Brief regering : Publieke seismische dreigings- en risicoanalyse Groningen

Nr. 815 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN EN KLIMAAT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 6 november 2020

Vanaf 2021 komt de HRA in publiek beheer en voert TNO de publieke seismische dreiging
en risicoanalyse uit. Om inzicht te krijgen in de veiligheidsrisico’s van de gaswinning
uit het Groningenveld wordt jaarlijks een seismische dreigings- en risicoanalyse (Engelse
vertaling: Hazard and Risk Assessment) uitgevoerd. Deze seismische dreigings- en risicoanalyse betrek ik bij mijn besluitvorming
over het winningsniveau en de welke wijze waarop het gas wordt gewonnen (de «operationele
strategie»). De uitkomst is daarnaast medebepalend voor de omvang en prioritering
van de versterkingsoperatie. Over de bestuurlijke afspraken over de versterking informeer
ik u in een separate brief.

In mijn brief op 9 november 20181 (Kamerstuk 34 957, nr. 47) heb ik aangegeven dat ik de dreigings- en risicoanalyse niet meer door NAM maar
door een onafhankelijke publieke partij wil laten uitvoeren. Daarmee komt een belangrijk
instrument voor de besluitvorming rondom de gaswinning en de versterking volledig
in publiek beheer. Op deze manier kan een publieke instelling zonder belangen in de
gaswinning in mijn opdracht de dreigings-en risicoanalyse uitvoeren. In de afgelopen
jaren heeft TNO een publiek model ontwikkeld. Op 6 november 2020 heeft TNO van mij
een bevestiging ontvangen dat zij een vijfjarige opdracht krijgen om de publieke seismische
dreigings- en risicoanalyse Groningen (hierna: publieke SDRA Groningen) uit te voeren.

De eerste publieke SDRA Groningen zal begin 2021 door TNO worden uitgevoerd. Ik zal
deze analyse gebruiken bij de besluitvorming over de operationele strategie voor het
gasjaar 2021–2022. Uit de analyse volgt onder andere de verwachte seismiciteit en
bodembeweging. Ook volgt daaruit het aantal, het type en de ruimtelijke verdeling
van de gebouwen, die – getoetst aan de Meijdam-norm – als mogelijk onveilig moeten
worden beschouwd. Deze uitkomsten zijn medebepalend voor de omvang en prioritering
van de versterkingsopgave.Op basis van de NPR wordt een individuele beoordeling gemaakt
of, en op welke wijze, gebouwen versterkt moeten worden.

Tevens heb ik TNO de opdracht gegeven de modellen te beheren die voor de publieke
SDRA Groningen worden gebruikt. NAM heeft in het verleden de opgedane kennis zorgvuldig
geïmplementeerd en gedocumenteerd. Hierdoor wordt voorkomen dat kennis verloren gaat.
Op dit moment voert NAM de kwaliteitsverbeteringen waar zij dit jaar onder toezicht
van SodM aan heeft gewerkt, nog door in de HRA. Deze verbeteringen moeten dit najaar
nog worden voorgelegd aan een onafhankelijk panel van experts en aan SodM. Daarna
zal de implementatie door TNO moeten plaatsvinden. Op basis van het advies SodM zal
ik in januari besluiten of het in dit licht wenselijk is om zorgvuldigheidshalve ook
een HRA door NAM te laten uitvoeren, naast de publieke SDRA Groningen van TNO.

TNO zal haar eigen modelketen inzetten, die zij in de afgelopen jaren onder de vlag
van het Kennisprogramma Effecten Mijnbouw (hierna: KEM) heeft ontwikkeld. Bij deze
ontwikkeling heeft TNO steeds oog gehad voor het kunnen reproduceren van de uitkomsten
van het HRA-model van NAM en tevens de software zo ingericht dat deelmodellen kunnen
worden vervangen. Hierdoor kunnen nieuwe wetenschappelijke inzichten eenvoudiger worden
geïmplementeerd, ook door andere partijen. TNO maakt software beschikbaar voor onderzoek
door universiteiten en kennisinstellingen. Deze transparantie draagt bij aan het vertrouwen
in de publieke SDRA Groningen. De modelketen van TNO is de afgelopen jaren op diverse
aspecten gevalideerd. De positieve resultaten hiervan bevestigen de hoge kwaliteit
van de publieke SDRA Groningen.

