Brief regering : Geannoteerde agenda voor de informele videoconferentie van EU-gezondheidsministers van 12 juni 2020

25 295 Infectieziektenbestrijding

Nr. 565 BRIEF VAN DE MINISTER VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 8 juni 2020

Hierbij bied ik u de geannoteerde agenda voor de informele videoconferentie van EU-gezondheidsministers
van 12 juni a.s. aan. Ik ben voornemens deel te nemen aan deze videoconferentie.

De Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport,
H.M. de Jonge

Geannoteerde agenda informele videoconferentie EU-gezondheidsministers, 12 juni 2020

Beleidsdebat: Nieuw gezondheidsprogramma, EU4Health

Inhoud

Het Kroatisch voorzitterschap nodigt uit om voor de eerste keer van gedachten te wisselen
over het nieuw voorgestelde gezondheidsprogramma binnen het MFK.

Op 27 mei jl. presenteerde de Europese Commissie in twee Mededelingen haar strategie
voor het herstel van de Europese Unie in reactie op de crisis die door de COVID-19
uitbraak is ontstaan. Met deze strategie komt de Europese Commissie tegemoet aan het
verzoek dat de leden van de Europese Raad op 23 april jl. deden (Kamerstuk 21 501-20, nr. 1536). Het voorgestelde pakket bevat een aangepast voorstel voor het reguliere MFK 2021–2027,
aangevuld met een nieuw tijdelijk herstelinstrument (Next Generation EU) en een verhoging
van het huidige MFK 2014–2020 voor 2020. Het kabinet informeert uw Kamer met een separate
Kamerbrief over de nieuwe Commissievoorstellen voor het MFK en herstelstrategie De
verdere uitwerking van het voorgestelde pakket heeft de Europese Commissie opgenomen
in (sectorale) wetgevingsvoorstellen.

De Europese Commissie wil bijdragen aan het verhogen van de weerbaarheid van de Unie
in geval van crises, door lessen te trekken uit deze crisis. Zo stelt de Europese
Commissie een nieuw zelfstandig gezondheidsprogramma, EU4Health, voor, met een budget
van circa 9,4 miljard euro, dat voor 20% gefinancierd wordt uit het regulier MFK-kader
en voor 80% uit het tijdelijk herstel COVID-19 instrument. Dit is een aanzienlijke
versteviging ten opzichte van vorige voorstellen op dit terrein, onder het ESF+ (413
miljoen euro). Het nieuwe programma beoogt de weerbaarheid bij toekomstige crises
te vergroten en de Europese samenwerking op het vlak van gezondheid te bestendigen.
Het voorstel richt zich onder andere op leveringszekerheid op het vlak van geneesmiddelen,
het Europese actieplan kankerbestrijding, de opschaling van de netwerken voor zeldzame
ziekten, antibioticaresistentie en uitvoering van wetgeving op terrein van tabaksontmoediging
en biedt tevens ondersteuning aan nationale gezondheidssystemen.

Inzet Nederland

Nederland verwelkomt het agenderen van een gedachtewisseling over dit onderwerp door
het Kroatisch voorzitterschap. Het voorstel voor een eigenstandig en versterkt gezondheidsprogramma
sluit aan op behoefte die het kabinet ziet om de weerbaarheid van Europa bij grensoverschrijdende
gezondheidsbedreigingen en de gezondheidssectoren in lidstaten te vergroten. De aandachtsgebieden
die de Europese Commissie hierbij voorstelt, sluiten in grote mate aan bij de prioriteiten
op het vlak van Europese samenwerking op het terrein van volksgezondheid, die het
kabinet eerder met uw Kamer wisselde. Het kabinet vindt echter wel dat de investeringen
die de Europese Commissie op deze terreinen voorstelt, moeten aansluiten bij de werkelijke
financieringsbehoefte als gevolg van de COVID-19 crisis. Zo is Nederland op zich voorstander
van Europese samenwerking op het terrein van kanker en tabaksontmoediging, maar de
vraag is gerechtvaardigd waarom de Coronacrisis zou moeten leiden tot extra middelen
hiervoor. Deze overweging sluit overigens aan op discussies omtrent intensiveringen
op andere begrotingshoofdstukken uit het nieuwe voorstel.

