Brief regering : Voortgang van het verbeteren van het slachtsysteem

Nr. 1169
BRIEF VAN DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN VOEDSELKWALITEIT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 28 januari 2021

Hierbij informeer ik uw Kamer over de voortgang van het verbeteren van het slachtsysteem.
Met deze brief geef ik een vervolg aan de brief die ik u op 27 oktober 2020 heb gestuurd
(Kamerstuk 28 286, nr. 1131).

Rol functionaris voor het dierenwelzijn en standaardwerkwijzen

Allereerst wil ik ingaan op de standaardwerkwijzen en de rol van de functionaris voor
het dierenwelzijn (hierna: functionaris), zoals beschreven in de Europese verordening
(EG) nr. 1099/2009 inzake de bescherming van dieren bij doden.

Zoals aangegeven in mijn eerdere schrijven (Kamerstuk 28 286, nr. 1131) zit er veel variatie tussen slachthuizen in de standaardwerkwijzen waarin onder
andere de potentiële risico’s voor dierenwelzijn per processtap staan beschreven alsmede
de monitoring- en registratieprocedures, meetbare criteria en verantwoordelijke personen.
Ook de verantwoordelijkheden van de functionaris dienen te worden beschreven in de
standaardwerkwijzen van het slachthuis. In sommige gevallen is de inhoud van de standaardwerkwijzen
summier of zelfs onjuist. Zodoende heb ik de slachthuizen gevraagd te komen met een
voorstel hoe zij invulling geven aan de Europese verordening (EG) nr. 1099/2009 inzake
de functionaris voor dierenwelzijn, hoe zij de uitwerking van de standaardwerkwijzen
willen invullen en hoe zij deze laten doorwerken richting de medewerkers op de werkvloer
om het dierenwelzijn te garanderen. De slachthuizen hebben mij eind januari hiervoor
een plan van aanpak gestuurd. Ik zal in februari hierover met hen in gesprek treden
en waar ik nodig acht, zal ik hen vragen aanscherpingen aan te brengen. In het volgende
schrijven zal ik u verder informeren over dit onderwerp.

Risico-inventarisatie dierenwelzijn op het slachthuis

In bijlage 11 vindt u de risico-inventarisatie dierenwelzijn op het slachthuis, zoals ik uw Kamer
heb toegezegd in het Algemeen Overleg van 29 oktober 2020 over dierenwelzijn binnen
de veehouderij (Kamerstukken 28 286 en 28 973, nr. 1136). Het document is een eerste verkenning naar de knelpunten op het gebied van dierenwelzijn
in Nederlandse slachthuizen. Het geeft de opbrengsten weer van het literatuuronderzoek
en de gesprekken met vertegenwoordigers van slachthuizen, medewerkers van de Nederlandse
Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA), dierenwelzijnsorganisaties (ngo’s) en onderzoekers.

De risico-inventarisatie en visie vanuit stakeholders vormt een eerste aanzet voor
het verbeteren van het slachtsysteem. De inventarisatie laat zien dat er geen gemeenschappelijk
beeld is van de risico’s in Nederlandse slachthuizen en de mate waarin ze worden beheerst.
De inventarisatie is een kwalitatieve rapportage, omdat deze voortkomt uit diepte-interviews.
Het stuk laat zien waar aandachtspunten liggen en waar verschil van inzicht of overeenstemming
is tussen partijen. Het is geen feitelijke weergave van de risico’s voor dierenwelzijn
in Nederlandse slachthuizen waar we direct conclusies trekken over welke concrete
acties we moeten ondernemen. Het is een grondslag om met elkaar verder te komen tot
de kern wat er nu echt aan de hand is. De inventarisatie vormt een uitgangspunt om
met de betrokken partijen in gesprek te gaan en tot concrete maatregelen te komen
om het welzijn van dieren in het slachtproces beter te waarborgen. Ik zal hiertoe
het initiatief nemen.

Bij sommige aandachtspunten zien alle partijen verbetermogelijkheden, bijvoorbeeld
bij de aanvoer van dieren met een slechte conditie en het opdrijven van varkens en
runderen. Toch zijn partijen het niet altijd eens over de mate waarin deze risico’s
voorkomen, de manier waarop ze geborgd worden of de manier waarop deze borging wordt
uitgevoerd.

Met het toesturen van deze risico-inventarisatie voldoe ik aan mijn toezegging aan
uw Kamer om de Risicoanalyse van knelpunten in het slachtproces aan uw Kamer te zenden.

Voor de verdere uitwerking van de risico-inventarisatie voedselveiligheid (en implementatie
van mogelijke maatregelen) maak ik een koppeling met de actualisatie van de integrale
ketenanalyse van de roodvleesketen die de NVWA gepland heeft voor 2021. Zodra gereed
zal ik uw Kamer informeren en zal ik ook hierover het gesprek aangaan met de betrokken
partijen om te komen tot concrete maatregelen om de voedselveiligheid en dierenwelzijn
te verbeteren.

Verlagen slachtsnelheid en uniformeren procedure aanvragen verhogen slachtsnelheid

Het verlagen van de bandsnelheid in slachterijen waar zich regelmatig incidenten voordoen
kan bijdragen aan het verbeteren van het dierenwelzijn en voedselveiligheid in de
betreffende slachthuizen (zoals gevraagd in de gewijzigde motie van het lid De Groot
(Kamerstuk 33 835, nr. 156)). Zoals ik in mijn eerdere communicatie heb aangegeven (Kamerstuk 28 286, nr. 1131) is er geen juridische grond om slachthuizen op te dragen de slachtsnelheid per direct
(structureel) te verlagen. In het licht van de eerder genoemde totale risicoanalyse,
waarbij ik niet alleen vanuit het perspectief van dierenwelzijn, maar ook vanuit het
perspectief van voedselveiligheid en het kunnen houden van goed toezicht op de slachthuizen
kijk naar het slachtproces, onderzoek ik hoe een causale relatie eruitziet tussen
de slachtsnelheid en dierenwelzijn, voedselveiligheid en goed toezicht (belangrijke
doelen van het interventiebeleid). Hiermee creëer ik mogelijk de benodigde juridische
onderbouwing om de slachtsnelheid te verlagen. Ik streef erna dit voor de zomer te
hebben afgerond.

