Brief regering : Nationale Handelsmissie korte keten

Nr. 7 BRIEF VAN DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN VOEDSELKWALITEIT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 5 oktober 2020

Door middel van deze brief informeer ik uw Kamer over de Nationale Handelsmissie Korte
Ketens die ik in de zomer van 2019 heb aangekondigd. Met deze Nationale Handelsmissie
vraag ik aandacht voor het belang van kortere voedselketens en geef ik tevens verder
uitvoering aan een deel van de initiatiefnota van uw Kamerlid mw. C. Dik-Faber (Kamerstuk
35 068), de motie van uw leden Van der Molen en Geurts (Kamerstuk 35 300 IIA, nr. 6), een deel van de motie van uw leden Dik-Faber en Geurts (Kamerstuk 35 000 XIV, nr. 41) en enkele toezeggingen die ik deed tijdens de begrotingsbehandeling voor de LNV-begroting
van 2021 (Kamerstuk 35 570 XIV, nr. 2).

Aan het begin van deze kabinetsperiode is de LNV-visie gepresenteerd (Kamerstuk 35 000 XIV, nr. 5). Vervolgens is een concreet realisatieplan «Op weg met nieuw perspectief» (Kamerstuk
35 300 XIV, nr. 77) opgesteld waarin doorklinkt dat het fundament voor de transitie ligt bij de mensen
in de regio’s en in de diverse agroketens aanwezig is – de ondernemer, bestuurder
en burgers.

Er is behoefte aan nieuw perspectief. Het herkennen, erkennen en waarderen van grote
of soms schijnbaar kleine stappen die bijdragen aan de ontwikkeling richting kringlooplandbouw.
Een van de stappen die gezet worden is het verkorten van ketens. Talloze initiatieven
en regionale deals laten zien dat korte ketens werken. Voor de ondernemers zelf én
voor de natuurlijke balans en leefbaarheid in de omgeving.

Bij korte ketens kennen boeren en afnemers elkaar beter en kunnen zij makkelijker
hun ketens sluiten en eerlijke prijzen bedingen. Ze delen vaak het belang van een
gezonder milieu en beter natuurbeheer. Als boeren direct met burgers in contact helpt
dat eveneens bij een wederzijds begrip en waardering.

Vanuit mijn departement heeft de Taskforce Korte Keten zich voor de korte ketens ingezet
om de initiatiefnemers te ondersteunen. Als «makelaar» brachten zij het aanbod van
ondernemers en de vraag van consumenten in de afgelopen periode samen. Deze organisatie
van korte keten-ondernemers is ingericht om kennis te delen, opschaling te bevorderen
en ondernemers te ondersteunen bij het maken van verdienmodellen. Toen begin dit jaar
het coronavirus toesloeg en de bewegingsvrijheid van burgers noodgedwongen werd beperkt,
had dit als positief effect dat burgers de voedselproducenten (boeren) in de buurt
herontdekten. Boerderijwinkels en plaatselijke bakkers zagen de omzet stijgen.1 Ook de omzet in maaltijdboxen steeg, niet alleen bij de traditionele aanbieders2, ook horecaondernemers, boeren en tuinders boden hun producten en diensten aan via
maaltijdboxen. Mijn departement heeft in deze periode het initiatief «supportyourlocals»
van de Taskforce Korte Ketens ondersteund, om zoveel mogelijk burgers te bereiken.

Deze zomer heb ik daarom een Nationale Handelsmissie door Nederland gemaakt om de
pioniers van de korte keten op te zoeken, te ondersteunen en nieuwe kansen te ontdekken.
We zien hoe de boer minder afhankelijk wordt van de grillen van de markt. Hoe bijzondere
streekproducten weer hun weg vinden naar ons bord. Hoe producenten waarde toevoegen
aan de omgeving. En hoe de korte keten kan helpen de ambities voor kringlooplandbouw
te realiseren, Nederlandse streek- en regioproducten te herwaarderen en de afzet ervan
te vergroten. Mede met de inzet van provincies en de Taskforce Korte Keten hebben
we de afgelopen tijd gewerkt aan dit doel. Door de coronacrisis heeft de Nationale
Handelsmissie echter een andere vorm gekregen dan gebruikelijk bij een handelsmissie.
De inzet om concrete deals en initiatieven tussen producenten, inkoopcollectieven
en burgers te belichten en de waardering voor streek- en regioproducten te vergroten
is nog steeds de voornaamste doelstelling van de Nationale Handelsmissie. Een bijeenkomst
tussen producenten, afnemers en beleidsmakers is onder de huidige omstandigheden echter
niet mogelijk. Daarom is een nieuwe opzet van de Nationale Handelsmissie gemaakt met
inachtneming van de coronamaatregelen die bestaat uit vier elementen:

1. Een videoserie over pioniers in de korte keten;

2. Een webcast met ondernemers, gedeputeerden en de Taskforce Korte Keten;

3. Een catering deal (Eten uit de Korte Keten);

4. Een intentieverklaring tussen de Taskforce Korte Keten, provincies en LNV.

Hieronder ga ik in op de verschillende elementen.

