Brief regering : D-brief resultaten verwervingsvoorbereiding Midlife Update CV90

Nr. 320
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN DEFENSIE

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 10 november 2020

Met deze brief informeer ik uw Kamer over de resultaten van de verwervingsvoorbereiding
(D-fase) van het project Midlife Update (MLU) Infanteriegevechtsvoertuig CV9035NL
(hierna kortheidshalve CV90). Dit project betreft het moderniseren van 122 CV90 voertuigen
om daarmee te kunnen blijven beschikken over operationeel relevante, onderhoudbare
en toekomstbestendige infanteriegevechtsvoertuigen. Daarmee past de MLU bij de eigenschappen
«technologisch hoogwaardig» en «informatiegestuurd optreden» zoals genoemd in de Defensievisie
2035 (Kamerstuk 34 919, nr. 71). Over de behoefte aan een MLU, die deel uitmaakt van het investeringsprogramma van
de Defensienota 2018 (Kamerstuk 34 919, nr. 1), bent u geïnformeerd met de A-brief van 1 mei 2018 (Kamerstuk 27 830, nr. 262).

De levensduur van de CV90 is vastgesteld op 30 jaar waarvan het einde in 2039 wordt
bereikt. Om het wapensysteem technisch inzetbaar te houden tot aan het einde van de
levensduur en de operationele relevantie te waarborgen binnen de huidige veiligheidscontext,
is in de komende jaren een MLU benodigd. Daarnaast blijven met de MLU de instandhoudingskosten
van de CV90 beheersbaar.

Een operationeel relevant en toekomstbestendig infanteriegevechtsvoertuig

De veiligheidscontext is in de afgelopen jaren veranderd en potentiële tegenstanders
zijn aanzienlijk capabeler geworden. Slagkracht gericht op escalatiedominantie is
van belang om deze tegenstanders af te schrikken, ons tegen hen te kunnen verdedigen,
hen met (grotere) precisie te bestrijden en zelf overwicht te kunnen behouden in een
onverhoopt conflict met een hoge geweldsintensiteit. Meer dan in de afgelopen jaren
het geval was, is de noodzaak gegroeid om hoog in het geweldsspectrum te kunnen optreden
tegen een tegenstander van gelijkwaardig niveau. Daarom is het doel van de MLU de
CV90 operationeel relevant te houden, gereed te maken voor informatie gestuurd optreden
en technisch inzetbaar te laten blijven tijdens de resterende levensduur. De werkzaamheden
omvatten een breed spectrum aan maatregelen voor de verbetering van de functionaliteiten
bescherming, vuurkracht, mobiliteit, waarneming, commandovoering, instandhouding en
simulatie en training.

Resultaat verwervingsvoorbereiding

Ten tijde van het versturen van de A-brief was al duidelijk dat de aanpassingen zoals
in deze MLU vereist alleen door de oorspronkelijke fabrikant, BAE Systems Hägglunds
(BSH), konden worden uitgevoerd. Derhalve wordt de MLU single source aanbesteed bij
BSH. Daarbij wordt gebruik gemaakt van de Aanbestedingswet op Defensie- en Veiligheidsgebied,
waarbij de onderhandelingsprocedure zonder bekendmaking (artikel 2.23) wordt toegepast.
In de loop van de verwervingsvoorbereiding van de MLU is het project Verwerving Chemische
Energie (CE) pakketten Infanteriegevechtsvoertuig (het actief beschermingssysteem)
om doelmatigheidsredenen samengevoegd met de MLU (Kamerstuk 27 830, nrs. 104 en 292). Tijdens de uitvoering van de MLU wordt de integratie van de 90 CE-pakketten meegenomen.
Deze wijze van uitvoering draagt daarnaast bij aan de beperking van de risico’s voor
een succesvolle integratie.

