Brief regering : Coronamaatregelen 14 december 2020

Nr. 800
BRIEF VAN DE MINISTER VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 14 december 2020

Met deze brief informeer ik uw Kamer, mede namens de Minister van Justitie en Veiligheid,
de Minister voor Medische Zorg en Sport, de Staatssecretaris van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport, de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, de Minister voor
Basis-en Voortgezet Onderwijs en Media, de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid,
de Minister van Infrastructuur en Waterstaat, de Minister van Economische Zaken en
Klimaat en de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties over de stand
van zaken COVID-19 en de maatregelen die we in werking stellen.

Met de maatregelen van de gedeeltelijke lockdown van 13 oktober jl. en het verzwaringspakket
van 4 november jl., is het gelukt om het aantal besmettingen te laten dalen. Dat bleek
ook uit het reproductiegetal dat op 17 november 0.89 was. Op 8 december constateerden
we dat de daling van het aantal besmettingen was gestagneerd en zagen we de besmettingscijfers
weer oplopen. Deze waren toen deels te relateren aan het gewijzigde testbeleid. Sindsdien
hebben we de cijfers verder en vooral sneller zien stijgen. De eerdere daling van
het aantal IC- en ziekenhuisopnamen is gestopt. Er is alweer sprake van een stijging.
Ook het aantal verpleeghuizen waar besmettingen zijn geconstateerd neemt weer toe.
De hoge besmettingscijfers van dit moment zullen de komende tijd verder doorwerken
in de zorg.

Het OMT geeft een alarmerend beeld in haar 91e advies1: we stevenen af op een flinke toename van het aantal besmettingen dat hoger kan zijn
dan in maart dit jaar. Dit kunnen we ons niet veroorloven, omdat dit grote gevolgen
heeft voor de toegankelijkheid van de zorg. Het is daarom onvermijdelijk om zodanig
in te grijpen dat we onze contacten drastisch verminderen. De groei van het aantal
besmettingen moet direct weer tot stilstand worden gebracht en omgebogen tot een forse
daling. Stevig en onmiddellijk ingrijpen is nu nodig om het aantal contacten en daarmee
het aantal besmettingen te reduceren.

Het OMT toont zich hierover zeer verontrust. Het reproductiegetal, de snelheid waarmee
het virus zich verspreidt, is opgelopen van 1,00 (ijkdatum: 20 november, die aan het
kabinet is gemeld op 7 december) naar inmiddels 1,24. Deze R-waarde is gepubliceerd
in het OMT-advies van 14 december en is berekend op ijkdatum: 27 november. Het aantal
besmettingen is dus in korte tijd fors opgelopen van rond de 6000 per dag in de periode
van 2 tot 8 december naar bijna 10.000 op zondag 13 december. Deze stijging is zichtbaar
in vrijwel alle regio’s. Daarmee bevinden we ons weer op het besmettingsniveau van
31 oktober.

Op dit moment wordt de zorg zwaar belast, er is sprake van hoog ziekteverzuim. De
zorgverleners zijn nog niet hersteld van de eerste golf. Er is sprake van uitgestelde
zorg, zorg moet noodgedwongen worden afgeschaald en behandelingen worden uitgesteld.
Er dreigt verstopping, waardoor de toegankelijkheid en kwaliteit van zorg in gevaar
in gevaar komt. De Nederlandse Zorgautoriteit en de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd
stuurden op 12 december een brief met de oproep om het aantal besmettingen snel terug
te brengen om de toegankelijkheid van de zorg niet in gevaar te brengen (zie bijlage
brief van NZa en IGJ van 12 december 2020)2.

Deze situatie is voor het kabinet reden om met een stevig maatregelenpakket te komen
dat nog vóór de kerst ingaat. Deze maatregelen gaan 15 december 00:00 uur in en zullen
tenminste duren tot en met 19 januari 2021. Voor het onderwijs en kinderopvang zullen
maatregelen gelden vanaf 16 december 00:00 uur in elk geval tot en met 17 januari
2021.

Leeswijzer

In deze brief ga ik in op:

– Het epidemiologisch beeld,

– Het OMT advies van 11 december

– De maatregelen

– Beschouwing

1. Duiding epidemiologisch beeld

Besmettingen

Na een daling van het aantal meldingen van nieuwe besmettingen in de afgelopen weken
zien we sinds begin december het aantal besmettingen steeds verder en steeds harder
oplopen naar circa 10.000 besmettingen, afgelopen zondag. Er is sprake van een stijging
van ongeveer 42% over de afgelopen week ten opzichte van de week ervoor. Het percentage
positieve testen bedraagt op dit moment gemiddeld 12% per week.

