Brief regering : Geannoteerde agenda informele Telecomraad 7 december

Nr. 838 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN ECONOMISCHE ZAKEN EN KLIMAAT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 23 november 2020

Hierbij bied ik u de geannoteerde agenda aan van de informele Telecomraad van 7 december.

Tijdens de informele Telecomraad zal een beleidsdebat plaatsvinden over de Data Governance
Act. Daarnaast zijn er verschillende diversenpunten geagendeerd. Het voorzitterschap
zal de Raad informeren over de laatste stand van zaken m.b.t. de onderhandelingen
over de e-Privacyverordening, de derogatie van de e- Privacyverordening, het Digital Europe Programme, de verordening ter oprichting van een Europees kenniscentrum voor industrie, technologie
en onderzoek op het gebied van cyberbeveiliging en het netwerk van nationale coördinatiecentra,
de raadsconclusies digitale veiligheid van verbonden apparaten, de verklaring voor
een Europees initiatief over processoren en halfgeleidertechnologieën en de herziening
van de netwerk- en informatieveiligheid richtlijn. De Europese Commissie zal verder
een toelichting geven over de Digital Services Act en Digital Markets Act en het Commissie Werkprogramma 2021. Tot slot zal het inkomende Voorzitterschap Portugal
hun werkprogramma presenteren.

De Staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat, M.C.G. Keijzer

Geannoteerde agenda

Data Governance Act

Gedachtewisseling

Er zal naar verwachting een gedachtewisseling plaatsvinden over de Data Governance
Act. De Data Governance Act is onderdeel van de Europese data strategie1 die als doel heeft om het verantwoord gebruik, opslag en deling van data in Europa
te stimuleren. Het voorstel van de Europese Commissie wordt op zijn vroegst op 24 november
gepubliceerd. Nederland verwelkomt de aandacht op het onderwerp. Zoals aangegeven
in de kabinetsvisie2 op datadeling tussen bedrijven en de Nederlandse reactie3 op de Europese datastrategie, is het uitgangspunt voor Nederland dat de overheid
het vrijwillige datadelen gaat faciliteren en dat burgers en bedrijven grip op gegevens
hebben. Het ontwikkelen van Europese Data Spaces kan hier een belangrijke rol inspelen.
Een inhoudelijke beoordeling van het voorstel van de Commissie in de vorm van een
BNC-fiche zal gezien het moment van publicatie van het voorstel niet voor de informele
Telecomraad zijn afgerond. Dit beperkt mijn inbreng.

Diversenpunten

e-Privacyverordening

Informatie van het Voorzitterschap

Ondanks vorderingen onder het Duits Voorzitterschap is het niet gelukt om tot een
algemene oriëntatie te komen in de Raad op het e-Privacy dossier. Tijdens de informele
Telecomraad zal het Voorzitterschap de lidstaten informeren over de status van de
onderhandelingen en naar verwachting een overzicht geven van specifieke punten waar
nog geen overeenstemming over is bereikt binnen de Raad.

Belangrijke discussies die momenteel plaatsvinden in de Raad concentreren zich voornamelijk
op de verwijdering van de grondslag «gerechtvaardigd belang» ter uitzondering op het
communicatiegeheim en bij de zogenoemde cookiebepaling, hetgeen door Nederland, en
een meerderheid in de Raad gesteund wordt. Een ander punt van discussie is de zogenaamde
«cookiewall» bepaling. Nederland pleit op dit punt voor het verbieden van cookiewalls, tenzij gebruikers de mogelijkheid wordt geboden toegang te krijgen tot de door hun
gewenste digitale dienst via een redelijke, alternatieve optie. Tenslotte spreekt
een meerderheid van lidstaten, inclusief Nederland, zich uit tegen het voorstel van
het Voorzitterschap om specifieke data retentie bepalingen te schrappen uit de tekst.
Het Duits Voorzitterschap acht dat deze bepalingen niet meer nodig zijn tegen het
licht van recente uitspraken het Europese Hof van Justitie, die voldoende gedetailleerde
uitleg zou geven. Aangezien de jurisprudentie echter aantoont dat data retentie maatregelen
voor nationale veiligheidskwesties wel degelijk onder het EU recht kunnen vallen,
vindt Nederland het belangrijk dat secundair Unierecht moet kunnen toelichten wanneer
dit wel of niet het geval is.

Het Europees Parlement heeft in oktober 2017 in een plenaire stemming haar gemeenschappelijke
rapport op het ePrivacy dossier aangenomen. Zodra de Raad een algemene oriëntatie
heeft bereikt kunnen de zogenaamde «triloog» onderhandelingen plaatsvinden, waarbij
het parlement en de Raad, met de Commissie als bemiddelaar, trachten tot een compromistekst
te komen. De verwachting is dat er onder het inkomend Portugees Voorzitterschap in
de eerste helft van 2021 een gemeenschappelijke Raadsstandpunt kan worden bereikt.