Als eerste stap in de verwervingsvoorbereiding is in samenwerking met de leverancier
een Project Definitie Studie uitgevoerd om te komen tot een haalbaar Programma van
Eisen, een concept ontwerp met een technische specificatie en een projectuitvoeringsplan.
De resultaten van deze studie vormden de uitgangspunten voor de MLU CV90 offerte.
Tevens is gebruik gemaakt van ervaringen met de MLU van de BV206 voertuigen en zijn
ervaringen van partnerlanden benut. Uiteindelijk bleek de ontwerp en integratiefase,
inclusief de testperiode, twee jaar meer tijd te vragen dan voorzien teneinde de technische
risico’s te kunnen minimaliseren. Door vier prototype voertuigen te bouwen kunnen
meerdere testen parallel plaatsvinden in plaats van de testen na elkaar met slechts
één prototypevoertuig uit te voeren. Hierdoor wordt de doorlooptijd van de testperiode
met een half jaar gereduceerd. Na afloop van de testen worden de vier voertuigen waar
nodig aangepast en op hetzelfde niveau gebracht als de andere voertuigen die uit de
serieproductie komen. Door de productie te versnellen wordt in de periode van de serieproductie
anderhalf jaar doorlooptijd gewonnen. Het laatste voertuig kan daardoor nog steeds
volgens plan in 2026 worden geleverd.

Scope van de MLU

Na ontvangst van de offerte bleek deze hoger dan het budget en was het noodzakelijk
de projectopdracht te herijken. Daarbij is de leveringsomvang bijgesteld, zowel kwantitatief
als kwalitatief. Kwantitatief is de opdracht bijgesteld door het aantal voertuigen
te reduceren van 141 naar 122 stuks en door het aantal rijles-voertuigen te reduceren
van acht naar zes. De benodigde opleidingen en operationele inzet kan met deze aantallen
worden gerealiseerd. De resterende 19 voertuigen worden gebruikt als reserve en bron
van reservedelen. Kwalitatief is onder andere afgezien van mogelijkheden voor additionele
camouflagesystemen voor de CV90 voertuigen en mogelijkheden voor een grotere accucapaciteit.
Daarentegen is meer geïnvesteerd in de cyberveiligheid en de integratie van de voertuiggebonden
informatietechnologie. Voornamelijk om deze reden is het investeringsbudget verhoogd.
Zie hiervoor tevens de paragraaf financiële aspecten. Verder waren in het oorspronkelijke
plan voor 90 van de voertuigen actieve beschermingssystemen voorzien. Dit is ongewijzigd
gebleven.

De MLU CV90 zal met de beoogde maatregelen van de MLU (zie sub paragraaf verbetering
van de functionaliteiten) vooral de toren, de draaibare gevechtskoepel bovenop het
voertuig, beïnvloeden. De nieuwe toren wordt uitgerust met extra systemen, waarbij
tegelijkertijd veiligheid, ergonomie, belading en bescherming worden geoptimaliseerd.
Het chassis blijft in belangrijke mate ongewijzigd, maar in een parallel project wordt
de CV90 wel voorzien van lichtere en beter dempende rupsbanden. De MLU voorziet wel
in een renovatie van het chassis, maar slechts in beperkte mate in een upgrade naar
het hedendaags beleid en wet- en regelgeving. Voor het onderstel blijft het beleid
en de wet en regelgeving uit 2004 van toepassing. Dit betekent dat de MLU een beperkt
positief effect heeft op arbo& milieu aspecten en de cyberbescherming van het chassis.