De landelijke incidentie is zeer hoog: in de week van 8 t/m 14 december waren er landelijk
333 positieve testuitslagen per 100.000 inwoners. De regio met relatief het hoogste
aantal besmettingen in de afgelopen week is Limburg-Noord met 521 positieve testuitslagen
per 100.000 inwoners. De regio met het laagste aantal – Fryslân – heeft 187 positieve
testuitslagen per 100.000 inwoners per week. De situatie is dus in vrijwel alle regio’s
zeer ernstig met besmettingen ver boven de 50 positieve testuitslagen per 100.000
inwoners.

Het verruimde testbeleid, waarin nu ook mensen zonder klachten (asymptomaten) uit
het bron- en contactonderzoek en de Coronamelder App zich kunnen laten testen, draagt
maar voor een deel bij aan de stijging van de besmettingscijfers.

R-waarde

Zoals vermeld in de inleiding, is de laatst berekende R-waarde 1,24 (dit is de waarde
van 27 november). Dat betekent dat de epidemie hard groeit: 100 mensen besmetten samen
124 anderen. Op dit moment zijn 90.000 mensen. besmettelijk. Dat betekent dat één
op 193 mensen besmet is. Daarmee is de kans reëel dat je iemand tegenkomt die besmet
is. Voor de kerst zitten we volgens het RIVM, bij ongewijzigd beleid, op ongeveer
140.000 besmettelijke personen en circa 175.000 besmettelijke personen na de kerstdagen.

Zorg

In de zorg is de situatie zeer zorgwekkend. Hoewel de bezetting en instroom na een
piek rond 1 november gestaag daalde, is er alweer sprake van een stijging. Het aantal
bezette IC-bedden is momenteel 503 (stand 14 december, o.b.v. cijfers van LCPS). Dat
is een stijging van 33 (7%) ten opzichte van een week eerder. Het aantal bezette verpleegbedden
in het ziekenhuis is 1369 (LCPS). Dat is een stijging van 179 (15%) ten opzichte van
een week eerder. Het aantal IC-opnamen is op dit moment ca. 36 per dag (LCPS). Dat
is een stijging van 43% ten opzichte van een week eerder. Het aantal opnamen op de
verpleegafdeling van het ziekenhuis is op dit moment ca. 199 per dag (LCPS). Dat is
een stijging van 20% ten opzichte van een week eerder.

De druk in de ziekenhuizen is al maanden enorm hoog en neemt nu nog verder toe:

1. We zien na een korte periode van enige daling nu weer een stijgend aantalCOVID-patiënten
in de ziekenhuizen, zowel in de kliniek als op de IC’s. Omdat de ziekenhuisopnames
altijd achterlopen op de besmettingen, moet hier de grote toename zelfs nog komen.
We zien dat COVID-patiënten op dit moment zieker zijn, vaker op de IC belanden en
daardoor langer in het ziekenhuis moeten liggen dan in de voorgaande maanden. Dat
maakt het extra zwaar. Elke COVID-patiënt die erbij komt drukt meerdere andere/reguliere
patiënten weg, vanwege de lange ligduur en de intensiteit van de behandeling.

2. Hierdoor komt de reguliere zorg voor alle andere patiënten steeds meer in de knel.
De realiteit is dat er al meer dan 1 miljoen reguliere behandelingen zijn uitgesteld
en met een nieuwe grote toestroom van COVID-patiënten wordt het steeds moeilijker
om ervoor te zorgen dat de zorg toegankelijk blijft voor wie dat nodig heeft. En je
kan niet steeds zorg uitstellen; dat gaat op den duur voor steeds meer mensen tot
gezondheidsschade leiden.

3. Daar komt ook een hoog ziekteverzuim onder zorgpersoneel bij. Door uitbraken, quarantaine
en burn-outklachten vanwege de zware fysieke en mentale inspanningen is het ziekteverzuim
gemiddeld 8% en op sommige afdelingen soms wel 20%, waardoor zorgpersoneel van andere
afdelingen en ziekenhuizen moeten inspringen. Dit heeft ook gevolgen voor de uitvoering
van het Opschalingsplan en de uitbreiding van de IC-capaciteit. Per 1 januari zou
die flexibel met 350 extra bedden uitgebreid moeten zijn naar in totaal 1700 IC-bedden.
Dit zal weliswaar materieel gerealiseerd worden, maar door de hoge uitval van personeel
kan niet in alle ziekenhuizen gegarandeerd worden dat deze bedden ook daadwerkelijk
allemaal bemenst kunnen zijn met voldoende (geschoold) personeel. Dit beeld van werkdruk
en uitval laat zich overigens ook in de langdurige zorg zien.

