Brief regering : Pilotproject 50/100/150kN verslaggevingsstelsel

31 865 Verbetering verantwoording en begroting

Nr. 315
BRIEF VAN DE MINISTER VAN DEFENSIE

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 28 september 2020

In 2017 verscheen de eindrapportage van de Adviescommissie Verslaggevingsstelsel rijksoverheid
(AVRo) (Kamerstuk 31 865, nr. 93). Hierin werd geconcludeerd dat hoewel het verslaggevingsstelsel op orde is, er tegelijkertijd
aanleiding is om stappen te zetten teneinde het stelsel verder te verbeteren en harmoniseren.
Momenteel wordt onderzocht op welke wijze dit mogelijk is. Hierbij wordt onder andere
gekeken in hoeverre verdere toevoeging van baten-lasteninformatie de oordeels- en
besluitvorming kan ondersteunen.

In dit kader is in 2019 besloten – in lijn met het advies van de rapporteurs Sneller
en Snels1 – om bij de Ministeries van Defensie en Infrastructuur en Waterstaat verschillende
investeringspilots uit te voeren. Doel van de pilots is om te onderzoeken of additionele
baten-lasteninformatie de oordeels en besluitvorming voor investeringsprojecten ondersteunt
voor de gebruikers (parlement/ departementen/ burgers). In de brief Pilotprojecten
verslaggevingsstelsel (Tweede Kamer 31 865, nr. 130) bent u geinformeerd over de twee projecten die hiervoor bij Defensie zijn geselecteerd,
dit betreft de Midlife update van de CV90 en de vervanging van de 50/100/150Kn Wielvoertuigen
als onderdeel van het project Defensiebrede Vervanging Operationele Wielvoertuigen
(DVOW).

Door de wijze van de rapporteren op basis van baten-lasteninformatie te vergelijken
met de huidige wijze van rapporteren (op basis van kasverplichtingen) kan worden onderzocht
of baten-lasteninformatie van toegevoegde waarde is. Hieronder wordt dan ook zowel
de informatie op basis van baten en lasten (balans, staat van baten en lasten, kasstroomoverzicht)
gepresenteerd, maar wordt ook aangegeven op welke wijze het parlement momenteel wordt
geïnformeerd.

Er besloten is om twee keer informatie van de pilots aan het parlement te sturen,
één keer in 2020 en één keer in 2021. Hierdoor wordt het mogelijk om ook de (waarde)ontwikkeling van de investeringsprojecten te volgen. In 2020 wordt voor drie van de vier pilots
de informatie met Prinsjesdag verzonden en voor de tweede pilot van Defensie (Midlife
update CV-90) wordt deze meegestuurd met de zogenaamde DMP-D brief (momenteel voorzien
in Q4 van 2020). In 2021 wordt informatie met de verantwoording over het jaar 2020
meegestuurd (mei 2021).

De pilots lopen dus nog door tot medio 2021. Na afloop van de pilots wordt breed gekeken
of baten-lasteninformatie van toegevoegde waarde is en of, en zo ja, hoe dit onderdeel
kan vormen van het begrotings- en verslaggevingsstelsel van de rijksoverheid. Dit
is onderdeel van de toegezegde evaluatie die start in 2021. Hierbij zal ook ingegaan
worden op de toegevoegde waarde voor Defensie.

In deze brief stuur ik u, mede namens de Staatssecretaris van Defensie, de informatie
over de pilot «50/100/150kN Wielvoertuigen».

Achtergrond investeringspilot 50/100/150kN Wielvoertuigen

Het project «50kN, 100kN, 150kN Wielvoertuigen» is in uitvoering, de besluitvorming
hierover heeft reeds plaatsgevonden. Hier is bewust voor gekozen omdat daardoor gedurende
de pilotperiode de waardeontwikkeling gevolgd kan worden. Het project is onderdeel
van het bredere project DVOW en behelst de levering en het onderhoud van middelzware
en zware operationele vrachtauto’s en trekkers, waarvan een deel is voorzien van een
laadbak met een laadlift, kraan of personeelsmodule. Er zijn opties in het contract
opgenomen om meer voertuigen 50kN, 100kN, 150kN aan te schaffen dan aanvankelijk gepland,
indien daaraan alsnog behoefte ontstaat. Tevens bevat het contract opties voor additionele
artikelen, onder meer achteruitrijcamera’s, sneeuwkettingen en opbergkisten.

Het aanbestedingsproces voor de aanschaf van middelzware en zware operationele vrachtauto’s
is afgerond en het contract voor de levering van de vrachtauto’s is in september 2017
getekend, samen met een contract voor het uitvoeren van het onderhoud door de industrie
in samenwerking met Defensie. Het projectvolume bedraagt tussen de 250 en 1.000 miljoen
euro aan investeringen voor circa 2.800 voertuigen.