Derogatie e-Privacyverordening

Informatie van het Voorzitterschap

Het Duits Voorzitterschap zal de laatste stand van zaken toelichten van de onderhandelingen
over de ePrivacy derogatie. Het voorstel betreft een tijdelijke derogatie van delen
van de ePrivacy richtlijn, om het gebruik van technologieën door hostingbedrijven
voor de verwerking van persoons- en andere gegevens mogelijk te maken, met het oog
op de bestrijding van seksueel misbruik van kinderen op het internet. Hierdoor kunnen
hostingbedrijven deze content blijven detecteren en verwijderen, ook na inwerkingtreding
van de Telecomcode. Voor Nederland is het belangrijk dat dit op vrijwillige basis
blijft gebeuren. Hetgeen derhalve geen verplichting voor hostingbedrijven e.d. meebrengt
om op dergelijke content te scannen. Het gaat om een tijdelijke en afgebakende oplossing.

Op 28 oktober jl. heeft Nederland ingestemd met het mandaat voor onderhandelingen
met het Europees Parlement. Aandachtspunt voor Nederland was dat lidstaten zelf de
keuze houden voor wat betreft de autoriteit die de beoordeling over de technische
middelen zal uitvoeren.

Digital Europe Programme

Informatie van het Voorzitterschap

Het Duits voorzitterschap zal de laatste stand van zaken toelichten over de onderhandelingen
van het Digital Europe Programme. De onderhandelingen over het programma zijn vergevorderd, maar de afronding hiervan
hangt samen met de nog lopende onderhandelingen over het Meerjarig Financieel Kader.

Europees kenniscentrum voor industrie, technologie en onderzoek op het gebied van
cyberbeveiliging en het netwerk van nationale coördinatiecentra

Informatie van het Voorzitterschap

Het Voorzitterschap zal de laatste stand van zaken toelichten over de onderhandelingen
van de verordening voor oprichting van het Europees kenniscentrum voor industrie,
technologie en onderzoek op het gebied van cyberbeveiliging en het netwerk van nationale
coördinatiecentra.

Omdat deze verordening gekoppeld is aan de verordening voor het Kaderprogramma Horizon
Europe, geldt ook dat de definitieve afronding van de onderhandelingen pas kan plaatsvinden
als de onderhandelingen over het Meerjarig Financieel Kader zijn afgerond. Daarnaast
moet er ook een besluit komen over de zetel van het kenniscentrum. Er zijn een aantal
lidstaten dat zich heeft aangemeld als kandidaat voor de zetel. Besluitvorming over
de locatie van dit centrum zal na de informele Telecomraad plaatsvinden, maar naar
verwachting wel voor het einde van dit jaar. Nederland neemt in haar keuze en stem
voor de locatie van het centrum eerdere toezeggingen aan de Kamer (middels het BNC-fiche4) en de criteria die door het Duits Voorzitterschap zijn opgesteld mee, met onder
meer een focus op een connectie met het cybersecurity ecosysteem, toegankelijkheid
van de locatie, en de connectiviteit, beveiliging en interoperabiliteit met IT-faciliteiten
van het centrum.

Raadsconclusies digitale veiligheid van verbonden apparaten

Informatie van het Voorzitterschap

De Raad is voornemens conclusies aan te nemen over de digitale veiligheid van verbonden
apparaten (Internet of Things). Doel is om aandacht te vestigen op het toenemende aantal van verbonden apparaten,
de bijbehorende digitale veiligheidsrisico’s en daarbij de Europese initiatieven te
adresseren die beogen om de basis te leggen voor het vaststellen van minimale beveiligingsnormen
voor verbonden apparaten in de nabije toekomst. Deze raadsconclusies zouden moeten
worden opgevolgd door latere (trio-)voorzitterschappen en kunnen leiden tot verdere
initiatieven van de Europese Commissie.

De Nederlandse inzet voor deze conclusies is in lijn met de inzet van de Roadmap Digitaal
Veilige Hard- en Software5. Nederland verwelkomt het Duitse initiatief om het Europese belang van de digitale
veiligheid van verbonden apparaten te benadrukken in raadsconclusies. Het ontwikkelen
van Europese wet- en regelgeving voor de digitale veiligheid van verbonden apparaten
draagt bij aan de versterking van digitale soevereiniteit in Europa. Europa kan de
standaard zetten met haar wet- en regelgeving door het te baseren op Europese publieke
normen en waarden, zoals digitale veiligheid, privacy en consumentenbescherming. Digitaal
veilige verbonden apparaten dragen daarmee bij aan het concurrentievermogen van Europa
op mondiaal niveau. Nederland maakt zich al enige jaren hard voor Europese wettelijke
digitale veiligheidseisen voor verbonden apparaten via de Europese richtlijn voor
radio apparatuur (de Radio Equipment Directive, RED). Voor Nederland is het van belang dat op korte termijn deze minimale eisen
in de EU worden gesteld, zodat op termijn producten die niet aan deze eisen voldoen
van de markt kunnen worden geweerd. Daarnaast staat Nederland positief tegenover de
ontwikkeling van Europese horizontale regulering om de digitale veiligheid van verbonden
apparaten in de EU verder te verbeteren in samenspel met andere Europese maatregelen.
Voorbeelden hiervan zijn certificering onder de Cyber Security Act en sectorale wet-
en regelgeving waarvoor sectorspecifieke en/of hogere veiligheidseisen noodzakelijk
zijn.