Nederland zal daarom vragen om een duidelijk onderbouwing van het totale budget en
de voorziene verdeling van het budget gerelateerd aan de gepresenteerde doelstellingen.
Ook is de afstemming met andere voorziene EU- programma’s een punt van aandacht. Het
kabinet zal de budgettaire aspecten van de voorstellen afwegen binnen het kader van
de bredere Nederlandse inzet voor het MFK. De volledige kabinetsappreciatie komt uw
Kamer toe in een BNC-fiche.

Indicatie krachtenveld Raad en Europees parlement

Lidstaten analyseren de voorstellen op dit moment. De inschatting is dat zij het herziene
voorstel voor een eigenstandig gezondheidsprogramma (en niet een onderdeel van ESF+
zoals eerst door de Europese Commissie was voorgesteld) verwelkomen. Ook zijn met
name lidstaten die fors getroffen zijn door COVID-19, verheugd over de substantiële
ophoging van het budget. Wel zijn er nu reeds vragen gesteld over de rol van lidstaten
bij de besluitvorming over de werkprogramma’s, waarbij lidstaten pleiten voor duidelijke
inbreng van LS overeenkomstig comitologie-procedures. Ook is al door meerdere lidstaten
gevraagd om meer duidelijkheid over de verdeling van het beoogde budget gerelateerd
aan algemene en specifieke doelstellingen.

Naar verwachting zal het Europees parlement (EP) het voorstel omarmen. In het EP werd
al lang gepleit voor een robuust gezondheidsprogramma.

Europese vaccinstrategie

Inhoud

De Europese Commissie zal tijdens de Raad een presentatie geven van haar voorgestelde
strategische inzet op de versnelling van onderzoek, productie, distributie en beschikbaarheid
van een COVID-19 vaccin. De Commissie geeft aan dat momenteel ongeveer 70 kandidaten
voor vaccins ontwikkeld worden en ongeveer tien zien er in dit stadium veelbelovend
uit. De Europese Commissie ziet voor zichzelf een belangrijke rol weggelegd bij het
stimuleren van vaccinontwikkeling. De Commissie zal nog een notitie verspreiden ter
bespreking tijdens de Raad.

Inzet Nederland

Nederland heeft samen met Duitsland, Frankrijk en Italië op 2 juni het initiatief
genomen tot het oprichten van een «Inclusieve Vaccin Alliantie». Nederland zoekt hiermee
de verbinding met een aantal internationale partners die leidend zijn in Europa en
net als Nederland over (fysieke) mogelijkheden beschikken om van betekenis te zijn
in de vaccinontwikkeling en productie voor Europa en daarbuiten.

Gezamenlijk bundelen we in deze alliantie de krachten om onze mogelijkheden maximaal
te benutten in het zo spoedig mogelijk realiseren van een effectief en veilig coronavaccin.
Nederland zet zich, met de eerdergenoemde landen, nadrukkelijk in voor de toegankelijkheid,
beschikbaarheid en betaalbaarheid van vaccins die ten goede komen aan de inwoners
van de Europese Unie en daarbuiten. De alliantie wil een koplopersrol op zich nemen,
waarbij een belangrijk uitgangspunt is dat andere EU-lidstaten zich kunnen aansluiten
bij de afspraken die uit deze samenwerking voortvloeien. Daarover vindt ook in de
aankomende tijd uiteraard afstemming met de Europese Commissie plaats. De alliantie
gaat graag nader in gesprek met de Commissie om te bezien hoe de alliantie en de voorstellen
van de Commissie elkaar kunnen versterken. Om de beschikbaarheid van vaccins voor
Europa te verzekeren stimuleren we de productie van het vaccin in de EU.

Indicatie krachtenveld Raad en Europees parlement

De ontwikkeling en grootschalige productie en distributie van een vaccin tegen COVID-19
is een van de belangrijkste elementen in de bestrijding van de huidige pandemische
crisis. Dit heeft in alle EU landen en het EP de aandacht. Alle landen ondersteunen
de noodzaak om snel tot oplossingen te komen. In het bijzonder de genoemde alliantie
laat zien dat Nederland met Frankrijk, Duitsland en Italië al overeenstemming heeft
op een gezamenlijke stap vooruit. Dit sluit andere activiteiten uiteraard niet uit
in het brede spectrum van het stimuleren van vaccinontwikkeling (ontwikkelen, productie,
distributie en immunisatie).