De tijdslijn van deze investering is:

2017: tekenen contract

2018: start levering eerste voertuigen

2024: einde levering

Huidige wijze van rapporteren

Om te kunnen bepalen of baten-lasteninformatie van toegevoegde waarde is voor de oordeels-
en besluitvorming omtrent een initiële investeringsbeslissing of de vervangingsbeslissing
dient dit te worden afgezet tegen de huidige wijze van rapporteren. Hieronder wordt
op hoofdlijnen beschreven op welke wijze de informatievoorziening aan het parlement
momenteel is ingericht:

– Voor het communiceren van het voorgenomen investeringsbesluit is het parlement middels
separate brieven en documentatie geïnformeerd conform het Defensie Materieel Proces.
Qua financiële informatie is hier het totaalbedrag voor de aanschaf en exploitatie
met het parlement gecommuniceerd. De meest relevante Kamerstukken zijn:

• De A-, B-, C- en D-brief, Kamerstuk, 26 396, nrs. 72, 92 en 105 en Kamerstuk 27 830, nr. 201 met financiële informatie in een commercieel vertrouwelijke bijlage;

• De brief Herijking programma Defensiebrede Vervanging Operationele Wielvoertuigen
(DVOW), Kamerstuk 26 396, nr. 113 met financiële informatie in een commercieel vertrouwelijke bijlage.

– Deze investering is onderdeel van artikel 1 Defensiebreed materieel van de begroting
van het Defensiematerieelbegrotingsfonds (K).

– In de begroting van het Defensiematerieelbegrotingsfonds wordt per artikel een overzicht
gegeven van investeringsprojecten in realisatiefase. De investeringsbedragen van het
project DVOW zijn op totaalniveau opgenomen in artikel 1: Defensiebreed materieel,
het project vervanging 50/100/150kN Wielvoertuigen is daar een onderdeel van.

– Ook de financiële informatie op basis van een baten-lastenstelsel over dit project
is commercieel vertrouwelijk.

Wijze van rapporteren middels baten-lasteninformatie

In een baten-lastenstelsel staan een (openings-)balans inclusief verloopstaat materiële
vaste activa, een staat van baten-en lasten en een kasstroomoverzicht centraal. In
de bijgevoegde commercieel vertrouwelijke bijlage zijn deze opgenomen, inclusief een
toelichting op de informatie2.

Waarderingsgrondslagen en overige bijzonderheden

– Het DVOW project is in het Defensie Lifecylce Plan opgenomen met een cyclus van 15
jaar. Financieel is derhalve het uitgangspunt dat de wielvoertuigen ierdere 15 jaar
worden vervangen. Op basis hiervan is als uitgangspunt genomen dat de verwachte levensduur
en derhalve de afschrijvingstermijn van de 50/100/150kN wielvoertuigen eveneens 15
jaar is.

– Gekozen is voor een systematiek van waardering op historische waarde met een lineaire
afschrijving. De belangrijkste reden hiervoor is beperking van de administratieve
lasten.

– Parallel aan de systematiek bij agentschappen is voor alle projecten binnen deze pilot
gekozen voor het financieren van de activa met een lening van het Ministerie van Financien.
Dit betekent dat er in de exploitatie een rentecomponent wordt toegevoegd. Deze lasten
worden gedekt door baten van het Ministerie van Financien zodat dit per saldo neutraal
is. De baten van het Ministerie van Financien zijn ook als ontvangst geboekt in het
kasstroom overzicht.

– De omvang van de totale investering genoemd in deze brief wijkt af van hetgeen gemeld
is in de commercieel vertrouwelijke bijlage bij de D-brief. Dit met name doordat er
nadien gebruik is gemaakt van de in het contract opgenomen opties zoals gemeld in
de brief Herijking programma Defensiebrede Vervanging Operationele Wielvoertuigen
inclusief commercieel vertrouwelijke bijlage. In deze laatste bijlage zijn de investeringsbedragen
voor DVOW op totaalniveau gepresenteerd en wordt geen onderscheid gemaakt tussen de
verschillende deelprojecten.

– als onderdeel van het contract met de leverancier opgenomen. De omvang van de exploitatie
genoemd in deze brief en lasten wijkt af van hetgeen gemeld is in de commercieel vertrouwelijke
bijlage bij de D-brief. Dit doordat de exploitatiereeks in die bijlage was gebaseerd
op een eenmalige analyse van de levensduurkosten. Bij de inrichting van de administratie
is er voor gekozen de jaarlijkse exploitatie-uitgaven niet op (deel)projectniveau
vast te leggen. De in deze pilot opgenomen staat van baten en lasten bevat alleen
de onderhoudskosten

– Uit bovenstaand punt is af te leiden dat de huidige administratie niet is ingericht
op het intracomptabel verstrekken van jaarlijkse exploitatiekosten van dit deelproject.
Inzicht in de exploitatiekosten is daardoor slechts op basis van aannames extracomptabel
te verkrijgen. Hier dient bij de interpretatie van de cijfers rekening mee gehouden
te worden. Het volgen van de cijfers over de jaren heen en een vergelijking tussen
planning en realisatie leiden als gevolg hiervan tot beperkingen.

De Minister van Defensie,
A.T.B. Bijleveld-Schouten