4. Op basis van de cijfers van Vernet blijkt dat het ziekteverzuim in de verpleeghuizen
en de thuiszorg in de maand oktober gemiddeld 8,4 procent bedroeg. Op bepaalde locaties
kan het ziekteverzuim veel hoger zijn dan het gemiddelde en zelfs boven de 20 procent
uitkomen.

Het aantal besmette verpleeghuislocaties bedraagt momenteel 598, dat is bijna een
kwart van alle locaties. Ook hier is sprake van een toename, nadat we in de tweede
helft van november nog een daling zagen. Het aantal besmettingen onder bewoners van
deze instellingen en onder kwetsbare ouderen thuis neemt ook weer toe. In de gehandicaptenzorg
heeft één op de twintig locaties van doen met een besmetting. Ook hier is sprake van
een gestage groei, nadat we in de tweede helft van november nog een daling zagen.

2. 91e OMT-advies, samenvatting.

Het OMT is vrijdag 11 december bijeen geweest om te adviseren over de situatie rondom
de COVID-19-uitbraak. Het advies is opgenomen in de bijlage. (Bijlage – advies n.a.v.
91e OMT)3.

91e OMT-advies

Het 91e OMT-advies behelst de volgende onderwerpen:

• Verloop van de epidemie

• Aanvullende maatregelen

• Testen

Ad1) Verloop van de epidemie

Alle indicatoren geven aan dat er meer verspreiding van het virus is en het aantal
besmette personen toeneemt. De instroom in de ziekenhuizen neemt ook weer toe en ook
de bezetting stijgt weer. Het aantal overlijdens lag net als de afgelopen weken op
ongeveer 400 hoger dan het verwachte aantal per week; dit aantal neemt naar verwachting
later toe dan andere indicatoren. Omdat de prevalentie van besmettingen in de bevolking
nu hoog is ten opzichte van enkele maanden terug, vertaalt een reproductiegetal dat
iets groter is dan de waarde van 1 besmetting per patiënt zich in een groot absoluut
aantal nieuwe besmettingen per dag. Dit onderstreept nog eens de kwetsbaarheid die
er momenteel is vanwege het grote aantal besmettelijke personen in de bevolking.

Ad2) Aanvullende maatregelen

De cijfers wijzen erop dat het aantal meldingen, ziekenhuis- en IC-opnames zal stijgen
de komende tijd, als de omstandigheden gelijk blijven. Het OMT is unaniem van mening
dat het van groot belang is om een duidelijk signaal te geven dat het momenteel niet
goed gaat en dat we, zonder aanvullende maatregelen, afstevenen op een belangrijke
verdere toename van SARS-CoV-2-geïnfecteerde personen tot een aantal dat hoger kan
zijn dan het aantal in maart jl. Het is duidelijk dat het huidige pakket aan maatregelen
gekoppeld aan het huidige niveau van opvolging onvoldoende is om de stijging te stoppen.
Aanvullende maatregelen dienen derhalve zo snel mogelijk te worden afgekondigd.

Het OMT adviseert om zo spoedig mogelijk de huidige maatregelen uit te breiden en
aan te scherpen conform de routekaart tot het hoogste niveau, waarbij alle nodige
maatregelen overwogen dienen te worden. Deze worden in het advies opgesomd. Indien
voor een dergelijk breed pakket gekozen wordt, hetgeen de voorkeur heeft van het OMT,
dan zou ook fysieke schoolsluiting daar onderdeel van kunnen zijn.

Ten slotte, geeft het OMT aan dat er aandacht nodig is voor een betere naleving en
zo nodig handhaving van de maatregelen. Omdat de publiekscommunicatie gediend is bij
heldere boodschappen, kiest het OMT voor strikte maatregelen, zoals sluiting van de
detailhandel, sportscholen, etc., zodat geen enkel grijs gebied waarover discussie
zou ontstaan, resteert.

Ad3) Testen

Op het gebied van ademtesten is de SpiroNose, waarvan de klinische validatiegegevens
bekend zijn, voorgelegd aan het OMT. Het OMT is van mening dat deze test ingezet kan
worden bij de doelgroepen met klachten die getest worden in de GGD-teststraten waarbij
er aanvullend een test beschikbaar moet zijn voor confirmatie voor mensen die positief
testen, bijvoorbeeld een antigeentest. Voor deze groep is een negatieve testuitslag
betrouwbaar.

De test is niet gevalideerd voor andere doelgroepen en ook niet voor mensen zonder
klachten. Dit is wel nodig voordat deze ademtest ingezet kan worden voor het testen
van mensen zonder klachten, bijvoorbeeld bij evenementen of in de horeca. Er zal een
pilot plaatsvinden om de toepasbaarheid van deze ademtest in de langdurige zorg te
onderzoeken.

