Brief regering : Monitor Betaaltermijnen overheid 2019

Nr. 283
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN ECONOMISCHE ZAKEN EN KLIMAAT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 10 juli 2020

Het is voor ondernemers belangrijk dat zij op tijd worden betaald, mkb’ers komen in
de knel als ze lang op hun geld moeten wachten. Dat kan al problemen opleveren als
het goed gaat met de economie, laat staan in de moeilijke economische periode die
nu door het coronavirus is ontstaan. Snellere betaling biedt ondernemers meer financiële
ademruimte en geeft ze een grotere kans om deze economische crisis door te komen.

Ik ben met uw Kamer meerdere keren in overleg geweest over de wens om de betaaltermijnen
van grote bedrijven aan mkb-ondernemingen te maximeren op 30 dagen. Op 8 juni jl.
heb ik – mede namens de Minister voor Rechtsbescherming – uw Kamer een brief gestuurd
waarin onder andere is aangegeven dat de betaaltermijn voor grote bedrijven in relatie
tot mkb-ondernemingen wordt gemaximaliseerd tot 30 dagen.1 Een wetsvoorstel wordt momenteel voorbereid. De betaaltermijn voor deze handelsrelaties
wordt gelijkgetrokken met de maximum betaaltermijn voor de overheid.

De overheid heeft omtrent het betalen van facturen een voorbeeldfunctie te vervullen.
Overheden zijn sinds 2013 wettelijk verplicht hun rekeningen binnen 30 dagen te betalen.
Jaarlijks informeer ik, in samenwerking met MKB-Nederland, uw Kamer met een monitor
over het betaalgedrag van de rijksoverheid, provincies en de gemeenten per individuele
partij. Deze monitor betreft het overzicht van de gerealiseerde betaaltermijnen in
het jaar 20192.

Voor deze jaarlijkse monitor werk ik samen met de Vereniging Nederlandse Gemeenten
(VNG) en het Interprovinciaal Overleg (IPO), die de gegevensuitvraag voor respectievelijk
de gemeenten en de provincies verzorgen. Daarbij is de gehanteerde methodiek en vraagstelling
identiek, zodat uw Kamer op gestructureerde en transparante wijze geïnformeerd wordt
over het betaalgedrag van de overheid.

De cijfers zijn over het algemeen positief, maar er is ruimte voor verbetering.

Rijksoverheid

De betaaltermijnen van de rijksoverheid worden sinds 2009 gemonitord. Per departement
wordt gekeken in hoeverre de wettelijke betaaltermijn van 30 dagen wordt gehaald.

In 2016 heeft de rijksoverheid de ambitie verhoogd van 90% naar 95% betalingen voor
ingekochte goederen en diensten die binnen 30 dagen moeten zijn afgerond.

Over het boekjaar 2019 is de gemiddelde score voor de rijksoverheid 95,8% waarmee
het Rijk ruimschoots aan de norm voldoet. Veel departementen laten ten opzichte van
vorig jaar verbetering zien. Een tweetal departementen blijft echter achter, ondanks
de vooruitgang die ze dit jaar hebben gerealiseerd. Een overzicht van de gerealiseerde
betaaltermijnen is opgenomen in de Jaarrapportage Bedrijfsvoering Rijk die op 20 mei
2020 aan uw Kamer is aangeboden. Daar wordt ook nader ingegaan op de oorzaken van
de tegenvallende scores.

Om ervoor te zorgen dat het percentage in 2020 weer stijgt, zijn er bij de achterblijvende
departementen maatregelen genomen om bovenstaande punten te verbeteren.

Betaaltermijnen rijksoverheid

% tijdig

 

2019

2018

2017

2016

Algemene Zaken

98,7

98,0

97,0

95,0

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

91,2

89,6

89,2

94,2

Buitenlandse Zaken

99,0

98,0

97,3

98,0

Defensie

90,5

87,6

94,2

94,1

EZK

95,8

97,6

97,4

95,9

LNV

96,0

97,6

97,4

95,9

Financiën

97,0

97,9

98,4

98,5

Infrastructuur en Waterstaat

96,6

95,8

96,0

94,9

Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

97,6

96,6

97,3

97,2

Sociale Zaken en Werkgelegenheid

95,7

93,6

95,7

92,0

Justitie en Veiligheid

95,9

96,3

95,9

93,7

Volksgezondheid, Welzijn en Sport

96,0

94,9

95,2

92,8

 
 
 
 
 

Gemiddeld (ongewogen)

95,8

95,1

95,8

95,1

Provincies

De provincies zijn op grond van artikel 124 lid 1 van de Grondwet autonoom in hun
bedrijfsvoering. De verantwoordelijkheid voor het betaalgedrag van de provincies berust
om deze reden bij de provinciale staten. Om op duidelijke en gestructureerde wijze
inzicht te krijgen in het betaalbedrag van de provincies, heb ik net als in voorafgaande
jaren het Interprovinciaal Overleg (IPO) gevraagd mij de cijfers te verstrekken. Hieronder
treft u per provincie een overzicht van het betaalgedrag aan. Veel provincies laten
ten opzichte van vorig jaar verbetering zien.