Het laatste punt van de verbetering van het slachtsysteem waarover ik u wil informeren
is het uniformeren van de procedure voor verzoeken van slachthuizen aangaande het
verhogen van de slachtsnelheid. Wanneer een slachthuis een technische aanpassing wil
doorvoeren (zoals het verhogen van de slachtsnelheid) zal ik, in samenwerking met
de NVWA, naast de al uitgewerkte toetsing van voedselveiligheid, toetsen of deze aanpassing
een risico vormt voor het dierenwelzijn. Ik streef erna voor de zomer een uniforme
procedure te hebben voor aanvragen betreffende het verhogen van de slachtsnelheid
waarbij dierenwelzijn een meer prominente rol zal hebben.

Onbedwelmd kantelen van pluimvee

Ondanks de nodige aanpassingen in apparatuur en werkwijzen van slachthuizen bestaat
er nog steeds een risico op vermijdbare pijn, spanning of lijden bij het onbedwelmd
kantelen van pluimvee. Zoals eerder aangegeven (Kamerstuk 28 286, nr. 1131) vind ik dit niet acceptabel en wil ik de norm voor onbedwelmd kantelen van pluimvee
aanscherpen. Ik onderzoek hoe die normen eruit kan zien en onderzoek ook mogelijke
alternatieven. Ik stuur de Kamer voor de zomer de uitkomsten van deze verkenning.

Zwartboek slacht: Tienpuntenplan voor een transparant slachtproces

Tijdens het debat over de NVWA van 13 februari 2020 heeft het lid Ouwehand mij een
tienpuntenplan voor verbetering van het slachtproces2 aangereikt (Handelingen II 2019/20, nr. 54, item 7). Ik heb de notitie met belangstelling doorgelezen. Een aantal zaken herkende ik
niet, maar met een aantal zaken ben ik bezig. Over de slachtsnelheid heb ik uw Kamer
reeds geïnformeerd (Kamerstuk 28 286, nr. 1131). Het structureel verlagen van de slachtsnelheid of vastleggen van één slachtsnelheid
is op dit moment niet mogelijk, maar ik bekijk wel hoe een causale relatie tussen
dierenwelzijn, voedselveiligheid, goed toezicht (belangrijke doelen van het interventiebeleid)
en de slachtsnelheid eruit ziet zodat dit mogelijk benodigde juridische onderbouwing
creëert om de slachtsnelheid te verlagen. Daarnaast werk ik toe naar een uniforme
procedure met daarin een prominentere positie voor dierenwelzijn, voor de behandeling
van verzoeken van slachthuizen voor het verhogen van de slachtsnelheid.

Met het verbeteren van het slachtsysteem kijk ik fundamenteel naar het slachten van
dieren en hoe dit beter kan. Dit licht ik in het volgende punt nog verder toe.

Doelstelling van het verbeteren van het slachtsysteem

In het voorgaande deel van deze brief ben ik ingegaan op de status van de individuele
punten van de verbetering van het slachtsysteem. De doelstelling van de verbetering
van het slachtsysteem is op basis van de verkenningen en analyses die worden uitgevoerd
een herzien slachthuisbeleid op te stellen (voor zowel pluimvee als hoefdieren). Het
herziene slachthuisbeleid moet voorzien in duidelijke en transparante kaders en normen
voor zowel voedselveiligheid als dierenwelzijn. In het beleid wordt ook meegenomen
hoe het toezicht op deze aspecten wordt uitgevoerd. Dit laatste gebeurt in nauwe samenhang
met de uitwerkingen van het eindrapport van ABD Topconsult over de onbalans tussen
taken en capaciteit bij de NVWA (zie Kamerstuk 33 835, nr. 121). Parallel aan deze brief ontvangt u tevens een brief betreffende de herbezinning
van de NVWA. De punten uit deze brief gerelateerd aan het versterken van het toezicht
in de vleesketen worden meegenomen bij de verbetering van het slachtsysteem.

Evaluatie convenant onbedwelmde slacht volgens religieuze riten

Vanaf 1 januari 2018 wordt in Nederland rituele onbedwelmde slacht uitgevoerd volgens
aangescherpte wettelijke regels. Deze regels volgen uit het «Convenant onbedwelmd
slachten volgens religieuze riten» en het addendum en zijn verankerd in het Besluit
houders van dieren. Zowel op ambtelijk als op bestuurlijk niveau wordt met de convenantpartijen
gesproken over de stand van zaken en uitvoeringspraktijk van het Convenant. In het
Convenant is vastgelegd dat deze om de 3 jaar geëvalueerd wordt. Het doel van de evaluatie
is om de doeltreffendheid en doelmatigheid van het convenant te evalueren. Ik overleg
sinds oktober jl. met de convenantspartijen om vorm te geven aan de evaluatie, zoals
ik eerder heb toegezegd (Kamerstuk 31 571, nr. 33). De evaluatie wordt uitgevoerd door een extern bureau en op dit moment bevinden
wij ons in de aanbestedingsfase. In het najaar zal ik de uitkomsten van de evaluatie
naar de Kamer sturen.

De Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit,
C.J. Schouten