Reizigers en testen

In het kader van de veilige corridors om vliegreizen tussen bepaalde bestemmingen
mogelijk te maken, benadrukt het OMT dat in het geval er een negatieve test vereist
is voor reizigers uit hoogrisicogebieden, een negatieve testuitslag niet ouder dient
te zijn dan 48 uur. Dit past bij een afname van de test 72 uur voor vertrek. Het kabinet
sluit hierbij aan voor de negatieve testverklaring die vanaf 15 december verplicht
is voor niet-EU/Schengenburgers die vanuit een hoog-risicogebied buiten de EU/Schengen
reizen. Reizigers die de negatieve testverklaring niet bij zich hebben, mogen Nederland
niet binnen.

Reizigers die deelnemen aan de safe travel corridor die op 15 december start tussen
Atlanta en Schiphol4 gaan na afname van de test in quarantaine. Voor deze groep geldt de eis dat de test
maximaal 72 uur oud is niet, omdat het risico dat ze na afname van de test besmet
raken minimaal is. Verder worden deze reizigers ook nog getest op de luchthaven en
na aankomst in Nederland.

BAO-advies

Het bestuurlijk afstemmingsoverleg herkent het epidemiologisch beeld en kan zich vinden
in het advies van het OMT om aanvullende maatregelen te treffen.

3. Maatregelen

Het aantal contacten dat mensen hebben moet verder omlaag. Om verdere verspreiding
van het virus tegen te gaan, is het essentieel dat mensen zo veel mogelijk thuis blijven
en zo min mogelijk contacten hebben. Het kabinet neemt daarom maatregelen die de volle
breedte van de samenleving treffen en die feitelijk neerkomen op een «lockdown». Het kabinet realiseert zich hoe heftig en ingrijpend het besluit dat vandaag genomen
is.

Het bovenstaande epidemiologisch beeld, rechtvaardigt deze stap in de escalatie van
maatregelen en maakt de maatregelen noodzakelijk en evenredig. In de periode maart/april
van dit jaar is bovendien gebleken dat de (juridische of feitelijke) sluiting van
publieke doorstroomlocaties, alsmede het onderwijs, geschikt is gebleken in het op
relatief korte termijn terugdringen van het virus. Deze omstandigheden zijn ook de
reden dat gebruik wordt gemaakt van de procedure van artikel 58c, derde lid, van de
Wet publieke gezondheid. Op grond van deze bepaling kan een krachtens hoofdstuk Va
van de Wet publieke gezondheid vastgestelde ministeriële regeling onverwijld na de
vaststelling en de bekendmaking in werking treden, indien sprake is van een zeer dringende
omstandigheid waarin ter beperking van gevaar direct moet worden gehandeld. Op grond
van de aangehaalde bepaling vervalt de regeling van rechtswege, indien de Tweede Kamer
binnen een week na de toezending besluit niet in te stemmen met de regeling. In de
bijlage is de vastgestelde regeling van de Ministers van Volksgezondheid, Welzijn
en Sport, van Justitie en Veiligheid en van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
van 14 december 2020 tot wijziging van de Tijdelijke regeling maatregelen COVID-19
in verband met een verzwaring van de maatregelen opgenomen5. Deze regeling wordt heden – 14 december 2020 – in de Staatscourant gepubliceerd
en treedt met ingang van 15 december 2020 in werking. De maatregelen gelden tenminste
tot en met dinsdag 19 januari 2021. Uitzondering hierop zijn de maatregelen in het
onderwijs en kinderopvang die in zullen gaan op woensdag 16 december 2020 0.00 uur
en gelden tot en met zondag 17 januari 2021. Naar verwachting zal rond 12 januari
2021 heroverweging kunnen plaatsvinden, op basis van de situatie van dat moment.

De ervaringen van de eerste golf leert ons dat we moeten voorkomen dat mensen zorg
gaan mijden. Vandaar dat het belang is, dat mensen zich nog steeds (in de eerste plaats
telefonisch) bij hun huisarts of behandelaar kunnen blijven melden met hun klachten;
en dat er in overleg met de behandelaar ook nog altijd mogelijkheid is om een afspraak
te maken voor fysiek bezoek/behandeling.

Steunpakket

De COVID-19 crisis heeft een grote impact op de Nederlandse economie, zowel voor werkgevers,
werknemers en zelfstandigen. Daarom heeft het kabinet de afgelopen negen maanden met
ongekende steun- en herstelpakketten de economie ondersteunt. De noodpakketten en
het steun- en herstelpakket hebben hun werk goed gedaan, ondanks het feit dat het
onmogelijk is om alle economische gevolgen te voorkomen. Het kabinet heeft op 9 december
gecommuniceerd dat het huidige steun- en herstelpakket, dat sinds 1 oktober van kracht
is, niet wordt afgebouwd in het eerste kwartaal van 2021, gelet op de maatregelen
die genomen zijn ter bestrijding van het virus. Daarnaast heeft het kabinet besloten
de tegemoetkoming voor vaste lasten voor bedrijven te verruimen en huishoudens te
ondersteunen die in de problemen raken met de betaling van noodzakelijke kosten, waaronder
woonlasten.