Videoserie

De provincies hebben de afgelopen maanden een korte keten-initiatief aangedragen voor
een video-serie over de korte keten. Er is voor een videoserie gekozen om in een kort
tijdsbestek initiatieven en deals te belichten. Het is een blijvende inspiratiebron,
omdat de afleveringen via ons platform (www.platformkringlooplandbouw.nl) beschikbaar blijven. De serie bestaat uit 4 afleveringen van ongeveer 12 minuten.
Elke aflevering heeft een thema. In elke aflevering komen drie deals uit drie provincies
aan bod. Zo maakt de kijker een ronde door heel Nederland.

De thema’s in de videoserie Nationale Handelsmissie Korte Keten zijn:

• Made (& cooked) in Holland initiatieven waarbij het bijzondere regionale product centraal staat.

• Keten van morgen duurzaamheid en de toekomst, de rol van data bij het oplossen van logistiek en inkoop.

• De cirkel is rond initiatieven waarbij korte ketens ook circulair worden gemaakt.

• Boer en Buurt initiatieven waarbij boeren een onderscheidende bijdrage leveren aan de buurt.

Webcast

Op 5 oktober zendt mijn departement met de provincies een webcast uit, waarin we in
verschillende gesprekken de belangrijkste thema’s in de korte ketens behandelen. Wageningen
University & Research (WUR) presenteert de resultaten van een onderzoek naar de potentie
van korte ketens en samen met de provincies en de Taskforce Korte Keten spreken wij
de intentie uit om ook in de toekomst kennis te blijven delen en ondernemers te ondersteunen.
De webcast is door iedereen terug te kijken op www.platformkringlooplandbouw.nl/korte-keten.

Cateringdeal

Provincies3 en het Rijk met negen van hun cateraars sluiten een greendeal om meer lokale producten
aan te bieden in hun restaurants. De cateraar van het restaurant van de Tweede Kamer
is benaderd om mee te doen aan deze deal maar neemt vooralsnog geen deel.4 We blijven met hen in gesprek en ze kunnen alsnog deelnemen. Met deze deal heeft
niet alleen het Rijk, maar hebben ook de provincies in lijn met de motie van de leden
Van der Molen en Geurts over het bevorderen van Nederlandse (streek)producten in restaurants
van de Tweede Kamer een stap gezet.

Intentieverklaring

Provincies5 en LNV gaan samen de krachten bundelen voor de korte keten. We gaan kennis delen,
beleid op het gebied van korte ketens op elkaar afstemmen en onderzoeken hoe we beter
kunnen samenwerken in de korte keten. De Taskforce Korte Keten wordt de spil. Samen
met de provincies sluit LNV een intentieverklaring voor verdere samenwerking in de
korte keten met de Taskforce Korte Keten. De provincies Gelderland, Overijssel en
Drenthe zijn trekker van dit traject. Deze samenwerking geeft eveneens invulling aan
mijn doelstelling en eerdere toezegging (Kamerstuk 35 068, nr. 4) om te zorgen voor advisering op maat van kleinschalig opererende producenten van
streekeigen, regio-gebonden producten over voedselveiligheid.

Platform Kringlooplandbouw

Om ondernemers te blijven ondersteunen in hun inspanningen om de ketens te verkorten
en het productieproces te verduurzamen, richten we het platformkringlooplandbouw.nl
in met een onderdeel korte ketens. Daarin wordt de videoserie geplaatst, de webcast,
informatie over korte ketens, voorbeelden van korte keten ondernemers en een loket
om ondernemers met elkaar in contact te brengen en ondernemersvragen te beantwoorden.
Deze laatste module wordt beheerd door ondernemers zelf, via de Taskforce Korte Keten.
Op termijn worden beleidsbepalingen van provincies toegevoegd aan dit platform.

De Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit,
C.J. Schouten