Brief regering : Ontwerp Nationaal Milieubeleidskader (NMK)

Nr. 75
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN INFRASTRUCTUUR EN WATERSTAAT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 24 september 2020

Zoals aangekondigd in mijn brief van 23 juni 2020 (Kamerstuk 28 663, nr. 74) bied ik u hierbij het Ontwerp Nationaal Milieubeleidskader (NMK) aan, samen met
het verslag van de hierover gehouden internetconsultatie.

Aanleiding en korte samenvatting

In Nederland zijn in de afgelopen decennia flinke stappen gezet in het milieubeleid
en hebben we successen geboekt. Tegelijkertijd worden we nog steeds geconfronteerd
met hardnekkige milieuproblemen en ook dienen zich nieuwe problemen aan die om proactieve
oplossingen vragen.

In de afgelopen jaren hebben rechters een aantal malen geoordeeld dat de Staat niet
voldoende zorg droeg voor het milieu dan wel onvoldoende uitvoering gaf aan de milieuwetgeving.
Uit publieksonderzoeken komt ook naar voren dat burgers zich zorgen maken over de
milieukwaliteit en de urgentie van ambitieus milieubeleid voelen.

Een en ander vraagt om bezinning ten aanzien van onze omgang met milieunormen, de
afwegingen tussen korte en lange termijn belangen, afwenteling van milieuproblemen,
de regierol van de rijksoverheid, het stelsel van vergunningverlening, toezicht en
handhaving en het draagvlak bij inwoners en bedrijven voor maatregelen voor verbetering
van het milieu.

In het NMK staan welvaart in brede zin en duurzame ontwikkelingsdoelen centraal waarbij
rekening wordt gehouden met een veilige, schone en gezonde leefomgeving.

Voortbouwend op bestaande en internationaal breed aanvaarde milieuprincipes worden
vier bouwstenen geformuleerd voor verbetering:

– voorkómen van milieuverliezen, door vervuiling, uitputting of anderszins om latere
saneringskosten te vermijden;

– beheersing van de risico’s op afwenteling van de rekening van milieuschade, zodat
deze niet op anderen of de belastingbetaler worden afgeschoven;

– stapsgewijze verdere verbetering van de milieukwaliteit bij bestaande milieuvraagstukken;
en

– verbinding en samenwerking, zowel internationaal als in Nederland zelf, met andere
overheden, bedrijfsleven, NGO» s, wetenschap en burgers.

Nadere uitwerking en stappen naar een Nationaal Milieuprogramma (NMP)

De bouwstenen behoeven uitwerking en concrete toepassing. Het Ontwerp Nationaal Milieubeleidskader
(NMK) is daarmee niet het laatste woord, maar eerder het begin van een proces waarin
we met elkaar de schouders zetten onder de schone taak om een veilige, schone en gezonde
leefomgeving te borgen.

In de volgende stap worden de verschillende beleidsterreinen tegen het licht van de
milieuprincipes en de vier bouwstenen gehouden om te komen tot een Nationaal Milieuprogramma
(NMP) met een meerjarige uitvoeringsagenda. Acties zullen zich in ieder geval richten
op het voorkómen van milieuschade, minder grondstoffengebruik, meer veiligheids- en
gezondheidswinst en meer stimulans voor de ontwikkeling naar een circulaire economie.
Naast wat er al in gang gezet is en wat we zelf kunnen en moeten doen, zullen we daarbij
nadrukkelijk de samenwerking zoeken: met andere landen, omdat veel problemen én de
oplossingen nu eenmaal internationaal van aard zijn. Ook met andere overheden, het
bedrijfsleven en andere maatschappelijke actoren in Nederland. Daarom hebben we in
de internetconsultatie ook opgeroepen suggesties en aanbevelingen voor die fase in
te dienen.

Hoe verhoudt het NMK zich tot de NOVI?

Dit NMK is inhoudelijk verbonden met de NOVI. Waar de NOVI het strategische beleidskader
van het Rijk vormt voor het beleid over de fysieke leefomgeving, beschrijft dit NMK
uitgangspunten en bouwstenen die nodig zijn om de ambities op het gebied van milieu
nader vorm te geven en uit te werken. Dit heeft expliciet betrekking op vijf van de
eenentwintig in de NOVI opgenomen nationale belangen:

– Bevorderen van een duurzame ontwikkeling van Nederland als geheel en van alle onderdelen
van de fysieke leefomgeving;

– Realiseren van een goede leefomgevingskwaliteit;

– Waarborgen en bevorderen van een veilige, schone en gezonde fysieke leefomgeving;

– Realiseren van een toekomstbestendige, circulaire economie; en

– Waarborgen van een goede waterkwaliteit, drinkwatervoorziening en voldoende beschikbaarheid.

De internetconsultatie

Bijgaand treft u tevens het verslag van de internetconsultatie die opengestaan heeft
gedurende tien weken en waarop meer dan vijftig reacties zijn binnengekomen1. Voor meer informatie en het inzien van de reacties kan ook de betreffende internetpagina
worden geraadpleegd.2

De reacties beslaan een breed onderwerpenveld. Indieners onderschrijven in het algemeen
de ontwikkeling van een lange termijnvisie en de noodzaak van actualisatie van het
milieubeleid. De gepresenteerde bouwstenen worden algemeen herkend en positief ontvangen.
Veel onderwerpen worden meermaals positief gewaardeerd.

Daarnaast zijn er ook onderwerpen waarvan inzenders van mening zijn dat ze ontbreken,
zoals elementen van het beleid ten aanzien van klimaat en biodiversiteit, niet in
het NMK thuishoren of anderszins verbeterd moeten worden. Er wordt gepleit voor duidelijke
keuzes, voor heldere doelstellingen en een transparante manier om afwegingen te maken
in de balans tussen economie en ecologie.

Waar het gaat over de manier van betrokkenheid, antwoorden vrijwel alle indieners
dat zij graag betrokken willen worden bij het vervolg. Er worden ook concrete voorstellen
gedaan hoe dat zou kunnen.

De ontwikkeling van een langetermijnvisie op de milieubeleidsontwikkeling, alsmede
de actualisatie van het milieubeleid worden dus breed onderschreven. Die bijval is
een signaal dat dit kader de goede richting aangeeft voor de ontwikkeling naar het
hierop volgende Nationaal Milieuprogramma (NMP).

Op basis van alle suggesties en ideeën ten aanzien van de verdere betrokkenheid van
partijen wordt aan het begin van het proces van totstandbrenging van het Nationaal
Milieuprogramma een participatieplan opgesteld.

Ten slotte

Het u hierbij aangeboden Ontwerp Nationaal Milieubeleidskader is ook op internet3 beschikbaar.

Het NMK is voor het Rijk een belangrijke stap op weg naar een veilige, schone en gezonde
leefomgeving. De geformuleerde bouwstenen zijn richtinggevend voor de noodzakelijke
transitie naar een duurzaam Nederland zodat ons land zich kan blijven ontwikkelen,
zonder milieuschade door te schuiven naar gezondheid of naar elders en later.

De Staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat,
S. van Veldhoven-van der Meer