Brief regering : Geactualiseerde Raadspositie Europese jaarbegroting 2021 en inzet voor de conciliatie met het Europees Parlement

Nr. 152
BRIEF VAN DE MINISTER VAN FINANCIËN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 1 december 2020

Op 25 november jl. hebben de lidstaten in Coreper overeenstemming bereikt over een
geactualiseerd positie van de Raad van de Europese Unie (hierna: de Raad) voor de
onderhandelingen met het Europees Parlement over de Europese begroting voor 2021.
Op 22 september is uw Kamer per brief geïnformeerd over de Raadspositie1. In deze brief informeer ik uw Kamer over de geactualiseerde Raadspositie, de aanleiding
voor de wijzigingen, het vervolgproces en de gevolgen voor de Nederlandse afdrachten
aan de Europese Unie. Het kabinet is van mening dat ook de geactualiseerde Raadspositie
voldoende in lijn is met de Nederlandse uitgangspunten voor de onderhandelingen van
de Europese begroting 2021.

Amending Letter en geactualiseerde Raadspositie

Initiële Raadspositie en aanleiding tot actualisatie

Eind juni jl. presenteerde de Europese Commissie (hierna: Commissie) het voorstel
voor de Europese begroting 20212. Er was toen nog geen akkoord bereikt over het volgende Meerjarig Financieel Kader
2021–2027 (MFK). De Commissie heeft aangegeven het voorstel te amenderen via de zogeheten
Amending Letter zodra een politiek MFK-akkoord zou worden bereikt. Ze verwachtte deze Amending Letter echter niet voor 1 oktober te presenteren, de deadline voor het innemen van een Raadspositie3. Om toch op tijd tot een positie te komen, heeft de Raad op basis van een technische
vertaling van het door de Europese Raad (ER) in juli bereikte akkoord over het MFK
2021–2027 een Raadspositie ingenomen. Bij deze Raadspositie heeft de Raad in een verklaring
aangegeven dat de positie kan worden herzien zodra de Commissie de Amending Letter (AL1) heeft gepresenteerd. Op 13 november jl. heeft de Commissie deze gepresenteerd4.

In de volgende paragrafen informeer ik u eerst over de inhoud van de Amending Letter 1. Daarna wordt de geactualiseerde Raadspositie toegelicht.

Amending Letter 1

De Commissie legt in AL1 een aantal wijzigingen voor in haar voorstel voor de Europese
begroting 2021. Daarbij heeft de Commissie de budgettaire gevolgen verwerkt van de
politieke afspraken uit de ER van juli jl. over het MFK en het politieke akkoord met
het EP van 10 november jl.

Tevens heeft de Commissie in AL1 de budgettaire gevolgen voor 2021 van de zesde aanvullende
begroting 2020 teruggedraaid. Dit betrof een voorstel om, als overbruggingskrediet,
het MFK 2014–2020 aan te passen tot de inwerkingtreding van het herstelinstrument.
Tijdens de Europese Raad in juli hebben de lidstaten afgesproken het voorstel hiertoe
niet over te nemen. Deze aanvullende begroting had ook gevolgen voor de Europese begroting
van 2021, die al waren meegenomen in het originele begrotingsvoorstel voor 2021.

Als laatste heeft de Commissie de meest recente budgettaire ontwikkelingen opgenomen
in AL1. Het betreft bijvoorbeeld de implementatie van de landbouwuitgaven, de budgetten
voor de gedecentraliseerde agentschappen en de administratieve uitgaven. Deze wijzigingen
passen binnen de reguliere jaarlijkse begrotingscyclus; de Europese Commissie presenteert
deze wijzigingen ieder jaar in een Amending Letter.

Geactualiseerde Raadspositie

In de geactualiseerde Raadspositie bedraagt het totaal aan vastleggingen 162,5 miljard
euro en de betalingen 164,7 miljard euro (exclusief speciale instrumenten). Ten opzichte
van de Raadspositie van 29 september jl. is dit een verhoging van respectievelijk
1,1 miljard euro en 0,5 miljard euro. Tabel 1 in de Annex geeft een toelichting op
de wijzigingen op hoofdlijnen.