Over de conclusies wordt op het moment van schrijven nog onderhandeld. Nederland werkt
nauw samen met andere lidstaten om de raadsconclusies aan te nemen. De raadsconclusies
zullen naar verwachting via een schriftelijke procedure worden aangenomen.

Digital Services Act & Digital Markets Act

Informatie van de Europese Commissie

Naar verwachting komt de Europese Commissie in december met twee voorstellen. Dit
pakket bestaat uit (1) de herziening van de zogenaamde e-commercerichtlijn, de Digital Services Act (DSA) en (2) ex ante regelgeving voor grote online platforms met een poortwachtersfunctie,
de Digital Markets Act (DMA). De Europese Commissie zal tijdens de informele Telecomraad een presentatie
geven met een toelichting hierover.

Zodra de Commissie wetgevende voorstellen heeft gepubliceerd over de DSA en de DMA
ontvangt uw Kamer conform de geldende afspraken een verder uitgewerkte Nederlandse
inzet en positie via een BNC-fiche.

Commissie Werkprogramma 2021

Informatie van de Europese Commissie

De Europese Commissie zal een toelichting geven op het onlangs gepresenteerde Commissie
Werkprogramma6, waarbij de Commissie een vooruitblik zal geven op de prioriteiten voor 2021. Uw
Kamer zal op korte termijn de Nederlandse appreciatie op het Commissie Werkprogramma
2021 ontvangen.

Verklaring voor een Europees initiatief over processoren en halfgeleidertechnologieën

Informatie van het Voorzitterschap

De verklaring voor een Europees initiatief over processoren en halfgeleidertechnologieën
is door de Europese Commissie, gezamenlijk met het Duits voorzitterschap, opgesteld.
In deze verklaring committeren ondertekenende landen zich aan het actief bevorderen
van het complete semiconductor ecosysteem binnen de Europese Unie. Nederland heeft
de intentie om deze verklaring te tekenen, maar de ondertekening zal afhangen van
het verloop van de onderhandelingen en de finale tekst van de verklaring. Het belang
van semiconductor technologie is groot, omdat het in bijna alles verwerkt is, van
auto's tot mobiele telefoons en netwerken, en het voedt de slimme apparaten en services
die we tegenwoordig gebruiken. Om het concurrentievermogen en de lange termijn weerbaarheid
van Europa hoog te houden is het nodig om het mondiale marktaandeel dat Europa heeft
op deze markt te vergroten. Hierdoor moet er ingespeeld worden op de ontwikkeling
van de volgende generatie processoren en semiconductors, waartoe investeringen nodig
zijn. Essentieel hierbij is dat de Europese industrie op alle schakels van de elektronica
waardeketen zijn positie behoudt of versterkt.

Nederland staat positief tegenover de ontwikkeling van semiconductor technologie en
de intentie van de Europese Commissie om hier nog meer op in te zetten. Nederland
werkt al jaren samen met publieke en private actoren in dit Europese ecosysteem. Nederland
is hierin voorstander van de ontwikkeling van een Industrie Alliantie, die vertegenwoordigers
heeft vanuit het bedrijfsleven, de Europese Commissie, de lidstaten en kennisinstellingen.
De Industrie Alliantie moet komen tot een lange-termijn strategie, waarin naar verschillende
facetten gekeken wordt om de positie van Europa op het mondiale speelveld te versterken.
Hierbij is te denken aan continue innovatie, verzekeren van een «level playing field»
op mondiale schaal en passende financieringsvormen. Conform de visie op de industrie
brief7, wordt er in nauwe afstemming met de bedrijven in deze sector de mogelijkheid onderzocht
voor verdere samenwerking binnen Europa en aansluiting bij het IPCEI initiatief op
het gebied van micro-elektronica.

Herziening netwerk- en informatieveiligheid richtlijn

Informatie van het inkomend Voorzitterschap

Met het oog op de herziening van de netwerk- en informatieveiligheid (NIB) richtlijn,
waarvan de publicatie vooralsnog gepland staat op 15 december, heeft een aantal lidstaten
een non-paper opgesteld. Voornaamste punt in het non-paper is dat de NIB-richtlijn
zijn huidige juridische vorm moet behouden en niet moet worden omgezet in een verordening,
om zo ruimte te laten voor nationale implementatie. Nederland kan de inhoud van dit
non-paper steunen. Daarnaast is voor Nederland van belang dat de risico-gebaseerde
benadering voor het bepalen van de scope en de beveiligingsmaatregelen uit de NIB-richtlijn
behouden blijft.

Werkprogramma van het inkomend Voorzitterschap

Informatie van het inkomend Voorzitterschap

Het inkomend Voorzitterschap, Portugal, zal een toelichting geven op hun werkprogramma.