Brief regering : Geannoteerde agenda JBZ-Raad 14 december 2020

Nr. 663 BRIEF VAN DE MINISTER VAN JUSTITIE EN VEILIGHEID

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 7 december 2020

Hierbij bieden wij u de geannoteerde agenda aan van de bijeenkomst van de Raad Justitie
en Binnenlandse Zaken op 14 december 2020 via videoconferentie.

De Minister van Justitie en Veiligheid en de Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid
zijn voornemens deel te nemen aan deze JBZ-Raad.

De Minister van Justitie en Veiligheid, F.B.J. Grapperhaus

De Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid, A. Broekers-Knol

Geannoteerde agenda van de bijeenkomst van de Raad Justitie en Binnenlandse Zaken,
14 december 2020

I. Binnenlandse Zaken, Asiel en Migratie

1. Verordening ter voorkoming van de verspreiding van online terroristische inhoud

= Informatie over het voorlopige akkoord

Het Duitse voorzitterschap geeft het dossier Verordening ter voorkoming van de verspreiding
van online terroristische inhoud prioriteit en streeft er naar de onderhandelingen
met de Commissie en het EP nog dit jaar af te ronden. Het kabinet heeft zich in lijn
met de motie van de leden Nispen en Van Torenburg (Kamerstuk 22 112, nr. 2724) kritisch opgesteld, onder andere ten opzichte van het ontbreken van een rechtsmiddel
in de ontvangende lidstaat bij grensoverschrijdende verwijderbevelen. De positie van
het EP sluit aan bij de Nederlandse bezwaren. Thans tracht het voorzitterschap een
compromis te bereiken met het EP rondom de positie van de lidstaat waar de hosting
serviceprovider is gevestigd met het oog op snelle afronding van de onderhandelingen,
al is het op dit moment nog onzeker of dit vóór deze JBZ-Raad zal lukken.

2. Nieuw Migratie- en Asielpact

= beleidsdebat

Er wordt een debat voorzien op hoofdlijnen over de asiel- en migratievoorstellen van
de Commissie van 23 september jl. Bij het opstellen van deze Geannoteerde Agenda was
voor dit agendapunt nog geen document beschikbaar.

Dit debat zal een vervolg zijn op de eerdere discussies over deze nieuwe asiel- en
migratievoorstellen. Het Duitse voorzitterschap heeft eerder aangegeven tijdens deze
JBZ-Raad te willen komen tot politieke overeenstemming over de uitgangspunten voor
het nieuwe Europese asiel en migratiebeleid op basis van de Commissievoorstellen.
Gezien het verloop van de discussie tijdens de eerdere bijeenkomsten, heeft het Duitse
voorzitterschap aangegeven zich waarschijnlijk te zullen beperken tot een voortgangsrapportage.
De beoogde politieke overeenstemming acht het Voorzitterschap tijdens deze JBZ-Raad
niet meer haalbaar. Voor het krachtenveld verwijst het kabinet kortheidshalve naar
het verslag van de JBZ-raad van 13 november jl.1.

Het standpunt van het kabinet is eveneens eerder met uw Kamer gedeeld. De inbreng
van het kabinet zal zijn gebaseerd op de standpunten zoals verwoord in de BNC-fiches.2 Daarbij houdt het kabinet uiteraard rekening met het behandelvoorbehoud dat uw Kamer
bij enkele voorstellen heeft geplaatst.