Betaaltermijnen provincies

% tijdig

 

2019

2018

2017

2016

Noord-Holland

96,8

95,6

96,5

96,0

Fryslân

96,0

94,3

92,0

95,0

Gelderland

96,3

93,3

96,1

95,2

Utrecht

93,7

91,0

87,0

67,5

Zeeland

92,0

95,0

91,0

86,0

Flevoland

95,2

95,3

96,0

86,0

Drenthe

94,0

94,0

94,0

93,0

Groningen

87,0

84,0

88,9

88,4

Limburg

88,4

79,4

82,2

80,3

Noord-Brabant

96,7

96,5

95,0

93,0

Zuid-Holland

86,7

87,0

88,0

87,2

Overijssel

95,0

94,2

94,0

94,0

 
 
 
 
 

Gemiddeld (ongewogen)

92,9

91,6

91,7

89,3

Gemeenten

Wederom zijn dit jaar alle gemeenten door de Vereniging van Nederlandse Gemeenten
(VNG) benaderd om gegevens over het betaalgedrag van de gemeenten aan te leveren.

Gemeenten zijn net als de provincies autonoom in hun bedrijfsvoering en de verantwoordelijkheid
voor het betaalgedrag van de gemeenten berust bij de gemeenteraad. Het overzicht is
samengesteld op basis van gegevens van 368 gemeenten3 Van deze 368 gemeenten hebben 264 gemeenten de gegevens over hun betaaltermijnen
aan de VNG verstrekt, 104 gemeenten hebben geen gegevens aangeleverd. Meerdere gemeenten
hebben aangegeven in verband met de coronacrisis niet in staat te zijn om de gewenste
gegevens aan te leveren. Voor 99 gemeenten zijn de gegevens uit de database van zakelijk
dienstverlener Dun & Bradstreet (D&B) gebruikt. Van vijf gemeenten had ook D&B geen
gegevens die gebruikt konden worden. Ik ben met de VNG in gesprek om te bezien hoe
we de aanlevering van de desbetreffende gegevens door gemeenten kunnen verbeteren.

De monitor maakt op verzoek van uw Kamer de betaaltermijnen inzichtelijk, waarna het
aan de verantwoordelijke besturen is om de passende maatregelen te nemen om dit te
verbeteren. Gemeenten hebben geen verplichting jegens het Rijk om over hun betaaltermijnen
te rapporteren, maar ik doe een beroep op gemeenten om het aankomend jaar het aanleverpercentage
te verbeteren. Gezien de stappen die gemeenten reeds gezet hebben op gebied van automatisering
van hun bedrijfsprocessen en e-facturering verwacht ik ook dat dit gebeurt.

In onderstaande tabel zijn de prestaties van de gemeenten op basis van de door hen
verstrekte gegevens én de gegevens van D&B geaggregeerd weergegeven.

Het overzicht met alle scores per gemeente is te vinden op de VNG-website www.waarstaatjegemeente.nl en op de website www.snellerbetalen.nl van MKB-Nederland.

Betaaltermijnen gemeenten

2019

2018

2017

 

aantal

%

aantal

%

aantal

%

>90% tijdig

180

50%

170

45%

170

45%

tussen 85% en 90% tijdig

82

23%

104

27%

85

22%

tussen 80% en 85% tijdig

50

14%

57

15%

60

16%

tussen 70% en 80% tijdig

35

10%

36

9%

45

12%

< 70% tijdig

15

4%

14

4%

19

5%

Zowel door de gemeenten als de leveranciers kunnen verdere stappen gezet worden om
facturen op tijd te betalen. Door middel hiervan en de blijvende aandacht vanuit uw
Kamer dient er sprake te zijn van een verbetering in het betaalgedrag van overheden
die in de monitor van volgend jaar tot uitdrukking zal komen.

De Staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat,
M.C.G. Keijzer