In de geactualiseerde positie neemt de Raad veel van de door de Commissie in AL1 voorgestelde
wijzigingen over. Hiermee respecteert de Raad de afspraken over het MFK zoals die
zijn gemaakt tijdens de ER in juli en met het EP in november. De verschillen tussen
het voorstel van de Commissie (inclusief AL1) en de geactualiseerde Raadspositie zijn
daardoor beperkt. De Raad doet daarmee ook een oproep aan het EP om, net als de Raad,
een positie in te nemen die dicht bij het Commissievoorstel inclusief de Amending
Letter 1 blijft en daarmee recht doet aan de gemaakte politieke afspraken.

De Raad neemt de wijzigingen uit AL1 over die in lijn zijn met de ER-conclusies uit
juli jl. Zo is voor een aantal programma’s (NDICI, EU4Health) een deel van het budget
naar voren gehaald in plaats van gelijkmatig verdeeld over de gehele MFK-periode,
zoals dat in de technische vertaling van de ER-conclusies was verwerkt. Dit leidt
tot hogere vastleggingen- en betalingenniveaus ten opzichte van de Raadspositie van
29 september. Voorts neemt de Raad de wijzingen uit AL1 over die het politieke akkoord
met het EP over het volgende MFK verwerken in de jaarbegroting voor 2021.

Ook versnellingen in de implementatie van uitgaven onder het volgende MFK zorgen voor
verschillen met de originele Raadspositie. Dit is vooral het geval bij het Cohesiebeleid
en het extern beleid (begrotingscategorieën 2 en 6). Tevens neemt de Raad de laatste
ontwikkelingen bij de implementatie van betalingen uit AL1 grotendeels over. Als laatste
neemt de Raad de raming voor de budgetten van speciale instrumenten over uit AL1.

De Raad heeft niet alle door de Commissie in AL1 voorgestelde wijzigingen overgenomen.
Zo stelt de Commissie voor om de budgetten voor een aantal gedecentraliseerde agentschappen
te verhogen, bijvoorbeeld vooruitlopend op een komende aanpassing in de mandaten van
deze agentschappen. De Raad is van mening dat deze budgetten pas toegekend kunnen
worden als de betreffende mandaten zijn aangepast en neemt deze voorstellen niet over.
Het betreft hier de verschillen onder begrotingscategorieën 1, 2 en 3 in tabel 2 in
de Annex.

Daarnaast is de Raad van mening dat het niveau van administratieve uitgaven dat de
Commissie in AL1 voorstelt onvoldoende recht doet aan het MFK-akkoord van de ER in
juli. Daarbij roept de ER de Europese instellingen op om de administratieve uitgaven
te beperken. De Raad neemt in de geactualiseerde Raadspositie daarom een lager niveau
voor administratieve uitgaven op dan voorgesteld door de Commissie (begrotingscategorie
7 in tabel 2 in de Annex).

Verder neemt de Raad het voorstel voor inzet van eerder geannuleerde vastleggingen
uit AL1 evenmin over. De Raad is van mening dat de inzet hiervan beter past in latere
jaren van het MFK 2021–2027, wanneer de aanvullende middelen uit het herstelinstrument
aflopen.

Op totaalniveau ligt de geactualiseerde Raadspositie in vastleggingen circa 0,2 miljard
euro onder het Commissievoorstel inclusief AL1, in betalingen bedraagt dit verschil
circa 0,1 miljard euro.

Nederlands akkoord op herziene raadspositie

Zoals aan uw Kamer gemeld5 zette Nederland tijdens de bespreking in de Raad samen met gelijkgestemde lidstaten
in op een prudente, realistische en moderne begroting binnen de kaders van de ER-conclusies
over het volgende MFK.