Het kabinet is zich bewust dat de verzwaring van de maatregelen ook grote gevolgen
heeft voor de economie. Het kabinet wil in deze zeer moeilijke fase de werkgelegenheid
en bedrijvigheid blijven ondersteunen. De vergoedingen binnen het steunpakket blijven
mee-ademen met de economie en het pakket helpt werkenden en bedrijven die dat nodig
hebben. Dit betekent dat de extra klap voor de economie door de lockdown automatisch
leidt tot extra steun. Het gebruik van het totale omvangrijke steunpakket heeft inmiddels
na 9 maanden een omvang van € 33,7 miljard bereikt. Het kabinet houdt continu vinger
aan de pols of er aanleiding is om het steun- en herstelpakket aan te passen.

Sluiting niet essentiële detailhandel

De essentiële detailhandel, zoals supermarkten, warenmarkten, drogisterijen, bakkers,
slagers, groenteboeren, boerderijwinkels apotheken, dierenspeciaalzaken, opticiens,
audiciens, tankstations, locaties voor reparatie en onderhoud van consumentenartikelen
en (motor)voertuigen, wasserijen en stomerijen blijft open. Ook uitgezonderd zijn
de afhaalfunctie na bestelling bij doe-het-zelf winkels en servicepunten voor het
versturen of ontvangen van brieven en postpakketen. Tot slot kan de verkoop van kerstbomen
of bloemen in de buitenlucht doorgang vinden. De overige detailhandel wordt helaas
gesloten. Deze detailhandel kan wel bestelde producten bezorgen.

Uitsluitend afhaal horeca, coffeeshops en restaurants in hotels

De mogelijkheden tot afhaal in horeca en bij coffeeshops blijven bestaan binnen de
huidige regels. De eet- en drinkgelegenheden van hotels, met inbegrip van de roomservice,
worden gesloten voor het publiek. De eet- en drinkgelegenheden in een hotel vallen
daarmee onder dezelfde regels als andere eet- en drinkgelegenheden. Een afhaalfunctie
is daar dus wel mogelijk.

Hoofdzakelijk afstandsonderwijs in PO, VO, MBO, HBO en WO

Het primair onderwijs, het voortgezet onderwijs, het MBO, HBO en WO zullen middels
afstandsonderwijs plaatsvinden. Deze maatregel geldt ook voor alle overige onderwijs-,
training- en educatieve activiteiten, waarvoor geen uitzonderingen gelden.

In het primair onderwijs geldt een uitzondering voor kinderen van ouders die werken
in cruciale beroepen en voor leerlingen in een kwetsbare positie. In het voortgezet
onderwijs geldt een uitzondering voor leerlingen in een examenjaar, voor praktijkgericht
onderwijs in het vmbo, voor leerlingen in het praktijkonderwijs en voortgezet speciaal
onderwijs, voor het afnemen van schoolexamens in het voorexamenjaar en voor leerlingen
in een kwetsbare positie. In het MBO, HBO, WO geldt een uitzondering voor examens,
tentamens, praktijkonderwijs en begeleiding van kwetsbare studenten (inclusief MBO
1 en 2).

Sluiting kinderopvang

De kinderopvang (0–12 jaar) wordt gesloten, omdat het essentieel is voor een succesvolle
aanpak van de crisis dat ouders thuis blijven. Uitgezonderd is de opvang voor kinderen
van ouders die werken in cruciale beroepen, opvang voor kinderen voor wie vanwege
bijzondere problematiek of een moeilijke thuissituatie maatwerk nodig is. Het gaat
hier expliciet om ouders die al een contract hebben met een kinderopvangorganisatie
of een voorziening voor gastouderopvang. Hierbij worden reguliere openingstijden gehandhaafd
door de kinderopvangorganisatie. Ten aanzien van de gastouderopvang zal er bij ouders
op worden aangedrongen om hier alleen gebruik van te maken als ouders werkzaam zijn
in een cruciaal beroep.

Net als in het voorjaar zullen ouders door de overheid tegemoet worden gekomen in
kosten. Deze is vergelijkbaar met de eerdere regeling (voor ouders met kinderopvangtoeslag,
voor ouders met gemeentelijke regelingen en ouders zonder een van beide). Gezien de
grote opgave waar de uitvoering voor staat, is de verwachting dat het wat langer duurt
voordat deze tegemoetkoming wordt terugbetaald. We verzoeken ouders hierbij wederom
de gehele factuur door te blijven betalen, net als in het voorjaar. Ook als zij op
dit moment niet van kinderopvang gebruik kunnen maken. U wordt hier later apart over
geïnformeerd.

