun en is daarmee een aangelegenheid
van de Rijksministerraad.

Zoals eerder aan uw Kamer is gemeld, draagt Nederland met de landspakketten onder
andere structureel bij aan de uitbreiding van de duurzame ondermijningsaanpak, aan
het versterken van de Arubaanse en Curaçaose milities en aan het Sociaal Vormings
Traject voor jongeren. De totale jaarlijkse investering van Nederland in de rechtsstaat
vanuit de landspakketten betreft een bedrag dat oploopt tot 45 miljoen euro vanaf
2025.3 Aanvullend stelde het kabinet eenmalig een bedrag van 30 miljoen euro beschikbaar
ten behoeve van de bouw van een nieuwe gevangenis en de structurele verbetering van
het gevangeniswezen in Sint Maarten.

Daarnaast is een groot deel van de investeringen uit de landspakketten gericht op
de versterking van het grenstoezicht. Dit onderwerp heeft mede de aandacht gekregen
door het initiatief baseline grensveiligheid dat de afgelopen jaren verschillende verbetervoorstellen voor de versterking van de
grensveiligheid aan het JVO heeft voorgelegd. Ter uitvoering van de maatregelen in
de landspakketten zijn de landen in het Koninkrijk op 4 februari jl. een nieuw protocol
ter versterking van het grenstoezicht overeengekomen; het nieuwe protocol is ter kennisneming
voor uw Kamer aan deze brief toegevoegd4. Nederland is hierbij bereid om structureel personele inzet van de Koninklijke Marechaussee,
Douane Nederland en de Kustwacht en de daarbij behorende financiële middelen beschikbaar
te stellen. Deze structurele financiële middelen lopen op tot 30,5 mln. euro. Daarnaast
zullen ook nog incidentele financiële middelen beschikbaar worden gesteld ten behoeve
van de lokale diensten in de Caribische landen van het Koninkrijk.

Tot slot

Een goede en constructieve samenwerking tussen de landen in het Koninkrijk is in deze
tijden van ongekend belang. De zeer brede samenwerking die binnen JVO-verband plaatsvindt
en de nieuwe mogelijkheden die de uitvoering van de landspakketten meebrengt, verankeren
deze samenwerking op justitieterrein. Daarnaast is samenwerking tussen de justitieketens
van de Caribische delen van het Koninkrijk voor Caribisch Nederland extra relevant
vanwege de verbondenheid met de landen en de kleinschaligheid van de BES-eilanden.
Voor Nederland is duidelijk dat alle vier de landen elkaar nodig hebben om de eigen
justitietaak goed tot uitvoering te brengen.

De Minister van Justitie en Veiligheid,
F.B.J. Grapperhaus