3. Samenwerking met partners m.b.t. effectieve terugkeer en migratiemanagement

= Uitwisseling van standpunten

Over de beoogde insteek bij dit agendapunt heeft bij het opstellen van deze geannoteerde
agenda het voorzitterschap nog geen document beschikbaar gesteld. Over het belang
van de externe dimensie en de noodzaak om effectieve, brede partnerschappen aan te
gaan met belangrijke landen van herkomst, opvang en transit bestaat brede overeenstemming
tussen lidstaten, zo bleek bij de JBZ-Raad van 13 november jl.3 Naar verwachting zal de Commissie werken aan het uitwerken van de rol van de terugkeercoördinator,
een strategie voor vrijwillige terugkeer en re-integratie en plannen om de samenwerking
met derde landen te verbeteren. Ook de samenwerking tussen EU-instellingen en lidstaten
dient te worden verbeterd. Ten aanzien van dit laatste wordt genoemd dat (elementen
van) het EU-beleid ten aanzien van terugkeer kan voortbouwen op de expertise van bepaalde
Lidstaten. Zoals toegelicht in het BNC-fiche behorend bij de Algemene Mededeling van
de Commissie d.d. 23 september jl.4, pleit het kabinet al langer voor brede partnerschappen met derde landen conform
een geïntegreerde benadering met een gecoördineerde inzet van middelen over de volle
breedte van het instrumentarium. Het kabinet verwelkomt de extra inspanningen om terugkeer
te verbeteren en de inzet van de EU-visumcode daarbij.

4. Implementatie van interoperabiliteit

= Uitwisseling van standpunten

De Commissie zal de JBZ-Raad informeren over de laatste stand van zaken betreffende
de implementatie van de verordeningen voor de versterking van de interoperabiliteit
van centrale EU-informatiesystemen op het terrein van migratie, grensbeheer en veiligheid.
De Commissie zal naar verwachting aangeven dat, op basis van de voortgang bij de lidstaten,
het inreis- en uitreissysteem (EES) medio mei 2022 in werking kan treden en dat de
huidige planning om het gehele stelsel van interoperabiliteitscomponenten eind 2023
te implementeren gehandhaafd blijft.

Het Duitse voorzitterschap vraagt de lidstaten om tijdens de JBZ-Raad in te stemmen
met deze gewijzigde planning en te bevestigen dat alle noodzakelijke voorbereidingen
zullen worden getroffen.5 Mede gezien de recente incidenten in Frankrijk en Oostenrijk zal er bij de lidstaten
brede steun zijn om het stelsel aan interoperabiliteitsvoorzieningen zo snel mogelijk
te implementeren. Ook het kabinet heeft in haar reactie op deze aanslagen de noodzaak
om de bewaking van de buitengrenzen van het Schengengebied te versterken benadrukt.
Het kabinet hecht in dit kader groot belang aan de implementatie van de (nieuwe) Europese
informatiesystemen op het gebied van grenzen en veiligheid, waaronder het EES, het
Europees reisinformatie en -autorisatiesysteem (ETIAS) en het aangepaste Schengen
Informatie Systeem (SIS). Het kabinet tekent daarbij wel aan dat de integrale planning
bijna geen ruimte meer biedt voor onvoorziene omstandigheden en verwelkomt daarom
blijvende aandacht voor dit onderwerp op Raadsniveau.

5. Raadsconclusies inzake interne veiligheid en het Europees Politie Partnerschap

= Uitwisseling van standpunten / aanname

Tijdens de JBZ-Raad wordt een uitwisseling voorzien van standpunten aangaande interne
veiligheid in relatie tot de voorliggende Raadsconclusies inzake Interne Veiligheid
en het Europees Politie Partnerschap. Hiertoe zal een discussiepaper worden voorbereid
door het Duits voorzitterschap dat nog niet beschikbaar is. De Raadsconclusies6, die worden aangenomen via schriftelijke procedure parallel aan deze informele Raad,
worden tevens ter aanvaarding aan de JBZ-Raad voorgelegd.