De maatregelen ten aanzien van kinderopvang en onderwijs hebben een afwijkende looptijd.

In verband met de noodzaak om voorbereidingen te treffen voor het organiseren van
opvang en/of onderwijs voor kinderen in een kwetsbare positie en kinderen met ouders
in een cruciaal beroep, gaan de maatregelen in het onderwijs en kinderopvang niet
op dinsdag 15 december 2020 maar op woensdag 16 december 2020 in. Deze maatregelen
zullen eindigen op zondag 17 januari 2021 zodat de schoolweek op 18 januari 2021 op
een maandag kan aanvangen.

Sluiting publiek toegankelijke locaties

Alle publiek toegankelijke locaties, inclusief doorstroomlocaties worden voor publiek
gesloten. Hiermee is het voor bijvoorbeeld dierenparken, pretparken, markten, musea,
bioscopen, concertzalen, theaters, casino’s en sauna’s niet langer toegestaan om voor
publiek open te zijn.

Bibliotheken worden gesloten, maar hier blijft afhaal van reserveringen toegestaan.
Voor locaties, waaronder buurt-, wijkcentra en bibliotheken geldt dat deze wel open
mogen zijn voor activiteiten voor kwetsbaren.

Huwelijk-, uitvaartlocaties en plaatsen waar financiële en zakelijke diensten en diensten
vanuit de overheid aan de burger worden verleend, zijn uitgezonderd van de sluiting.
Banken, hypotheekverstrekkers en publieksbalies van gemeenten kunnen hierdoor open
blijven

Verbod tot uitoefenen van contactberoepen

De uitoefening van contactberoepen wordt verboden, zowel thuis als in publiek toegankelijke
plaatsen. Dit zijn beroepen waar 1,5 meter afstand houden niet mogelijk is, waaronder
de kappers, schoonheidsspecialisten en rijscholen. Van het verbod zijn uitgezonderd
de (para-)medische contactberoepen, audiciens, opticiens en dierenartsen. Dit zijn
contactberoepen waar tegen betaling zorg wordt verleend op basis van de Zorgverzekeringswet,
Wet Langdurige Zorg, Wet Maatschappelijke Ondersteuning, de Jeugdwet, Wet Forensische
Zorg, de Wet Publieke Gezondheid en/of (para)medische contactberoepen die onder de
reikwijdte van de wet BIG vallen of in het kader van bloedafname en bloedvoorziening.
Een volledige lijst van uitgezonderde (para)medische contactberoepen is bijgevoegd
en wordt gepubliceerd op de website van de rijksoverheid6.

Verlaging van maximaal drie naar maximaal twee personen thuis ontvangen, Kerstdagen
uitgezonderd

Het dringend advies om maximaal drie personen en maximaal één groep per dag thuis
te ontvangen wordt verlaagd naar maximaal twee personen. Huisgenoten en kinderen tot
en met 12 jaar tellen hierbij niet mee. Vanwege de bijzondere aard van de Kerstdagen
geldt deze verlaging – indien alle overige maatregelen en adviezen in acht worden
genomen – niet voor 24, 25 en 26 december 2020. Alleen tijdens de Kerstdagen geldt
het advies van maximaal drie personen. Deze tijdelijke verruiming van het advies geldt
expliciet niet voor 31 december en 1 januari.

Het OMT heeft in zijn adviezen aangegeven dat mensen die besmet raken tijdens de Kerstdagen
binnen vijf tot zes dagen besmettelijk zullen worden. Die periode overlapt met oudjaarsdag.
Met andere woorden, het OMT geeft aan dat een versoepeling van de maatregelen tijdens
de Kerstdagen én tijdens oudejaarsdag een belangrijke acceleratie van de overdracht
en verspreiding met zich kan brengen: de combinatie van Kerst en oudejaarsdag zullen
een eventueel negatief effect niet alleen doen optellen, maar ook versterken. Voor
31 december 2020 en 1 januari 2021 geldt daarom het advies om maximaal twee personen
thuis te ontvangen.

Maximum aantal van twee personen in openbare plaatsen

Op openbare plaatsen binnen en buiten is groepsvorming tot tenminste 19 januari 2021
beperkt tot maximaal twee personen, waar dat nu nog maximaal vier is.

