Brief regering : Aanvullende maatregelen om groen herstel te stimuleren

35 420 Noodpakket banen en economie

Nr. 338 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN FINANCIËN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 16 november 2020

In deze brief wil ik uw Kamer mede namens de Minister voor buitenlandse handel en
ontwikkelingssamenwerking (BHOS) informeren over aanvullende maatregelen op het gebied
van de exportkredietverzekering (ekv), die ik neem om exporteurs te stimuleren groener
uit de crisis te komen. Deze aanvullende maatregelen komen bovenop de eerder aangekondigde
vergroeningsmaatregelen in de «ekv monitor 2019».1 Daarnaast wil ik in deze brief uw Kamer informeren dat ik voornemens ben de «maatregelen
op het gebied van de ekv om handelsstromen op gang te houden» met een half jaar te
verlengen tot 30 juni 2021.2

Aanvullende maatregelen om groen herstel te stimuleren

Om exporteurs te stimuleren groener uit de crisis te komen ben ik voornemens drie
aanvullende maatregelen te treffen: (a) de ontwikkeling van een groene exportontwikkelingsgarantie;
(b) de uitbreiding van de dekking die reguliere ekv-instrumenten biedt voor groene
exporttransacties; en (c) de uitbreiding van de dekking die de investeringsverzekering
biedt voor groene investeringen in het buitenland. Met het nemen van deze aanvullende
maatregelen verwacht ik exporteurs, die juist de huidige crisis willen benutten om
te vergroenen maar daar vanwege marktfalen niet in slagen, te kunnen ondersteunen
in het realiseren van hun vergroeningsambities. Dit heb ik ook getoetst bij een brede
vertegenwoordiging van exporteurs (inclusief MKB-bedrijven).

De drie aanvullende maatregelen zullen in de loop van volgend jaar worden geïmplementeerd
in de vorm van een pilot en in ieder geval twee jaar van kracht zijn. Ze hebben per
saldo geen gevolgen voor de budgettaire raming, doordat rekening is gehouden met de
– op basis van internationale regelgeving verplichte – kostendekkendheid van de ekv
op middellange termijn. Voorts wil ik benadrukken dat voor transacties die met deze
maatregelen in verzekering worden genomen op geen enkele wijze wordt afgeweken van
het bestaande ekv-kader op gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen of compliance.

a. Ontwikkeling groene exportontwikkelingsgarantie

Deze maatregel houdt in dat de Staat een nieuwe garantie gaat ontwikkelen die behalve
directe export ook innovatie stimuleert. Het ontbreken van een dergelijk instrument
heb ik als een van de hiaten in het Nederlandse ekv-instrumentarium geïdentificeerd.
Instrumenten die mede innovatie stimuleren worden al wel door de Export Credit Agencies van enkele andere Europese landen aangeboden. Zo biedt het Verenigd Koninkrijk een
Export Development Guarantee aan waarmee Britse bedrijven werkkapitaalfinanciering, investeringsleningen en financiering
van onderzoek kunnen aantrekken.

Met een groene exportontwikkelingsgarantie verwacht ik een extra impuls te kunnen
geven aan groene export door exporteurs te helpen financiering aan te trekken voor
investeringen in de productie van groene exportgoederen en onderzoek naar de ontwikkeling
van groene exportgoederen. Op dit moment is het namelijk zo dat exporteurs (mede vanwege
Covid-19) lastig financiering voor de lange termijn kunnen aantrekken waarmee investeringen
gedaan kunnen worden in de ontwikkeling van innovatieve groene technologieën en exportproducten.

Ik verwacht dat twee verschillende soorten exporteurs gebruik zullen maken van de
te ontwikkelen groene exportontwikkelingsgarantie. Aan de ene kant verwacht ik dat
kleinere en evident groene bedrijven (start-ups en het MKB) gebruik zullen maken van
de groene exportontwikkelingsgarantie. Deze bedrijven zouden de groene exportontwikkelingsgarantie
bijvoorbeeld kunnen gebruiken om op te schalen. Aan de andere kant verwacht ik dat
gevestigde bedrijven (het MKB en het grootbedrijf) die hun exportactiviteiten verder
willen vergroenen gebruik zullen maken van de groene exportontwikkelingsgarantie.
Dergelijk bedrijven zouden de groene exportontwikkelingsgarantie bijvoorbeeld kunnen
gebruiken om financiering aan te trekken voor investeringen in de ontwikkeling van
een innovatief groen exportproduct.

b. Uitbreiding dekking reguliere ekv-instrumenten voor groene exporttransacties.

