Brief regering : Akkoord Aruba en Nederland inzake voorwaarden liquiditeitssteun

Nr. 186
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN BINNENLANDSE ZAKEN EN KONINKRIJKSRELATIES

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 13 november 2020

Middels deze brief informeer ik uw Kamer over de overeenstemming die Aruba en Nederland
hebben bereikt over de derde tranche liquiditeitssteun 2020, in combinatie met een
pakket aan maatregelen dat gericht is op het realiseren van structurele hervormingen
in Aruba.

Liquiditeitssteun Aruba

Aruba ontvangt sinds april 2020 liquiditeitssteun van Nederland om de gevolgen van
de pandemie voor de bevolking, het bedrijfsleven en de werkgelegenheid op Aruba te
beperken. Deze liquiditeitssteun is sinds mei 2020 (tweede tranche liquiditeitssteun
2020) niet meer vrijblijvend. Er worden voorwaarden aan gekoppeld, die tot doel hebben
de financieel-economische weerbaarheid van Aruba te vergroten. Over de strekking van
deze voorwaarden heb ik uw Kamer regelmatig geïnformeerd1.

In de Rijksministerraad van 10 juli jl. lag de besluitvorming voor over de derde tranche
liquiditeitssteun 2020. Hierover kon niet direct overeenstemming worden bereikt. Enerzijds
omdat Aruba nog niet voldaan had aan de voorwaarden die aan de tweede tranche liquiditeitssteun
waren gesteld en anderzijds omdat Aruba niet kon instemmen met de voorwaarden die
door Nederland aan de derde tranche liquiditeitssteun werden gesteld2.

Derde tranche liquiditeitssteun 2020

Nederland en Aruba hebben de afgelopen maanden constructieve gesprekken gevoerd over
de voorwaarden voor de derde tranche liquiditeitssteun en zijn de landen hierover
tot een akkoord gekomen. Zo heeft Aruba de Rijksministerraad laten weten akkoord te
gaan met de inhoud van het voorstel van de consensus Rijkswet Caribisch orgaan voor
hervorming en ontwikkeling (COHO) en aan te sluiten bij het voor advies bij de Raad
van State van het Koninkrijk (RvSK) ingediende voorstel. Zoals eerder aan uw Kamer
gemeld op 2 november jl.3 wordt het COHO vormgegeven als bestuursorgaan met zelfstandige taken en bevoegdheden.
Het COHO krijgt de rechtsvorm van een Nederlandse rechtspersoon. Het COHO heeft ten
behoeve van het welzijn van de bevolking van Aruba de taak ervoor te zorgen dat hervormingen
van bestuurlijke aard worden doorgevoerd, duurzaam houdbare overheidsfinanciën worden
gerealiseerd en de weerbaarheid van de economie wordt versterkt. Sint Maarten kan
als laatste land toetreden tot de Rijkswet Caribisch orgaan voor hervorming en ontwikkeling,
zodra Sint Maarten voldaan heeft aan de voorwaarden van de tweede tranche en ingestemd
heeft met de voorwaarden voor de derde tranche. Het voorstel van de consensus Rijkswet
zal gelijktijdig met het Nader rapport aan uw Kamer worden toegezonden.

Onderdeel van de consensus Rijkswet is het aangaan van het zogeheten landspakket:
een samenhangend pakket van maatregelen voor de korte termijn en structurele hervormingen
voor de langere termijn die noodzakelijk zijn om Aruba financieel, economisch en bestuurlijk
weerbaar te maken. De Minister-President van Aruba en ik tekenden op 13 november jl.
de overeenkomst welke de regeringen van Aruba en Nederland bindt aan de uitvoering
van de maatregelen in het landspakket Aruba. De getekende onderlinge regeling Landspakket
Aruba is als bijlage aan deze brief toegevoegd4.

Tevens stemde Aruba in de Rijksministerraad van 13 november jl. in met het indienen
voor advies van het voorstel van Rijkswet Aruba financieel toezicht (RAft) aan de
RvSK. Dit voorstel hevelt het reeds bestaande toezichtsarrangement op de financiën
van Aruba over naar rijkswetsniveau en brengt daar enige aanvullingen en wijzigingen
op aan. De totstandkoming van deze Rijkswet is voorwaardelijk voor volgende tranches
liquiditeitssteun. De advisering van de Raad van Advies hierover zal gelijk op lopen
met de advisering van de RvSK.