Sport: sluiting binnensportlocaties

Binnensportlocaties worden gesloten. Dit betekent dat sportscholen, zwembaden en sporthallen
dicht moeten. Buitensportlocaties kunnen open blijven. Buiten is, ook op de sportlocaties,
sporten met maximaal twee personen en op anderhalve meter afstand toegestaan. Voor
kinderen tot en met 17 jaar blijven op de buitensportlocaties georganiseerde activiteiten
mogelijk. Ook hierbij zijn dan de sportkantines, douches en kleedkamers gesloten.
De uitzonderingen voor topsporters blijven bestaan.

Blijf zo veel mogelijk thuis en maak geen onnodige reizen

Om het aantal reisbewegingen en contacten zo veel mogelijk te beperken geldt in Nederland
het dringende advies: blijf zo veel mogelijk thuis, reis niet in het binnen- en naar
het buitenland en boek niet voor de periode tot en met medio maart 2021. Ook voor
reizen vanuit het buitenland geldt hetzelfde dringende advies: reis niet naar Nederland.
Voor het openbaar vervoer geldt het advies ook om alleen noodzakelijke reizen te maken.

Wanneer mensen rond de feestdagen met het gezin ergens in Nederland een huisje hebben
gehuurd kan men daar naar toe gaan. Maar, ook daar gelden alle beperkingen.

Thuiswerken

Het kabinet herhaalt het dringende advies om thuis te werken. Daartoe maakt het kabinet
afspraken met werkgeversorganisaties over het nemen van strengere maatregelen gericht
op thuiswerken.

Fieldlabs evenementen

In mijn brief van 9 december 20207 heb ik aangekondigd dat los van het epidemiologisch beeld in januari 2021 gestart
kan worden met de eerste praktijktesten voor evenementen, de fieldlabs. Omdat inzichten
uit deze fieldlabs kunnen helpen bij het doel om de bovengenoemde sectoren op veilige
en verantwoorde wijze weer op te starten heeft het kabinet besloten de oorspronkelijke
planning om medio januari 2021 met de fieldlabs te starten te handhaven. Voor de fieldlabs
zal een juridische grondslag worden gegeven via een wijziging van de Tijdelijke ministeriële
regeling maatregelen COVID-19.

Openbaarmaking Catshuisstukken

Zoals aangegeven in mijn de brief van 9 december jl.8 wil het kabinet in deze bijzondere omstandigheid transparant zijn. Hiertoe deelt
het kabinet met de Kamer de presentaties die voorliggen in de informele overleggen
over de corona-crisis in het Catshuis. De stukken worden gelijktijdig gedeeld met
de voortgangsbrieven, voor zover daar geen zwaarwegende belangen in de weg staan9, op de website van rijksoverheid10. Hier zijn vanaf heden de presentaties van het overleg op het Catshuis van zondag
13 december jl. te vinden.

Kwetsbare groepen

De continuïteit van zorg voor kwetsbare mensen, juist ook met de aanvullende maatregelen
voor de komende maand, is van cruciaal belang. Daarnaast is ook bezoek en nabijheid
van dierbaren en anderen voor kwetsbare mensen in deze (kerst)periode belangrijk.
Dat betekent voor kwetsbare mensen in de langdurige zorg en ondersteuning het volgende:

– Zorg en ondersteuning gaan door, zoals de medische zorg thuis (verzorging en verpleging),
de dagbesteding (inclusief het serveren van eten en drinken), het vervoer hiernaar
toe, de huishoudelijke hulp en begeleiding onder de Wmo2015 en hulp en zorg onder
de Jeugdwet (intramuraal en ambulant), waaronder (ook uit Wlz bekostigde) hulp vanuit
kinderdagcentra en het zorgvervoer hiernaar toe. Waar dagbesteding of jongerenwerk
in buurthuizen of zalen van bibliotheken plaatsvindt, kan dit ook doorgang vinden.
Ook de ambulante zorg en dagbehandeling van cliënten in de ggz vindt doorgang. De
contactberoepen in instellingen zijn verboden (kapper, nagelstudio’s), met uitzondering
van (para)medische contactberoepen.

– Bezoek aan intramurale instellingen kan doorgang vinden – verpleeghuizen, instellingen
voor gehandicaptenzorg of ggz- en jeugdinstellingen laten bezoek zoveel als mogelijk
en verantwoord is doorgaan, afhankelijk van de lokale situatie. De nieuwe maatregelen
betekenen wel dat een bewoner maximaal 2 bezoekers per dag mag ontvangen, voor zover
de instelling bezoek niet verder heeft beperkt in verband met bijvoorbeeld een uitbraak
van COVID-19. Uiteraard gelden verder in de instellingen de regels die de instellingen
zelf genomen hebben om besmetting te voorkomen, mede op basis van de besmettingsgraad
in de regio. De mogelijkheden die zorginstellingen hebben om af te wijken van de bepaling
rondom bezoek en groepsgrootte in het geval van palliatieve patiënten, blijven ongewijzigd.
Bezoek aan kinderen in gezinsgerichte voorzieningen zoals in pleeggezinnen of gezinshuizen
kan ook doorgang vinden. De nieuwe maatregelen betekenen wel dat het kind maximaal
2 bezoekers per dag mag ontvangen, voor zover het pleeggezin of gezinshuis niet te
maken heeft met een COVID-besmetting.

