Brief regering : Kabinetsreactie AIV advies betreffende het Europees asielbeleid

30 573 Migratiebeleid

Nr. 2699 BRIEF VAN DE MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 15 februari 2021

Hierbij bied ik, mede namens de Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid, de kabinetsreactie
aan op advies nr. 117 «Het Europese asielbeleid: twee grote akkoorden om de impasse
te doorbreken» van de Adviesraad Internationale Vraagstukken (AIV). Het kabinet wil
allereerst zijn waardering uiten voor de grondige analyse en aanbevelingen die de
AIV heeft gepresenteerd. Het kabinet is de AIV erkentelijk dat hij met een brede,
integrale blik naar dit complexe vraagstuk heeft gekeken, wat politiek strategische
aanbevelingen heeft opgeleverd. De EU-lidstaten slagen er sinds voorjaar 2016 niet
in om een akkoord te bereiken over wetgevingsvoorstellen om het gemeenschappelijk
Europees asielstelsel te herzien. De aanbevelingen beogen een perspectief te bieden
om gemeenschappelijk uit deze impasse te komen.

Het centrale punt in het advies is dat door fundamentele onenigheid tussen de lidstaten
over de richting van een hervorming het nu al jaren niet lukt een uitweg te vinden
uit de politieke impasse. Terwijl het huidige stelsel grote tekortkomingen kent en
het Europa onvoldoende equipeert voor een eventuele volgende migratiecrisis. De weg
voorwaarts bestaat volgens de AIV uit twee politieke akkoorden: een intern akkoord
gebaseerd op een nieuw evenwicht in de solidariteit en verantwoordelijkheden tussen
de lidstaten en een extern akkoord dat het interne beleid flankeert middels effectieve
afspraken met derde landen over terug- en overname, gebaseerd op gedeelde belangen.
De AIV markeert hierbij dat een intern akkoord van alle partijen een fundamentele
politieke en praktische inspanning vergt.

Over de inzet van het kabinet op het Europese asiel en migratievraagstuk en in het
bijzonder de voorstellen van de Europese Commissie van 23 september jl, is uw Kamer
geïnformeerd via het BNC-traject.1 Het kabinet staat voor een menswaardig en effectief migratiebeleid op basis van een
integrale aanpak. Hervormingen zijn nodig om irreguliere migratie tegen te gaan, opvang
en bescherming van vluchtelingen in de regio te versterken, grondoorzaken te adresseren
(m.n. armoedebestrijding en tegengaan van ongelijkheid), te komen tot een solidair
en solide asielsysteem binnen de EU en in Nederland, het voorkomen van illegaliteit
en het bevorderen van terugkeer, het bevorderen van legale migratieroutes voor arbeidsmigranten
die een waardevolle bijdrage leveren aan de Nederlandse (kennis)economie en samenleving
en het stimuleren van integratie en participatie2.

Het kabinetsbeleid onderschrijft het uitgangspunt van de AIV dat een eventuele oplossing
gelijktijdige inspanning op zowel de interne als de externe dimensie vergt. Versterkte
en crisisbestendige procedures in Europese lidstaten zullen helpen beter om te kunnen
gaan met irreguliere migratiedruk. Het zal deze echter niet doen afnemen. Daarvoor
zijn inspanningen nodig samen met onze internationale partners. Bovendien zullen lidstaten
van eerste aankomst onvoldoende vertrouwen hebben in de werking van het interne asielsysteem
wanneer onvoldoende uitzicht op terugkeer bestaat. Het kabinet ziet de interne en
externe dimensie van het asielbeleid dan ook als onlosmakelijk met elkaar verbonden.
Het kabinet is net als de AIV van mening dat het vertrouwen tussen lidstaten voor
een intern akkoord een impuls kan krijgen van samenwerking en het realiseren van concrete
afspraken op de externe dimensie. In Europese overleggen benadrukt het kabinet daarom
ook de noodzaak van resultaatgericht, voortvarend handelen om te komen tot de brede
partnerschappen die de Commissie beoogt. Voorts deelt het kabinet het pleidooi van
de AIV om mogelijkheden voor bilaterale samenwerking met andere lidstaten op specifieke
deelonderwerpen aan te grijpen, voor zover dit de samenwerking in EU-verband verstrekt
of althans niet ondermijnt. Naast de activiteiten in het kader van het door de Adviesraad
genoemde bilaterale samenwerkingsverband met Griekenland, spant het kabinet zich momenteel
in Benelux-verband en in samenwerking met Duitsland in om de werking van het Dublin-systeem
te verbeteren.

Met betrekking tot de verdere thema’s die de AIV in het advies behandelt, verwijst
het kabinet naar de integrale migratieagenda, het beleidspaper «the renewed agenda on migration» en de verschillende BNC-fiches waarin het kabinet zijn reactie op de voorstellen
heeft verwoord. De Nederlandse inzet zoals verwoord in deze stukken komt voor een
belangrijk deel overeen met het AIV-advies. Op enkele andere punten loopt dit uiteen.
Het kabinet zal met het oog op zijn demissionaire status en de hierover gemaakte afspraken
met uw kamer geen beleidswijzigingen op het gebied van migratie voorstellen en het
aan het volgend kabinet laten om te bezien in welke mate de aanbevelingen van de AIV
tot beleidsaanpassingen nopen.

De Minister van Buitenlandse Zaken, S.A. Blok