Rollen en verantwoordelijkheden

Voor het nemen van het vaststellingsbesluit voor de operationele strategie blijf ik
onveranderd verantwoordelijk. Nieuw is dat ik vanaf 2021 ook systeemverantwoordelijk
ben voor de uitvoering van de publieke SDRA Groningen. Ik heb een proces ingericht
om jaarlijks te komen tot een keuze voor de deelmodellen die worden gebruikt voor
de risicoanalyse en tevens voor de verdere ontwikkeling van deze modellen. Het Staatstoezicht
op de Mijnen (hierna: SodM) adviseert mij over de bruikbaarheid en kwaliteit van door
TNO jaarlijks voorgestelde aanpassingen en modelversies. Ook een internationaal panel
van wetenschappers onder het KEM adviseert mij jaarlijks over de doorontwikkeling
van modellen. De afstemming en coördinatie m.b.t. de verdere ontwikkeling zal lopen
via TNO en het KEM. Hiermee wordt het consequent verbeteren van de modellen voortgezet.

Gebouwendatabase

In een dreigings- en risicoanalyse wordt het risico bepaald door de belastbaarheid
van gebouwen te koppelen aan de grondbeweging ten gevolge van aardbevingen waartegen
de gebouwen bestand moeten zijn (de dreiging). Hiervoor zijn vanzelfsprekend gegevens
over de gebouwen nodig. Deze informatie staat in de gebouwendatabase. Deze database,
die nu eigendom is van NAM, komt onder mijn beheer. De database wordt overgenomen
voor gebruik ten behoeve van de publieke SDRA Groningen. De gebouwendatabase zal komend
jaar worden geactualiseerd op basis van gegevens die zijn verkregen uit publieke bronnen,
zoals het kadaster. Ik betrek de regio om inzicht te krijgen in de mogelijkheden voor
nadere actualisatie van de gebouwendatabase, waarmee de betrouwbaarheid van de SDRA
verder wordt verbeterd. Zoals SodM en KNMI eerder hebben aangegeven, is de kans op
een zware aardbeving in Groningen flink afgenomen. De verwachting is dan ook dat toekomstige
risicoanalyses geen, of beperkt, nieuwe gebouwen zullen aanwijzen die mogelijk niet
aan de veiligheidsnorm voldoen, noch de prioritering van de versterkingsoperatie veranderen.
Het aanvullen van de gebouwendatabase met gegevens uit schade- en versterkingsrapporten
heeft forse organisatorische en juridische complicaties, waaronder privacy. In afstemming
met het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heb ik daarom besloten
om op dit moment de database niet aan te vullen met gegevens uit schade- en versterkingsrapporten.
Daarmee kan dit jaar de seismische dreigings- en risicoanalyse in publiek beheer worden
gebracht.

Concluderend

Vanaf het gasjaar 2021–2022 zal TNO de publieke SDRA Groningen uitvoeren. Dit betekent
dat een onafhankelijke publieke instelling de analyse uitvoert. Het uitgangspunt bij
het in publiek beheer brengen van de dreigings- en risicoanalyse is dat de modelberekeningen
zo transparant mogelijk zijn. TNO zal daarom de tussenresultaten en/ of bronmaterialen
van de modelketen zoveel mogelijk beschikbaar maken voor overheden, inwoners en voor
onderzoek door universiteiten en kennisinstellingen. Dit geeft de mogelijkheid onderzoek
te doen naar de gebruikte modellen en aannames en hierover onafhankelijk te publiceren.
Mijn wens is dat dit leidt tot een wetenschappelijk gedragen verdere ontwikkeling
van de publieke SDRA Groningen.

De Minister van Economische Zaken en Klimaat, E.D. Wiebes