– Bezoek thuis aan kwetsbare personen wordt net als in het algemeen geldt nu beperkt
tot maximaal 2 personen naast de personen die op hetzelfde adres woonachtig zijn (excl.
kinderen tot 13 jaar) en maximaal één groep per dag. Voor 24–26 december geldt ook
voor kwetsbare mensen: dringend advies om maximaal 3 personen te ontvangen, naast
de personen die op hetzelfde adres woonachtig zijn (excl. kinderen tot 13 jaar) en
maximaal één groep per dag.

– Gemeenten openen wederom de nachtopvang voor dak- en thuisloze mensen (rechthebbenden
én niet-rechthebbenden). Ook moeten voldoende plekken voor (niet) rechthebbenden beschikbaar
zijn waar zij overdag naar binnen kunnen voor een maaltijd, om warm te worden en voor
sanitaire behoeften. Aangezien even tijd nodig is dit te regelen, gaat dit 16 december
in.

– Voor kinderen en volwassenen die thuis niet veilig zijn, zijn het telefoonnummer van
Veilig Thuis (0800–2000) en de chatfunctie bereikbaar (https://veiligthuis.nl/huisregels-chat-veilig-thuis/). Slachtoffers die vanuit huis niet kunnen bellen of chatten met Veilig Thuis, kunnen
middels het codewoord «Masker 19» bij de apotheek een melding doen van huiselijk geweld.
In zo’n geval zal de apotheek, indien mogelijk samen met het slachtoffer, VT bellen.
Daarnaast zijn andere hulplijnen bereikbaar als spanningen oplopen, zoals de kindertelefoon,
de luisterlijn en MIND Korrelatie.

Het vorige week aangekondigde Jeugdpakket kan tijdens de kerstvakantie gedeeltelijk
plaatsvinden. Sportactiviteiten (bv. Wintergames) voor kinderen tot en met 17 jaar
kunnen doorgaan, mits het onder begeleiding is en buiten plaatsvindt. Alle digitale
activiteiten kunnen ook doorgaan. Andere activiteiten, zoals culturele activiteiten
of fysieke activiteiten voor jongvolwassenen (18–27 jaar) worden uitgesteld tot naar
het een later moment waarop de coronamaatregelen dit weer toestaat. Het Jeugdpakket
loopt door tot in het voorjaar van 2021 en dat biedt gemeenten, lokale organisaties
en jongeren genoeg ruimte om de geplande activiteiten op een later moment te organiseren.

4. Tot slot

Dit zijn ingrijpende maatregelen, bedoeld om het virus hard te raken. Het kabinet
beseft dat dit maatschappelijk en economisch grote impact heeft. Nederland staat hierin
niet alleen. We zien ook in de landen om ons heen dat forse maatregelen getroffen
worden. We trekken daarin gelijk op. De analyse is in al die landen hetzelfde. De
kwetsbaren moeten beschermd worden en de zorg moet toegankelijk blijven.

De bestrijding van dit virus vraagt offers van ons allemaal. Ouderen leven langer
in een isolement. We zien jonge mensen die hun toekomstplannen in de wacht moeten
zetten. Veel mensen ervaren eenzaamheid en soms zelfs angst. Ondernemers leven in
grote onzekerheid en vrezen voor de toekomst van hun bedrijven. Organisaties in welzijn,
sport en cultuur kunnen hun belangrijke rol in de samenleving niet spelen en hebben
bovendien moeite om het hoofd boven water te houden. Mensen werkzaam in de zorg moeten
langer een persoonlijk offer brengen om nog door te gaan.

Onder de noemer #eenkleingebaar hebben 5 vrijwilligersorganisaties, met steun van
VWS en JenV, het initiatief genomen aandacht te geven aan elkaar door middel van een
klein gebaar. Van iedereen voor iedereen, en zeker voor mensen die dat nu hard nodig
hebben zoals kwetsbare ouderen of mensen die minder zelfredzaam zijn. Laten we daar
oog voor hebben. Laten we omzien naar elkaar, met een berichtje, een belletje of een
kaartje. En elkaar daarin steunen. Alleen samen houden we dit vol. We hebben laten
zien dat we het kunnen. Het zal ons ook nu gaan lukken.

De Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport,
H.M. de Jonge