Verbetering van de functionaliteiten

De verbetering van de functionaliteiten bescherming, vuurkracht, mobiliteit, waarneming,
commandovoering, instandhouding en training komen in deze paragraaf achtereenvolgens
kort aan bod. De MLU vergroot de bescherming door verbetering van de bepantsering
en door het aanbrengen van een actief beschermingssysteem dat inkomende projectielen
kan detecteren en verstoren. De MLU verbetert tevens de vuurkracht van de CV90 door
een drietal maatregelen. Ten eerste door het aanbrengen van een lanceerinstallatie
voor anti-tank raketten. Dit vergroot de schootsafstand en verhoogt de effectiviteit.
Ten tweede door het uitbreiden en verbeteren van de waarnemingsmiddelen. Ten derde
door het vergroten van de hoeveelheid mee te nemen munitie. Omdat de chauffeur van
het voertuig de beschikking krijgt over een in het voertuig geïntegreerde warmtebeeldkijker
wordt de mobiliteit bij slecht zicht verhoogd. De behoefte aan verbeterde demping
wordt zoveel mogelijk ingevuld door het gebruik van rubberen rupsbanden die separaat
worden aangebracht. De MLU verhoogt ook de mogelijkheden voor commandovoering door
verbetering van de detectie- en identificatiemogelijkheden, door verbeterde situational
awareness voor alle inzittenden, door het aanleggen van een toekomstbestendige basisarchitectuur
voor de voertuiggebonden IT (conform de NAVO-standaard) en het verbeteren van de informatiestroom
van en naar het Battlefield Management System. Door renovatie van de subsystemen die
niet worden vervangen in de MLU wordt bereikt dat de inzetbaarheid ook in het tweede
deel van de levensduur zoveel mogelijk op peil blijft en dat de instandhoudingskosten
beheersbaar blijven. In samenhang met de MLU CV90 zorgt defensie voor het aanpassen
van diverse aan de CV90 verbonden simulatoren en trainingsmiddelen en voor het omscholen
van de CV90-bemanningen. Door de MLU neemt het aantal lanceerinstallaties voor anti-tank
raketten toe. Gelijktijdig met de MLU verhoogt Defensie daarom ook de voorraad anti-tank
raketten om te voldoen aan de normen voor de inzetbaarheidsdoelstellingen.

Cyberveiligheid

Gezien de veranderende dreiging en ontwikkelingen op het cyberdomein is er voor de
MLU een kwetsbaarheidsanalyse uitgevoerd. De geïdentificeerde risico» s zijn gekwalificeerd
op basis van operationele impact. Teneinde deze te mitigeren zijn in het ontwerp voor
de MLU technische maatregelen genomen voor de nieuwe subsystemen en de bestaande voertuiggebonden
IT. Ook voor voertuigdelen die tijdens de MLU niet worden vernieuwd worden de grootste
risico’s gemitigeerd.

Overige aspecten

Industriële participatie

Tussen BSH en het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) zijn afspraken
gemaakt omtrent de invulling van de Industriële Participatie. Dit heeft ertoe geleid
dat BSH de serieproductie van de MLU uitvoert bij de Nederlandse firma Van Halteren
Metaal. Deze is reeds betrokken bij de huidige onderhoudscontracten voor de CV90.

Internationale samenwerking

Er wordt informatie uitgewisseld met de landen die de CV90 gebruiken, waaronder de
ervaringen van Noorwegen dat eerder al een MLU CV90 heeft uitgevoerd. Daarnaast wordt
met Zweden samengewerkt in de uitvoering van dit project door het beschikbaar stellen
van de Zweedse schietterreinen en testfaciliteiten.

Duurzaamheid

Omdat tijdens een MLU het basisvoertuig grotendeels behouden blijft, zijn de mogelijkheden
voor verduurzaming beperkt. Omdat het brandstofverbruik voornamelijk bepaald wordt
door het voertuiggewicht is binnen de mogelijkheden van het bestaande systeem met
succes gestreefd naar gewichtsbesparing. De MLU introduceert echter ook aanvullende
subsystemen binnen het CV90 voertuig, die weer tot een gewichtstoename leiden. Het
netto effect is daarom dat het energieverbruik grotendeels gelijk blijft, terwijl
het aantal subsystemen van het voertuig stijgt.

Projectrisico’s

Voor het project is een risicobeoordeling gemaakt waarbij de integratie, engineering
van hardware en software, als belangrijk risico is geïdentificeerd. Hierop zijn beheersmaatregelen
getroffen. Om restrisico’s af te dekken en om onder andere kosten te dekken van wijzigingen
en vertragingen in de levering is binnen het projectbudget een risicoreservering opgenomen.
Voor de omvang van deze reservering is gekeken naar de kosten voor verstoringen en
wijzigingen bij voorgaande projecten. Productwijzigingen tijdens de uitvoering van
een project zijn soms noodzakelijk om een operationeel relevant product op te leveren
aan het einde van een project. Omdat hierover nog onderhandeld zal worden is de risicoreservering
opgenomen in de gelijktijdig met deze brief aangeboden vertrouwelijke bijlage1.

