Brief regering : Beleidsreactie nader onderzoek naar risico’s op witwassen en terrorismefinanciering bij bepaalde aanbieders in de kansspelsector

Nr. 55 BRIEF VAN DE MINISTERS VAN FINANCIËN EN JUSTITIE EN VEILIGHEID

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 27 januari 2021

In de nota naar aanleiding van het verslag bij de Implementatiewet vierde anti-witwasrichtlijn1 is aangekondigd dat nader onderzoek naar risico’s op witwassen en terrorismefinanciering
bij bepaalde aanbieders in de kansspelsector zal worden gedaan. De aanleiding hiervoor
was dat deze aanbieders sinds de inwerkingtreding van die wet zijn aangemerkt als
instelling als bedoeld in de Wet ter voorkoming van witwassen en het financieren van
terrorisme (Wwft). De Wwft biedt de mogelijkheid voor gehele of gedeeltelijke vrijstelling
van het toepassingsbereik van de Wwft voor bepaalde type kansspelaanbieders, als een
specifieke risicobeoordeling heeft plaatsgevonden. Op basis van een eerder gehouden
quick scan is aan al deze kansspelaanbieders vrijstelling verleend. Als uit het nader onderzoek
zou blijken dat de risico’s groter zijn dan eerder was vastgesteld, dan kan de vrijstelling
worden beperkt of ingetrokken2. Dit nader onderzoek is afgerond en sturen wij uw Kamer hierbij toe3.

Risico’s op witwassen en terrorismefinanciering in de kansspelsector

Alle kansspelaanbieders die zijn genoemd in de Wet op kansspelen zijn met de inwerkingtreding
van de Implementatiewet vierde anti-witwasrichtlijn in juli 2018 aangemerkt als instelling in de Wwft. Sindsdien moeten niet
langer alleen speelcasino’s aan de verplichtingen van de Wwft voldoen4, maar ook loterijen, aanbieders van sportprijsvragen, de totalisator, aanbieders
van kleine kansspelen en winkelweekacties en degenen die kansspelautomaten aanwezig
hebben of speelautomaten exploiteren.

Wij hebben in 2017 een quick scan5 laten uitvoeren. Daaruit bleek dat de kwetsbaarheid van loterijen, speelautomaten
en gereguleerde sportweddenschappen voor witwassen en financieren van terrorisme klein
is. Dit gaf destijds voldoende aanleiding om andere aanbieders dan speelcasino’s vrij
te stellen6.

In het nu afgeronde nader onderzoek zijn meerdere onderzoeksmethoden gecombineerd
om zo veel mogelijk signalen van risico’s van witwassen en terrorismefinanciering
in de kansspelsector te kunnen meenemen en afwegen7. Voor alle onderzochte deelsectoren is geconcludeerd dat het risico op terrorismefinanciering
nog steeds als laag kan worden beoordeeld. Dat geldt ook voor het risico op witwassen
in de deelsectoren loterijen en aanbieders van sportprijsvragen en totalisator (landgebonden
sportweddenschappen en paardenrennen). In de deelsector kansspelautomaten in de horeca
is de beoordeling zeer laag. Voor deze deelsectoren continueren wij de vrijstelling.

Alleen bij de deelsector speelhallen, een sector waar veel contant geld in omgaat,
is het witwasrisico in het onderzoek niet als laag beoordeeld. De volgende oorzaken
zijn daarvoor aangevoerd: girale overschrijvingen (via cashless play) kunnen worden verricht; de mogelijkheid bestaat om 500-eurobiljetten om te wisselen
in wisselautomaten; er zijn aanwijzingen dat zogenoemde handpaybonnen8 worden afgegeven; en cliënten worden niet geïdentificeerd en geverifieerd. De onderzoekers
geven aan dat beleidsmaatregelen, anders dan de Wwft, mogelijk zijn om (delen van)
deze risico’s te mitigeren.

Wij zijn van mening dat met het reeds recent ingezette, aangescherpte uitvoeringsbeleid
van de Kansspelautoriteit (Ksa), met de aangekondigde maatregelen met betrekking tot
het afschaffen en reduceren van de acceptatie van 500-eurobiljetten en met het voorgestelde
Besluit kansspelen op afstand de belangrijkste witwasrisico’s voldoende gemitigeerd
en effectief beheerst kunnen worden.

Ten eerste staat de Ksa het giraal overboeken van speeltegoeden niet meer toe9. Dat betekent dat het gesignaleerde witwasrisico van het uitbetalen van speelwinsten
via girale overschrijvingen in speelhallen niet meer mag plaatsvinden. Ten aanzien
van het witwasrisico dat in sommige speelhallen 500-eurobiljetten kunnen worden omgewisseld
benadrukken we dat in het kader van het plan van aanpak van witwassen in algemene
zin al maatregelen worden getroffen om witwassen met het 500-eurobiljet tegen te gaan10. Dat gebeurt enerzijds door in Europees verband te pleiten voor een einddatum waarop
het 500 eurobiljet permanent uit omloop wordt gehaald. Daarnaast wordt nationaal bezien
hoe de acceptatie van dit biljet kan worden beperkt. In dat kader heeft de VAN (kansspelen
brancheorganisatie) toegezegd om deze biljetten niet langer te accepteren. Tot slot
is in het Besluit kansspelen op afstand, dat dit jaar in werking treedt, reeds voorzien
dat ook speelhallen hun cliënten moeten gaan identificeren, verifiëren en registeren11.

Omdat de risico’s op deze manieren voldoende gemitigeerd kunnen worden, hebben wij
besloten de vrijstelling van het toepassingsbereik van de Wwft ook voor speelhallen
te continueren.

Tot slot

Het voorkomen en bestrijden van witwassen is een gezamenlijke opgave van verschillende
publieke en private partijen. Continue en verhoogde aandacht is vereist om de strijd
tegen witwassen nog effectiever aan te pakken. Een cruciaal onderdeel van de aanpak
van witwassen is dat risico’s op witwassen, in de National Risk Assessment (NRA) witwassen,
periodiek tegen het licht worden gehouden en dat wordt bezien of deze voldoende worden
gemitigeerd door het bestaande beleidsinstrumentarium. Om te bezien of de nu genomen
maatregelen in het kader van de vrijstelling van de Wwft-verplichtingen van speelhallen
het gewenste effect hebben op het mitigeren van de witwasrisico’s zullen wij over
twee jaar bezien hoe deze maatregelen zijn geëffectueerd. Daarbij blijven wij ondertussen
in gesprek met de branchevereniging VAN.

De Minister van Financiën,
W.B. Hoekstra

De Minister van Justitie en Veiligheid,
F.B.J. Grapperhaus