Brief regering : Verkennend Onderzoek discriminatiemogelijkheden online platforms

Nr. 6
BRIEF VAN DE MINISTER VAN SOCIALE ZAKEN EN WERKGELEGENHEID

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 21 januari 2021

Middels deze brief stuur ik u het onderzoek naar discriminatiemogelijkheden onder
online vacatureplatforms1. Dit onderzoek is in opdracht van de Inspectie SZW uitgevoerd. De resultaten zijn
fors en tonen nogmaals dat het belangrijk is om blijvend in te zetten op het tegengaan
van discriminatie op de arbeidsmarkt. Uit het verkennende onderzoek blijkt namelijk
dat het mogelijk is om te discrimineren via online vacatureplatforms. Het laat zien
dat er op veel platforms geen controle plaatsvindt op de inhoud van vacatures en dat
vacatures met discriminerende uitingen in 85 procent van de gevallen worden geplaatst.
Dit is een forse conclusie en volstrekt onacceptabel. Discriminatie kan en mag niet
worden geaccepteerd. Online vacatureplatforms hebben een verantwoordelijkheid bij
de bemiddeling tussen vraag en aanbod van arbeid en bij het tegengaan van discriminatie
in deze arbeidsbemiddeling.

In het onderzoek is gekeken naar de mogelijkheden om vacatures met een discriminerende
inhoud te plaatsen op online vacatureplatforms. Daarnaast is onderzocht in hoeverre
er op de online platforms discriminerende selectie- en presentatiemethoden aanwezig
waren. Geselecteerde mystery guests met een eigen onderneming hebben op acht verschillende
online vacatureplatforms pogingen gedaan om vacatures te plaatsen met discriminerende
inhoud. In totaal zijn er 201 plaatsingspogingen gedaan. De resultaten van het onderzoek
laten zien dat een zeer grote hoeveelheid, 85 procent, van de vacatures met discriminerende
inhoud werden geplaatst en dat deze minimaal 48 uur online hebben gestaan op de online
platforms. Na deze periode zijn de vacatures zelf offline gehaald door de mystery
guests. Om verder inzicht te krijgen in de werkwijze van online vacatureplatforms,
is onderzocht hoe online vacatureplatforms omgaan met discriminerende verzoeken vanuit
werkgevers voor het aanleveren van kandidaten. Hiervoor hebben mystery guests zich
voorgedaan als werkgever en telefonisch, per e-mail en per contactformulier een discriminerend
verzoek ingediend voor het aanleveren van geschikte kandidaten. Van de 193 discriminerende
verzoeken, werd 64% afgewezen door de online platforms, 36% van de discriminerende
verzoeken werd wel gehonoreerd.

De resultaten uit dit onderzoek laten zien dat het te gemakkelijk is om op online
vacatureplatforms vacatures te plaatsen waarin gediscrimineerd wordt, een ernstige
conclusie.

Het is van belang om naar aanleiding van deze conclusies maatregelen te treffen om
discriminatie bij online vacatureplatforms te voorkomen.

Het wetsvoorstel Toezicht gelijke kansen bij werving en selectie (Kamerstuk

35 673
), dat op dit moment in behandeling is bij de Tweede Kamer, en ter uitvoering dient van
het regeerakkoord, richt zich op het tegengaan van discriminatie bij werving en selectie.
Werkgevers en intermediairs2 worden verplicht over een werkwijze voor non-discriminatoire werving en selectie
te beschikken. Bij een werkgever of een intermediair die niet beschikt over een werkwijze
of niet over een juiste werkwijze kan de Inspectie SZW optreden. Het voorstel regelt
ook dat de werkgever en de intermediair een vergewisplicht hebben bij het laten uitvoeren
van werving en selectie a) door een ander dan de eigen werknemer of het eigen personeel
of b) via een geautomatiseerd systeem. Die plicht houdt in dat zij zich ervan vergewissen
dat ook de ander beschikt over een werkwijze voor non-discriminatoire werving en selectie
en dat de uitkomsten van het geautomatiseerde systeem, al dan niet een onlinedienst,
voor zover zij redelijkerwijs kunnen beoordelen geen arbeidsmarktdiscriminatie met
zich brengen. Bij een werkgever of een intermediair die niet beschikt over een handelwijze
overeenkomstig de vergewisplicht kan de Inspectie SZW optreden.

Het wetsvoorstel zorgt er dus voor dat zowel de vacatureplaatsende werkgever als de
intermediair een eigen, maar brede verantwoordelijk krijgt om discriminatie in de
procedure van werving en selectie te voorkomen. Tevens biedt het wetsvoorstel de mogelijkheid
om bij of krachtens algemene maatregel van bestuur regels te stellen voor arbeidsbemiddeling
die tot stand komt met behulp van een website of voor andere vormen van onlinedienstverlening.
Online arbeidsbemiddeling zal, mede gelet op de uitkomsten van het onderzoek, daarom
ook worden meegenomen in de lagere regelgeving die op dit moment wordt voorbereid.

De Inspectie SZW gebruikt de resultaten van het mystery onderzoek bij de verkennende
inspecties die ook in 2021 zullen worden uitgevoerd bij werkgevers en intermediairs.
Ook worden de resultaten gebruikt bij de voorbereiding van het toezicht na inwerkingtreding
van het wetsvoorstel.

Vooruitlopend op de behandeling van het wetsvoorstel roep ik de online platforms op
om nu reeds de nodige maatregelen te treffen om discriminatie via deze platforms tegen
te gaan. Hierover zal ik binnenkort in gesprek gaan met online vacatureplatforms.
De resultaten van dit onderzoek en de vervolgacties naar aanleiding van dit onderzoek
zullen worden meegenomen en uitgewerkt in de eerstvolgende voortgangsrapportage Arbeidsmarktdiscriminatie.

De Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid,
W. Koolmees