Brief regering : Reactie op verzoek commissie over toezending BNC-fiche bij de Mededeling van de Commissie betreffende de EU-Strategie voor COVID-19-vaccins

25 295 Infectieziektenbestrijding

Nr. 2923 BRIEF VAN DE MINISTER VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 5 oktober 2020

De vaste commissie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft verzocht om over de
Mededeling van de Europese Commissie (COM/2020/245)1 betreffende de EU-strategie voor COVID-19-vaccins, een BNC-fiche naar de Kamer te
sturen.

In reactie hierop verwijs ik uw Kamer naar mijn brief van 24 juni jl. betreffende
een update van de stand van zaken COVID-192. In deze brief heb ik in paragraaf 6 ook het kabinetsstandpunt aangaande genoemde
Mededeling van de Europese Commissie uiteengezet. Omwille van de snelheid heb ik er
op dat moment voor gekozen om uw Kamer in plaats van via een BNC-fiche, op deze wijze
te informeren. Hieronder geef ik de belangrijkste elementen van de kabinetsappreciatie
nogmaals weer. Ik ga hierbij ook kort in op ontwikkelingen sindsdien aangaande samenwerking
op het vlak van vooraankopen van COVID-19-vaccins.

De Commissie publiceerde deze Mededeling op 17 juni jl. In genoemde brief van 24 juni
ging ik in op de twee pijlers van de Mededeling, te weten i) de productie van voldoende
vaccins in de EU en dus voldoende voorraden voor de lidstaten verzekeren door middel
van aankoopovereenkomsten (Advance Purchase Agreements, APA’s) met vaccinproducenten
via het instrument voor noodhulp (Emergency Support Instrument, ESI) en aanvullende
financiering vanuit de lidstaten en andere vormen van steun en ii) het regelgevingskader
van de EU aanpassen aan de huidige urgentie en gebruikmaken van de bestaande flexibiliteit
in de regelgeving, om de ontwikkeling, goedkeuring en beschikbaarheid van vaccins
te versnellen en tegelijkertijd de normen voor de kwaliteit, de veiligheid en de werkzaamheid
van vaccins te handhaven.

Ten aanzien van het in de Commissiemededeling aangekondigde voorstel van de Europese
Commissie voor een verordening inzake klinische trials en toediening van medicinale
producten voor humaan gebruik met genetisch gemodificeerde organismen, voor behandeling
of preventie van ziekte door het coronavirus, informeerde de Minister van Infrastructuur
en Waterstaat uw Kamer op 1 juli jl.3 over het kabinetsstandpunt.

Tot slot informeerde ik uw Kamer middels mijn brief van 24 juni over de appreciatie
van het kabinet over de door de Europese Commissie geschetste wereldwijde context
en het belang van en de inzet op, universele toegankelijkheid en betaalbaarheid van
een COVID-19 vaccin.

Ik stipte hierbij aan op welke wijze Nederland hieraan bijdraagt, onder andere door
het steunen van de WHO call for global action, de financiële bijdragen voor CEPI en GAVI, de ACT-Accelerator en de Covid-19 pool.

Aanvullend zijn voor Nederland nog de volgende aspecten van de EU vaccins strategie
van belang. De Europese Commissie werkt, daartoe ondersteund door zeven lidstaten
waaronder Nederland in het Joint Negotiation Team, aan een breed portfolio van verschillende
typen vaccins van verschillende producenten. Alle lidstaten profiteren van één centrale
aanbestedingsprocedure, waarbij de risicodragende voorinvesteringen grotendeels ten
laste van het ESI-budget komen. Indien een vaccin succesvol is, komen deze voorinvesteringen
in aftrek van de door de lidstaten te betalen prijs van het vaccin. De Commissie gebruikt
o.a. wetenschappelijke kwaliteit van het kandidaat-vaccin en de gebruikte technologie,
snelheid van levering op de vereiste schaal en kostenstructuur, als belangrijkste
criteria om tot het portfolio te komen. Daarmee ontstaat een portfolio gericht op
risicospreiding. Bij de onderhandelingen wordt bovendien aandacht besteed aan voorwaarden
om doorverkoop aan Europese landen en donatie aan kwetsbare landen mogelijk te maken
en aan voorwaarden inzake aansprakelijkheid die recht doen aan de geldende Europese
wetgeving.

Nederland kan als lid van de Inclusieve Vaccins Alliantie beschouwd worden als één
van de grondleggers van deze strategie en is daar dan ook een warm voorstander van.

Ten behoeve van de aanbestedingsprocedure voor de aankoop van vaccins voor de lidstaten,
hebben alle lidstaten, dus ook Nederland, inmiddels een overeenkomst met de Europese
Commissie gesloten. Op basis van deze overeenkomst sluit de Commissie namens de lidstaten
contracten met farmaceutische producenten en hebben de lidstaten vervolgens recht
op een aandeel in het totale volume, ter grootte van hun aandeel in de bevolkingsomvang
van de EU (Voor Nederland is dat dus 3,89%). De overeenkomst met de Europese Commissie
treft u in de bijlage aan4.

De beoordeling van het kabinet ten aanzien van de subsidiariteit van de Mededeling
is positief. Gezamenlijke actie op EU-niveau is de zekerste, snelste en efficiëntste
manier om ons doel om zo gauw mogelijk de beschikking te hebben tot een vaccin te
bereiken. Geen enkele individuele lidstaat beschikt over de capaciteit om de investering
voor de ontwikkeling en productie van een voldoende aantal vaccins, alleen te trekken.
Lidstaten kunnen er bovendien per contract voor kiezen om hun aandeel vaccins (gerelateerd
aan hun bevolkingsomvang) van het totale volume af te nemen, of de vaccins van dat
contract niet af te nemen, door te kiezen voor een opt-out. Daarmee kiest uiteindelijk
Nederland zelfstandig welke vaccins onderdeel gaan uitmaken van het eigen portfolio.
Het vaccinatiebeleid blijft de verantwoordelijkheid van de lidstaten.

Het kabinet heeft ten aanzien van de proportionaliteit een positief oordeel. De COVID-19
pandemie heeft een ongekende omvang en impact en de door de Europese Commissie voorgestelde
aanpak van één centrale aanbesteding voor alle lidstaten waarbij de lidstaten zelf
beslissen welke vaccins zij uit het portfolio afnemen, is in verhouding daarmee.

De Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, H.M. de Jonge