Brief regering : Jaarbericht Staat van het mkb 2020

Nr. 441
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN ECONOMISCHE ZAKEN EN KLIMAAT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 16 december 2020

Hierbij bied ik u het rapport «Ondernemen is Vooruitzien, Jaarbericht Staat van het mkb 2020» aan, dat het Nederlands Comité voor Ondernemerschap vandaag publiceerde1. Het Nederlands Comité voor Ondernemerschap zet zich in voor duurzame groei van het
midden- en kleinbedrijf. Het Comité beseft: dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan.
De huidige crisis brengt enorme uitdagingen met zich mee, voor ondernemers en voor
de overheid. Het Comité biedt in het jaarbericht een analyse over het mkb op basis
van CBS-data en doet aanbevelingen.

Uit het Jaarbericht blijkt dat het midden- en kleinbedrijf als motor van de Nederlandse
economie hard is geraakt door de coronacrisis. Het groeivermogen van het mkb stond
al voor de coronacrisis onder druk en er waren onder de motorkap structurele uitdagingen.
Het Comité concludeert dat in 2019 de investeringen in innovatie maar ook in menselijk
kapitaal en ondernemerschap achterbleven. Het Comité geeft aan dat de crisis die we
nu meemaken buitengewoon zwaar is voor het mkb en dat steun noodzakelijk is. Tegelijkertijd
stelt het Comité dat bedrijven die nu stagneren, mogelijk later weer kunnen groeien
en dat dit het moment is om structurele problemen aan te pakken. Ondernemers én overheid
moeten zich voorbereiden op de volgende fase van herstel en groei.

Ik begon in najaar 2017 als Staatssecretaris met het in ontvangst nemen van een Jaarbericht
van het Comité. Daarin vond ik belangrijke onderbouwing voor het mkb-beleid dat ik
wilde vormgeven. Dat werd het MKB-actieplan, een plan met maatregelen om ook in de
toekomst succesvol te blijven ondernemen.

Ook nu heb ik met waardering kennisgenomen van dit Jaarbericht over 2020 en neem de
oproep van het Comité graag ter harte. Zoals in de voortgangsrapportage MKB-actieplan
2020 te zien was, heeft het kabinet uit volle overtuiging en in hoog tempo omvangrijke
steunpakketten voor ondernemingen opgezet, om banen te behouden en om gezonde bedrijven
overeind te kunnen houden. Die miljardensteun heeft het land door de eerste maanden
heen geholpen en is nog steeds hard nodig. Als rijksoverheid hebben we daarom vorige
week het steunpakket nog eens bijgesteld en versterkt. Steun, herstel en helpen aanpassen
en vernieuwen, dat is het mantra van het kabinet.

Met dit Jaarbericht bouwt het Comité voort op het herstel- en groeiplan voor het mkb
dat het in augustus dit jaar uitbracht2. Daarin stelde het tien maatregelen voor om uit de crisis te komen.

Deze maatregelen heeft het Comité gebundeld in drie programma’s:

– investeren in innovatie en groei

– ondernemende arbeidsmarkt

– productiviteitssprong ondernemers.

In dit Jaarbericht wordt per voorgesteld programma een aantal verdiepende aanbevelingen
gedaan.

Hoewel het Comité terecht opmerkt dat een aantal aanbevelingen gericht zijn op de
lange termijn, en daarmee aan een nieuw kabinet, kunnen er ook nu al een aantal zaken
worden opgepakt. Voor herstel en groei is het belangrijk om te werken aan verbeteringen
in de aanpak van het ondernemersklimaat. Het Comité agendeert terecht twee issues
die het verdienen om echt aangepakt en verbeterd te worden, met name op de programma’s
investeren in innovatie en groei en productiviteitssprong ondernemers. Daarnaast geeft
het Comité in het Jaarbericht aan dat ze in het kader van het programma ondernemende
arbeidsmarkt blijft samenwerken met de Sociaal-Economische Raad, die de rol van «aanjager»
vervult voor Leven Lang Ontwikkelen en daarbinnen specifieke aandacht heeft voor het
versterken van de leercultuur binnen het mkb. Dat moedig ik van harte aan.

Ter verdieping op het programma investeren in innovatie en groei uit het herstel-
en groeiplan voor het mkb adresseert het Comité in dit jaarbericht de toegang tot
adequate financiering voor het mkb. Daar ligt er een grote opgave. Tijdens de begrotingsbehandeling
in uw Kamer kwam dat ook aan de orde. Mijn ministerie werkt momenteel samen met andere
partijen aan de uitwerking van verschillende initiatieven op het gebied van financiering,
maar het versterken van een goede infrastructuur voor met name kleine kredieten blijft
een uitdaging. Ik heb het Comité dan ook uitgenodigd de aanbevelingen omtrent dit
thema verder te verdiepen en het ministerie hierover te adviseren.

In lijn met programma productiviteitssprong ondernemerschap stelt het Comité dat ook
op het gebied van dienstverlening aan het mkb er ruimte is voor verbetering. Er is
veel versnippering van initiatieven en er zijn veel organisaties en netwerken (landelijk
en regionaal) die diensten verlenen maar onvoldoende samenwerken. Veel ondernemers
zien vaak door de bomen het bos niet meer of hebben soms meer behoefte aan begeleiding
of coaching dan aan (schriftelijke) informatie. Zoals ook blijkt uit de voortgangsrapportage
van het MKB-actieplan werken we eraan deze acties te versterken, op te schalen en
versnippering tegen te gaan. Daarom heeft de KVK niet zelden een belangrijke rol,
als eerstelijns loket voor informatie en advies voor ondernemers in Nederland. Tijdens
de coronacrisis heeft de KVK met het KVK-coronaloket aangetoond dat stroomlijning
van de dienstverlening voor het mkb in één frontoffice goed kan werken. Dienstverlening
aan het mkb is ingewikkeld omdat er zoveel spelers op het veld zijn. Ik heb het Comité
dan ook gevraagd om het ministerie te adviseren over het versterken van de samenhang
en samenwerking tussen relevante partijen, zodat de huidige uitvoeringsstructuur kan
worden ingezet om meer impact te realiseren op prangende vraagstukken.

Het Comité heeft enkele aanbevelingen voor de lange termijn opgenomen. Dat zie ik
als goede adviezen voor de komende kabinetsformatie. Ondertussen blijven we ons ook
de komende periode inzetten om ondernemers zo goed mogelijk te ondersteunen om ook
in de toekomst succesvol te blijven ondernemen.

De Staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat,
M.C.G. Keijzer