Het contract wordt afgesloten in Zweedse kronen en is valutagevoelig. Gelet op de
omvang van dit project, zijn de afspraken omtrent valutarisico’s op de Defensiebegroting
(Kamerstuk 35 300 X, nr. 84) op dit project van toepassing en worden nog verder uitgewerkt voor dit project.

Financiële aspecten

Investering

Het projectbudget voor de MLU CV90 bestaat uit een bedrag voor investeringen, namelijk
€ 662,3 miljoen inclusief BTW, en een risicoreservering. In totaal is het projectbudget
circa € 24 miljoen hoger dan in de A-fase was geraamd. Daarnaast is de leveringsomvang,
zowel kwantitatief als kwalitatief, naar beneden bijgesteld. Deze verhoging is grotendeels
veroorzaakt door de meerkosten voor de ontwerp en integratiefase en de eisen aan cyberveiligheid.
Het projectbudget is ingepast in de begroting.

Deze investering komt in de jaren 2020 tot en met 2027 ten laste van het investeringsbudget
van Defensie. De geraamde investering van € 662,3 miljoen omvat het volgende:

– Het contract met BSH voor de MLU van de 122 CV90 voertuigen, prijspeil 2020, waaronder
logistieke inrichting en technische ondersteuning van de instandhouding inbegrepen
een initiële voorraad reservedelen. De Audit Dienst Rijk heeft aangegeven dat haar
adviezen in voldoende mate zijn ingebracht in het onderhandelingsproces;

– De Project Definitie Studie;

– Kosten voor opleveren van nieuwe apparatuur en applicaties voor commandovoering die
Defensie toelevert aan de leverancier voor installatie tijdens de MLU;

– Aanvullende Spike anti-tank raketten;

– Kosten voor faciliteiten voor het beproeven van de vier eerste CV90»s met MLU.

Exploitatie

Onder de geraamde exploitatie-uitgaven vallen de personele exploitatie, de materiële
exploitatie zoals brandstof, munitie en alle onderhouds- en herstelwerkzaamheden inclusief
de reservedelen met uitzondering van de initiële voorraad reservedelen. De exploitatiekosten
zijn aan de hand van een analyse van de levensduurkosten vastgesteld waarbij gebruik
is gemaakt van gegevens van de leverancier en van beschikbare ervaringsgetallen van
het onderhoud aan de huidige CV90. Uit die analyse is duidelijk geworden dat de verwachte
exploitatiekosten toenemen ten opzichte van de huidige situatie, maar passen binnen
hetgeen in de A-fase was geraamd en begroot. Nadere informatie over de risicoreservering
en de exploitatiekosten is opgenomen in de vertrouwelijke bijlage aangezien deze een
rol spelen in nog te voeren onderhandelingen met de leverancier.

Vooruitblik

Na het ondertekenen van het contract start de engineering en MLU van vier testvoertuigen,
waarna de eerste serieproductie-voertuigen in 2024 kunnen worden geleverd. Defensie
ontvangt de laatste voertuigen in 2026.

Met dit voertuig zal Defensie over een voertuigconcept beschikken dat de komende jaren
technisch inzetbaar en operationeel relevant blijft waardoor de CV90 van grote meerwaarde
blijft voor het landoptreden.

Ik wil het contract met de leverancier, BSH, zo spoedig mogelijk maar in elk geval
in het eerste kwartaal van volgend jaar ondertekenen. Ik verzoek uw Kamer daarom deze
D-brief te behandelen in het Wetgevingsoverleg Defensie van 23 november aanstaande.

De Staatssecretaris van Defensie,
B. Visser