Ook bij de bespreking van de herziene Raadspositie vormden deze principes voor Nederland
en gelijkgestemde lidstaten het uitgangspunt. De geactualiseerde Raadspositie verwerkt
de ER-conclusies over het volgende MFK en het recent bereikte politieke MFK-akkoord
met het Europees Parlement en de daarmee gepaard gaande bijdrage aan modernisering
van het MFK6. Nederland steunt beide akkoorden en derhalve ook de verwerking hiervan in de herziene
raadspositie.

In het politieke akkoord met het EP over het volgende MFK is afgesproken dat een deel
van de aanvullende middelen ten opzichte van het akkoord van de ER (2,5 miljard euro)
wordt gefinancierd uit de inzet van marges. Deze marges betreffen de ruimte tussen
het niveau van de begroting en de plafonds zoals opgenomen in het MFK, die gedurende
het jaar gebruikt kunnen worden om in te spelen op onvoorziene omstandigheden. Door
verwerking van het politieke akkoord met het EP worden de marges in de geactualiseerde
Raadspositie verkleind ten opzichte van de oorspronkelijke Raadspositie. Deze zijn
daardoor in vergelijking met eerdere jaren ook relatief beperkt. Gelet op de gemaakte
afspraken acht Nederland dit acceptabel. In de vastleggingen- en betalingenniveaus
voor 2021 is het bovendien van belang dat rekening wordt gehouden met de benodigde
middelen voor de voortdurende COVID-19-crisis.

Nederlandse inzet voor gesprekken met het EP (conciliatie)

Het kabinet vindt de geactualiseerde Raadspositie een correcte vertaling van de politieke
afspraken over het volgende MFK. In de aankomende gesprekken met het EP over de Europese
jaarbegroting 2021 streeft Nederland naar behoud van deze Raadspositie. Voorts zal
Nederland zich blijven inzetten voor de Nederlandse moderniseringsprioriteiten. Nederland
werkt zoals gewoonlijk samen met gelijkgestemde lidstaten om de gezamenlijke inzet
op een prudente, realistische en moderne begroting te realiseren met in achtneming
van de politieke afspraken over het volgende MFK.

Tiende aanvullende begroting 2020

Zoals aan uw Kamer gemeld in de brief7 van 16 oktober jl. heeft de Commissie in de tiende aanvullende begroting voor 2020
voorgesteld om betalingen te versnellen als gevolg van de COVID-19-crisis. Na een
oproep van enkele lidstaten heeft het voorzitterschap de behandeling van deze aanvullende
begroting betrokken bij de onderhandelingen over de Europese begroting 2021. Op die
manier kunnen de effecten van het versnellen van betalingen op de Europese begroting
van 2021 als geheel worden beoordeeld. Gelet op de COVID-19-crisis en bijbehorende
maatregelen steunt het kabinet dit voorstel en is het voornemens in te stemmen met
deze aanvullende begroting.

Gevolgen Nederlandse afdrachten aan de Europese begroting

In de raming van de Miljoenennota 2021 (Kamerstuk 35 570, nrs. 1 en 2) zijn de budgettaire gevolgen van de uitkomsten van de ER uit juli jl. reeds verwerkt.
Het politiek akkoord tussen Raad en EP over het MFK van november jl. leidt, zoals
gemeld in de brief hierover, tot een zeer beperkte bijstelling van de raming van de
Nederlandse afdrachten aan de Europese Unie8. Deze bijstelling zal bij 1e suppletoire begroting 2021 worden verwerkt.

De geactualiseerde Raadspositie blijft, zoals hierboven reeds vermeld, binnen de afspraken
van de Europese Raad uit juli jl. en het tussen Raad en EP bereikte politieke akkoord
over het volgende MFK. De geactualiseerde Raadspositie heeft daarom geen verdere gevolgen
voor de Nederlandse afdrachten aan de Europese Unie, omdat deze raming uitgaat van
een uitgavenniveau dat gelijk is aan het betalingenplafond zoals vastgelegd in het
MFK-akkoord en de maximale omvang van de speciale instrumenten.