Het Duits voorzitterschap heeft de Raadsconclusies inzake Interne Veiligheid en het
Europees Politie Partnerschap opgesteld om de raadsposities op onderdelen van de Veiligheidsuniestrategie
samen te brengen. De voorliggende Raadsconclusies bouwen voort op eerdere discussies
in de JBZ-Raad over interne veiligheid en het Europees Politiepartnerschap. Zo zien
de Raadsconclusies onder andere op de versterking van de grensoverschrijdende samenwerking
van rechtshandhavingsautoriteiten, samenwerking met derde landen en versterking van
de informatie-uitwisseling inclusief de volledige implementatie en het gebruik van
informatiesystemen. Ook wordt de rol en noodzakelijke inzet van EU agentschappen zoals
Europol, Eurojust, Frontex, eu-LISA en Cepol beklemtoond. Daarnaast wordt stilgestaan
bij het gebruik van innovaties, waaronder kunstmatige intelligentie, voor veiligheidsdoeleinden,
het vinden van een gebalanceerde oplossing voor het omgaan met encryptie en dataretentie
in het veiligheidsdomein. Ook wordt ingegaan op de aanpak van drugshandel, seksueel
kindermisbruik, mensenhandel, illegale vuurwapenhandel en de bestrijding van terrorisme,
gewelddadig extremisme en haatzaaien. Tevens zijn als bijlagen Raadsconclusies over
grensoverschrijdende politiesamenwerking en Raadsconclusies over individuen die een
specifieke dreiging vormen (de zogeheten gefährders) opgenomen.

Het kabinet kan zich vinden in de voorlopige versie van de Raadsconclusies. Deze bevatten
belangrijke onderwerpen voor de samenwerking op het gebied van interne veiligheid
voor de komende vijf jaar. Het kabinet onderschrijft het belang van goede en effectieve
samenwerking van de rechtshandhavingsautoriteiten als een vereiste voor vrijheid en
veiligheid binnen de EU. Andere belangrijke punten voor het kabinet zijn brede beschikbaarheid
van kwalitatief hoogwaardige informatie van lidstaten via EU-systemen en -kanalen,
versterking van beveiligde communicatie voor operationele doeleinden, versterking
van de taakuitoefening door rechtshandhaving in het digitale domein inclusief het
op een gebalanceerde wijze om kunnen gaan met encryptie en dataretentie, effectieve
en met waarborgen omklede toepassing van AI en volwaardige implementatie van bestaande
regelgeving. Er dient sprake te zijn van een multidisciplinaire aanpak van drugshandel,
mensenhandel en seksueel kindermisbruik gericht op preventieve en repressieve maatregelen
met oog voor fundamentele rechten. Ook wat betreft de gefährders verwelkomt het kabinet het initiatief om informatie-uitwisseling te versterken. Het
kabinet onderschrijft het belang van de rol van Europol, alsmede agentschappen als
eu-LISA, Frontex, Cepol en Eurojust, bij de ondersteuning aan de lidstaten.

Naar verwachting kunnen alle lidstaten deze omvattende Raadsconclusies ondersteunen.

6. Overige onderwerpen

a. EU-Westelijke Balkan ministerieel forum over Justitie en Binnenlandse Zaken (22 oktober
2020)

= Informatie van het voorzitterschap

Naar verwachting zal het voorzitterschap de JBZ-Raad informeren over de het EU-Westelijke
Balkan ministerieel forum inzake Justitie en Binnenlandse Zaken dat op 22 oktober
2020 per videoconferentie heeft plaatsgevonden. Het forum is een jaarlijkse bijeenkomst
van het voorzitterschap (en van haar voorganger en opvolger), de Europese Commissie
en de vertegenwoordigers (ministers van Justitie en/of Binnenlandse Zaken) van de
kandidaat-lidstaten en potentiële kandidaat-lidstaten van de Westelijke Balkan waarin
zij inzicht geven in hervormingen op het gebied van justitie en binnenlandse zaken
in het kader van het EU-toetredingsproces. Het betreft een informatiepunt. Er wordt
geen discussie voorzien.

b. Werkprogramma van het inkomend voorzitterschap

= informatie van Portugal

Het kabinet zal de presentatie van het inkomend Portugees voorzitterschap aanhoren.

II. Gemengd comité

7. Implementatie van interoperabiliteit

= Uitwisseling van standpunten

Zie boven.