Ten slotte stemde Aruba ermee in om maximale transparantie te bieden en gehoor te
geven aan alle verzoeken van het CAft omtrent informatieverstrekking met betrekking
tot de overheidsentiteiten.

De instemming van Aruba met de genoemde set voorwaarden maakte voor de Rijksministerraad
de weg vrij om over te gaan tot het verstrekken van een derde tranche liquiditeitssteun
van AWG 209 mln. voor de periode van 1 juli tot en met 31 december 2020.

De budgettaire gevolgen van de derde tranche liquiditeitssteun worden in een incidentele
suppletoire begrotingswet aan u voorgelegd. Normaliter wordt nieuw beleid in uitvoering
genomen nadat de Staten-Generaal de begrotingswet heeft geautoriseerd. Aangezien uitstel
van uitvoering van deze spoedeisende maatregel die in het belang van het Rijk is,
niet kan wachten tot formele autorisatie van beide Kamers der Staten-Generaal, zal
het kabinet de uitvoering van de maatregel starten. Hiermee wordt gehandeld conform
lid 2 van artikel 2.27 van de Comptabiliteitswet 2016.

Investeringen

Met de instemming van Rijkswet Caribisch orgaan voor hervorming en ontwikkeling (COHO)
en de ondertekening die de regeringen van Aruba en Nederland bindt aan het landspakket
Aruba, breekt een nieuw hoofdstuk aan van vrijwillige, maar niet vrijblijvende meerjarige
samenwerking tussen beide Landen. Zoals ik uw Kamer meerdere malen heb laten weten
is het kabinet in ruil voor hervormingen niet alleen bereid liquiditeitssteun te bieden,
maar ook bereid om op meerdere terreinen te investeren in de ontwikkeling van Aruba.

Als Aruba hiertoe een verzoek doet om te voldoen aan haar reguliere verplichtingen
tot het betalen van een hoofdsom in 2021 en 2022 onder de USD Externe Financiering,
zal het kabinet in 2021 een lening verstrekken met een hoofdsom van AWG 177 mln. en
in 2022 een lening met een hoofdsom van AWG 346 mln. De condities voor beide leningen
zijn een vast rentepercentage van 2% en een looptijd van 7 jaar met halfjaarlijkse
aflossingen na twee jaar. Aruba realiseert hiermee gedurende de looptijd van lening
een rentelastenverlichting in de orde van grootte van AWG 82 mln. ten opzichte van
marktfinanciering.

Het kabinet is tot slot van oordeel dat een functionerende rechtsstaat voorwaardelijk
is voor economische ontwikkeling, bijdraagt aan houdbare overheidsfinanciën en toeziet
op de rechtmatigheid van bestedingen. Daarom stelt het structureel middelen beschikbaar
voor de uitvoering van maatregelen opgenomen in het landspakket, gericht op de versterking
van de rechtsstaat van Aruba. Zo zal er structureel een bedrag oplopend tot € 9,3
mln. vrijkomen voor nadere ondersteuning door de KMar en de Douane bij de versterking
van het grenstoezicht. De middelen voor de Kustwacht Caribisch Gebied zijn al vrijgekomen
met het akkoord van Curaçao en dienen ook ter versterking van de maritieme grenzen
van Aruba.

Verder stelt het kabinet structureel extra middelen beschikbaar voor de uitbreiding
van de ondermijningsaanpak op Aruba, oplopend tot jaarlijks € 7,7 mln. Aanvullend
is er structureel € 0,8 mln. bestemd om de Arubaanse militie van Defensie te professionaliseren
en om te investeren in het Sociaal Vormings Traject, waarbij Defensie met medewerking
van Aruba de kans biedt aan jongeren om te resocialiseren. De betreffende middelen
worden toegevoegd aan begrotingen van BZK en Defensie.

De Staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties,
R.W. Knops