Proces

Alle lidstaten hebben ingestemd met de geactualiseerde Raadspositie. Ook het Europees
Parlement zal een positie innemen. Daarna zullen tijdens de conciliatieperiode de
gesprekken tussen de Raad en het EP, voorgezeten door de Commissie, voortgaan tot
er sprake is van een begrotingsakkoord. Die periode duurt tot 7 december. De geplande
Ecofin-begrotingsraad9 van 3 december zal niet meer plaatsvinden als gevolg van de (reis)restricties door
COVID-19. Ter vervanging vindt er een conciliatiecomité plaats op vrijdag 4 december,
waaraan de permanente vertegenwoordigers van de lidstaten bij de Europese Unie zullen
deelnemen. In de regel wordt in deze Begrotingsraad, die nu vervangen wordt door dit
conciliatiecomité, een akkoord bereikt tussen het EP en de Raad over de begroting
voor het volgende jaar. Uw Kamer ontvangt een verslag van dit conciliatiecomité.

De Minister van Financiën,
W.B. Hoekstra

Annex

Tabel 1 geeft op hoofdlijnen een overzicht van de geactualiseerde Raadspositie ten
opzichte van de originele Raadspositie voor de Europese begroting 2021 in vastleggingen
(vastl.) en betalingen (bet.).

Tabel 1: Raadscompromis en het geactualiseerde Raadspositie (miljoen euro)

 

Oorspronkelijke Raadspositie

Geactualiseerde Raadspositie

Verschil

Omschrijving

CA

PA

CA

PA

CA

PA

1. Single Market and Digital

20.692

17.252

20.691

17.166

0

– 86

2. Cohesion and Values

52.424

66.009

52.827

66.157

404

148

3. Natural Resources & Environment

58.578

56.880

58.519

56.798

– 58

– 81

4. Migration & Border Management

2.341

2.584

2.339

2.747

– 2

163

5. Resilience, Security & Defense

1.682

687

1.709

670

27

– 16

6. Neighbourhood & the World

15.318

10.362

16.035

10.768

717

407

7. Administration

10.407

10.408

10.382

10.383

– 25

– 25

Totaal

161.441

164.181

162.504

164.690

1.063

509

Marge

2.042

2.542

1.021

2.061

– 1.021

– 481

Speciale instrumenten

1.471

646

1.471

1.293

0

647

Totaal incl. speciale instrumenten

162.912

164.827

163.975

165.983

1.063

1.156

Tabel 2 geeft een overzicht van het Commissievoorstel voor de Europese begroting inclusief
de wijzigingen in AL1. De laatste kolom geeft het verschil aan tussen het voorstel
van de Commissie en de geactualiseerde Raadspositie.

Tabel 2: Amending Letter 1 en de geactualiseerde Raadspositie (miljoen euro)

 

Amending Letter 1

Geactualiseerde Raadspositie

Verschil

(Raad – AL1)

Omschrijving

CA

PA

CA

PA

CA

PA

1. Single Market and Digital

20.695

17.169

20.691

17.166

– 3

– 3

2. Cohesion and Values

52.883

66.205

52.827

66.157

– 56

– 48

3. Natural Resources & Environment

58.523

56.802

58.519

56.798

– 3

– 4

4. Migration & Border Management

2.339

2.747

2.339

2.747

0

0

5. Resilience, Security & Defense

1.709

671

1.709

670

0

0

6. Neighbourhood & the World

16.060

10.779

16.035

10.768

– 25

– 11

7. Administration

10.457

10.458

10.382

10.383

– 76

– 76

Totaal

162.667

164.831

162.504

164.690

– 163

– 142

Marge

914

1.950

1.021

2.061

107

112

Speciale instrumenten

1.471

1.293

1.471

1.293

0

0

Totaal incl. speciale instrumenten

164.137

166.124

163.975

165.983

– 163

– 142