Deze tweede maatregel houdt in dat de Staat, voor zover dit wordt toegestaan door
internationale regels, exporteurs betere dekkingsvoorwaarden kan geven voor groene
exporttransacties. Met het uitbreiden van de dekkingsvoorwaarden van reguliere ekv-instrumenten
(financieringspolissen en exporteurspolissen) voor groene exporttransacties verwacht
ik groene exportgoederen aantrekkelijker te maken ten opzichte van hun niet-groene
alternatief. De dekking die de ekv biedt voor groene exporttransacties wordt daarbij
uitgebreid met het toestaan van dekking op leningen die niet lineair worden afgelost
en het geven van gunstigere premievoorwaarden.

c. Uitbreiding dekking investeringsverzekering voor groene investeringen

Deze derde maatregel houdt in dat de Staat exporteurs betere dekkingsvoorwaarden kan
geven voor groene investeringen in het buitenland. Met het uitbreiden van de dekking
voor de investeringsverzekering verwacht ik groene investeringen in het buitenland
aantrekkelijker te maken ten opzichte van niet-groene investeringen. De dekking die
de investeringsverzekering biedt voor groene investeringen wordt uitgebreid door de
investeringsverzekering ook beschikbaar te maken voor financiële instellingen zolang
Nederlandse exporteurs hiervan profiteren en de maximale geldigheidsduur van de verzekering
te verhogen van 15 naar 20 jaar.

Al sinds 1969 geeft de Staat exporteurs de mogelijkheid niet-commerciële risico’s
die voortvloeien uit buitenlandse investeringen bij de Staat af te dekken via de Regeling
Investeringsverzekering (RIV). Bij niet-commerciële risico’s moet worden gedacht aan
transferproblemen, oorlog, contractbreuk en (sluipende) onteigening. Een exporteur
zou de investeringsverzekering bijvoorbeeld kunnen gebruiken om de niet-commerciële
risico’s die voortvloeien uit investeringen in dochterondernemingen en projecten in
opkomende markten af te dekken. Door dergelijke investeringen te faciliteren wordt
getracht duurzame economische relaties met het buitenland te bewerkstelligen.

Verlenging crisismaatregelen op gebied van ekv

Op 13 oktober heeft de Europese Commissie toestemming gegeven aan lidstaten om hun
crisismaatregelen op gebied van verruiming van het ekv instrumentarium tot 30 juni
te verlengen. Vanwege het feit dat de vraag naar de crisismaatregelen nog steeds onverminderd
hoog is door de aanhoudende negatieve effecten van Covid-19 op de handel ben ik voornemens
van deze mogelijkheid gebruik te maken. Ook bij deze verruiming blijft de kostendekkendheid
van de ekv op middellange termijn gelden. Eind september zijn er 33 aanvragen geweest
onder de crisismaatregelen op gebied van ekv. Mochten al deze aanvragen uiteindelijk
resulteren in de afgifte van een polis dan is er mede door de crisismaatregelen ongeveer
520 miljoen euro aan export tot stand gekomen.

Tabel 1: overzicht gebruik verruiming ekv instrumentarium t.g.v. COVID-19

Maatregelen op gebied van de ekv

Het mogelijk maken van dekking op kortlopende exportkredieten

Het in verzekering nemen van transacties die indirect export gerelateerd zijn

Het leveren van maatwerk binnen het landenbeleid

Het verhogen van het gedekte percentage op contragaranties en werkkapitaaldekkingen

Totaal

Aantal aanvragen

8

2

0

23

33

Ik hoop u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd.

De Staatssecretaris van Financiën, J.A. Vijlbrief